آیا تسریع رشد بدنی و ذهنی کودک ممکن است؟

والدین معمولی که متعلق به طبقه متوسط جامعه از نظر اجتماعی، مادی و تحصیلی هستند فقط این نگرانی را دارند که فرزندان آنها رشد جمعی و هوشی و ذهنی طبیعی و سالمی داشته باشند و عقب نمانند، ولی پدر و مادران متعلق به گروه بالاتر اجتماع که تحصیلات بالایی دارند تنها به رشد طبیعی فرزندشان توجه ندارند و به آن قانع نیستند و بسیار مشتاق هستند که فرزندشان در آینده جایگاه بسیار بالایی داشته باشد و از خودشان کمتر نباشد و برای رسیدن به این خواسته خود دنبال راهی می گردند که رشد جمعی و عقلی و هوشی کودک خود را سرعت ببخشند و تصور می کنند اگر کودک زودتر از زمان طبیعی راه برود و حرف بزند، زودتر هم از عقل و هوش و درایت بهره مند می شود و از این راه زبده بودن او از نظر علمی و عقلی و ذهنی در جامعه تضمین خواهد شد!

سؤال این است که چنین والدینی به خواسته خود خواهند رسید؟ در هر صورت آنها سراسیمه دنبال راه مفید و مؤثر برای تحقق آرزوی خود هستند. پولاک و سافران از این نوع والدین هستند، هر دو در جامعه در سطح بالایی قرار دارند. پولاک می گوید همسر من یکی از بهترین متخصصین آموزش زبان در دنیا است و هر دوی ما در روانشناسی Ph.D. (پی اچ دی) داریم و در مورد فرزندمان و آینده او شبیه به هم فکر می کنیم. در مورد تسریع رشد جسمی و ذهنی کودک آنها چیزی نشنیده بودند و نمی دانستند که در زمینه رشد سریع کودک بازاری وجود دارد و ادعا می کند که توان انجام این کار را دارد تا این که بالاخره توجه آنها به طرف این بازار پر ادعا جلب شد و با این ادعاها که به معجزه شبیه هستند آشنا شدند و آرزو کردند که این فقط یک ادعای فریبنده نباشد. وجود “تهیه و ارائه وسایل تسریع رشد جمعی و ذهنی کودک” یک حقیقت است و می توان به آن دسترسی پیدا کرد. با توجه به اهمیت این مسئله این بازار باید با مبانی علمی کار کند، علم باید پایه تولیدات و نظریات آن باشد ولی متأسفانه این طور نیست و بین این بازار و تحقیق و تخصص و دانشگاه شکاف عمیقی وجود دارد. قطعاً یکی از راههایی که بازار برای سرعت بخشیدن رشد کودک پیشنهاد می دهد استفاده از اسباب بازی هاست. ولی متأسفانه در تهیه اسباب بازی ها از نظریات محققان و اساتید روانشناسی استفاده نمی شود و تولید کنندگان اسباب بازی در این باره بسیار غفلت کرده اند. در این زمینه Alison Gopnik (الیسون گاپنیک) فرد اول متخصصین روانشناسی کودک در دانشگاه برکلی کالیفرنیا و ستون نویس مجلات علمی پزشکی می گوید: سوء تفاهم اساسی در این است که توجه نمی شود در روند رشد کودک از نظر علمی چه اتفاقی می افتد، حتی در صورتی که واقعاً کارشناسان وارد عمل شوند و در تهیه چنین محصولاتی شرکت داشته باشند و یا بر آنها نظارت داشته باشند ما در رسیدن به این هدف شکست خواهیم خورد و در قسمت های زیادی کودک باید خودش بتواند خودش را بسازد. اسباب بازی های زیادی صرفاً با هدف رشد ذهنی کودک نه فقط جهت سرگرمی او ساخته شده که در بازار عرضه می شوند، اما این اسباب بازی ها چگونه عمل می کنند؟ گوپنیک می گوید: اکثر روانشناسان باور دارند و بر این عقیده اند که بین این محصولات و تحقیق دره عمیقی وجود دارد و بسیاری از این اسباب بازی ها بر پایه ادعا استوار هستند و از نظر علمی سؤال برانگیز هستند و یا این که به طورکامل غیر علمی هستند.

در سال ۲۰۱۸ بازار اسباب بازی در آمریکای شمالی حدود چهار بیلیون دلار چرخش مالی داشته است و این بازار همچنان سریعاً درحال رشد است. بازار جهانی اسباب بازی برای کودک صفر تا چهار ساله ۸/۲ بیلیون دلار است. تعداد DVD برای متوسط سن کودکان ۱۸ ماهه ۷ عدد برای هر کودک است. این گزارش توسط محققین Techmavio (تکماویو) تأیید شده است. کارشناسان می گویند رشد سریع این بازار پرادعا به علت نگرانی عمیق والدین آمریکایی است و سؤالاتی از این قبیل دائماً برای آنها مطرح است:

