گلپایگان در یک نگاه

گلپایگان شهری باستانی از استان اصفهان است که در فاصله ۱۶۵ کیلومتری اصفهان قرار دارد. گلپایگان در بین شهرهای خوانسار و خمین قرار گرفته است. این شهر دارای فرهنگی کهن است و آن را به همای دختر بهمن نسبت داده‌اند. گفته شده در دوره کیانیان این شهر با عنوان وردپاتگان شناخته می‌شد. گلپایگان را شهر چهار اقلیم نیز می‌گویند، چون از هر طرف به یکی از صحنه‌های طبیعت مثل کوه، بیابان، دشت و باغ منتهی شده است. طبیعت گلپایگان از بکرترین و زیباترین مناظر طبیعی استان است.

جغرافیا

گلپایگان از طرف شمال به خمین، از غرب به کوه‌های بختیاری و الیگودرز، از جنوب به خوانسار و کوه‌های بختیاری و از شرق به میمه و کوه شیخ احمد و از جنوب شرق به نجف‌آباد ختم می‌شود. ارتفاع گلپایگان از سطح دریا ۱۸۱۸ متر است. گلپایگان بر اساس سرشماری سال ۱۳۸۵ دارای جمعیتی حدود ۸۶۶۰۱ نفر بود. آب و هوای گلپایگان دارای زمستان‌های سرد و تابستان‌های گرم و خشک است. پوشش گیاهی این منطقه از گون و کتیرا تشکیل شده است.

تاریخچه

پیشینه تاریخی و سابقه شهر گلپایگان را به دوره کیانیان رسانده‌اند. باستان‌شناسان معتقدند که سابقه این شهر به دوران پارینه‌سنگی می‌رسد و اشیای یافت شده و قدمت آن‌ها را نشانی بر اثبات این نظریه می‌دانند. طبق گفته‌های برخی منابع تاریخی، شهر گلپایگان را همای دختر بهمن کیانی ساخت و نام آن را در ابتدا سمره گذاشت. این شهر در طول دوران تاریخی نام‌های متفاوتی داشته است.

در دوره ساسانی شهر را گردپادگان می‌نامیدند. نام‌های ورتپاتکان و گلپادگان نیز در برخی منابع تاریخی دیده می‌شود. بیشتر آثار تاریخی به جا مانده از گلپایگان مربوط به دوره سلجوقی است. می‌توان گفت این شهر در عهد سلجوقی  اهمیت ویژه‌ای داشت. با حمله مغول این شهر از رونق افتاد و در دوره صفویه دوباره رونق گرفت.

مردم‌شناسی

مردم گلپایگان مسلمان و پیرو مذهب تشیع هستند. در گلپایگان زبان‌های متعددی دیده می‌شود. بیشتر مردم این شهر به زبانی صحبت می‌کنند که بسیار شبیه زبان پهلوی است. اما این زبان خالص پهلوی نیست، بلکه واژگان بسیاری از فارسی، لری و ترکی وارد آن شده است. در برخی از روستاهای گلپایگان زبان ترکی آذری نیز دیده می‌شود که به نظر می‌رسد در دوره صفویه به این منطقه کوچانده شده‌اند. در برخی روستاهای گلپایگان نیز مردم به زبان لری صحبت می‌کنند که این روستاها بیشتر در مجاورت استان لرستان هستند. شغل بیشتر مردم شهر گلپایگان کشاورزی و دامداری است و در واقع گلپایگان یکی از قطب‌های اصلی کشاورزی و دامپروری کشور محسوب می‌شود. از محصولات مهم این منطقه می‌توان به کشت انگور و تولید لبنیات اشاره کرد. از دیگر مشاغل این شهر می‌توان به صنایع دستی آن اشاره کرد. صنایع دستی گلپایگان منبت‌کاری، معرق‌کاری قالی‌بافی، گلیم و گیوه‌بافی است.

سوغات

گلپایگان را با انگور و محصولات لبنی می‌شناسند. سوغات گلپایگان ماست چکیده، کشک و پنیرهای پرورده متفاوت است. عسل گلپایگان نیز جزو مرغوب‌ترین عسل‌ها است که به سوغات برده می‌شود. از دیگر سوغات شهر می‌توان به صنایع منبت‌کاری اشاره کرد.

جاذبه‌های گردشگری

روستای گردشگری کوچری از مناطق معروف گردشگری در گلپایگان است. در این منطقه ویلاهای رنگارنگی دیده می‌شود. این روستا دارای طبیعت و رودخانه‌های زیبایی است و چشم‌انداز فوق‌العاده رویایی دارد. پارک ساحلی گلپایگان یکی دیگر از مناطق تفریحی موجود در شهر است که مردم اوقات تفریحی خود را در آنجا می‌گذرانند.

سد خاکی گلپایگان جزو اولین سدهای خاکی ایران است که با دیدن آن می‌توان از دریاچه سد نیز بازدید کرد. کوه‌های اطراف این منطقه دارای گیاهان دارویی بسیار است.

از دیگر جاذبه‌های طبیعی گلپایگان پارک جنگلی آن است که بیرون از شهر قرار دارد و نام بهشت ایران را به دلیل هوای پاک و مطبوع، به خود گرفته است. این پارک دارای امکانات رفاهی است و آبشار مصنوعی نیز در آن ساخته شده است.

جاذبه‌های تاریخی

هتل ارگ گوگد یکی از جاذبه‌های تاریخی شهر گلپایگان است که با بازدید از آن هم یک اثر تاریخی سنتی را می‌بینید و هم می‌توانید از هتل آن به عنوان اقامتگاه استفاده کنید و از امکانات آن استفاده کنید.

مناره سلجوقی از دیگر آثار شهر است که از نامش پیدا است که مربوط به دوره سلجوقیان است. این مناره روبروی بازار سنتی گلپایگان قرار دارد. بازار سنتی گلپایگان خود از جاذبه‌های مهم شهر محسوب می‌شود.

گلپایگان یک شهر مذهبی است، از این رو دارای اماکن تاریخی-مذهبی بسیاری است که از جمله آن می‌توان به مسجد جامع گلپایگان اشاره کرد. در این شهر بقاع متبرکه بسیاری نیز وجود دارد، مثل بقعه امامزاده هفده‌تن.

از دیگر آثار تاریخی گلپایگان مکانی به نام «تنگ غرقاب» را می‌توان نام برد که دارای سنگ‌نگاره‌هایی باستانی است که نقوش شکار را در خود دارند.

اقامت

از مکان‌های اقامتی گلپایگان می‌توان به هتل جهانگردی مرکز شهر اشاره کرد که دارای امکانات خوبی است. دیگر مکان اقامتی این شهر که فضایی جذاب‌تر دارد، هتل ارگ تاریخی گوگد است که اقامت در آن کمی هزینه‌بر است. فاصله ارگ تا شهر تقریبا یک ربع است.

کباب از غذاهای سنتی و اصلی شهر گلپایگان است. کبابی‌های بسیاری در گلپایگان وجود دارد که معروف‌ترین آن‌ها «کباب تک هاشمی» است. کباب و ماست چکیده گلپایگان را می‌توان از غذاهای اصلی شهر دانست.

گلپایگان با داشتن جاذبه‌های تاریخی و طبیعی خود، هر ساله گردشگران بسیاری را به سمت خود جذب می‌کند.