آیا دوره شیرخوردن دخترشان از پستان مادر از معمول طولانی تر خواهد بود؟

آیا پسرشان در مرحله صحیح و درست پیش دبستانی است؟

آیا زمان خزیدن، تغییر مکان دادن، راه رفتن و حرف زدن کودک شان دیر نشده است؟

و اگر این اتفاقات زود بیفتند فرزندشان در آینده از این جهت چه وضعی خواهد داشت؟

Barbara Sarenka (باربارا سارنکا) دانشمند امور شناختی در دانشگاه ایروین کالیفرنیا که روی زبان و یادگیری ریاضیات کار می کند می گوید:”کودکان با یک دنیا وحشت احاطه شده اند. کودکان فرهنگ وحشت، اوه، خدای من، بچه ها شما عقب مانده اید؟”

دانشمندان مشتاقانه سعی می کنند بفهمند که در روند رشد مغز انسان چه کسی به بچه ها و کودکان نوپا کمک می کند؟ آیا از اجتماعی شدن عقب می مانند؟ بسیاری از کمپانی های اسباب بازی سازی پیشنهاد می کنند شما می توانید رشد ذهنی و هوشی کودکان خود را تسریع کنید و جلو بیاندازید. آیا در این ادعا چیزی مشاهده می شود که بتوان از آن حمایت و آن را تأیید کرد؟

فعالیت بازار در این زمینه با سوء استفاده از اضطراب والدین از لحظه ملاقات اسپرماتوزوئید و اوول آغاز می شود! مادران باردار در انتظار تولد نوزاد باید در تغذیه خود و استفاده از ویتامین های ضروری دقت کنند و از استرس و هر چیزی که روی رشد طبیعی کودک اثر بگذارد جلوگیری کنند. روشن است که جنین به موزیک مناسب نیاز دارد و این درست است که رشد سریع و اهداء یک زندگی خوب با موزیک در داخل رحم مادر شروع می شود. تعدادی محصولات ساخته اند که می گویند باید به شکم مادر حامله وصل شوند و برای جنین موزیک پخش کنند! دستگاه دیگری به نام Babypod (عزیزم!) پا را از این فراتر گذاشته؛ یک دستگاه حباب مانند سخنگو که داخل واژن زن باردار قرار داده می شود و موزیک آرامی به داخل رحم برای جنین می فرستد! سازنده این دستگاه می گوید فرضیه ارائه ما این است که موزیک مغز جنین را فعال می کند و از این راه ارتباط و زبان تحریک می شود، به عبارت دیگر یادگیری آموزش از داخل شکم آغاز می شود. این حقیقت دارد که کودکان داخل رحم مادر هم یاد می گیرند و موسیقی کودک را تقویت می کند و این موجب می شود پس از تولد و در مراحل اولیه زندگی کودک از رشد سریعی در جسم و ذهن برخوردار شود! اما هیچ مدرکی وجود ندارد که موزیک از این طریق روی جنین اثری داشته باشد. سازندگان Babypod در مقاله ای که در مجله اولترا سوند (Ultra Sound) “جامعه ماوراء صوت انگلیس” منتشر کردند نوشتند که جنین در برابر دستگاه آنها جواب فوق العاده ای داده و اثر آن از دستگاه قبلی که روی شکم مادر نصب می شد بسیار بیشتر است ولی ذکر نکرده بودند که شاید این جواب از جنینی ارسال شده باشد که بدون این دستگاه و شنیدن موسیقی باهوش تر بوده است که ربطی به این دستگاه نداشته است. Kathy Hirsh – Pasek (کتی هیرش ـ پاسک) روانشناس و متخصص مسائل رشد و توسعه جسمی و ذهنی کودک در دانشگاه Temple و رئیس سابق مرکز مطالعات بین المللی کودک می گوید: من می دانم که این دستگاه هیچ اثری روی جنین ندارد و دستگاه موجب ارسال هیچ جواب مثبتی نشده است. هیرش ـ پاسک که متخصص زبان و فراگیری و تسلط بر آن در کودکان است می گوید: از وسایل ارائه شده در بازار آنهایی را که مورد قبول و علاقه ام بوده اند و در زمینه رفع اضطراب والدین نقش دارند روی دیوار دفتر کارم به نمایش گذاشته ام. شاید بزرگترین نقطه عطف زندگی کودک به حرف آمدن او باشد که با آخرین شناخت وگره خورده است. مطالعات نشان داده اند که نوزادان و کودکان کم سن زمان خاص نرمالی برای شکوفایی تکلم دارند. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد که چگونه کودک لغات جدید را یاد می گیرد و در آینده پر حرف و پرگو می شود، و بر عکس برخی کودکان دیرتر از زمان عادی و نرمال به حرف می آیند. اما آیا زودتر به حرف آمدن کودک امتیازی دارد؟

دانشمندان سعی کرده اند زودتر به حرف درآمدن کودک را با ذهن و هوش او گره بزنند. یک تحقیق سال ۱۹۸۲ در اوهایو نشان داد که زود به حرف آمدن اغلب با IQ (آی کیو) ارتباط دارد و چنین کودکانی در آینده IQ   بالاتری خواهند داشت. جالب این که این تأثیر در پیوند با مسائل اقتصادی اجتماعی بعدها ناپدید می شود. هیرش ـ باسک می گوید دیر یا زود به حرف آمدن ملاک اندازه گیری موفقیت در آینده نیست. فقر، بی ثباتی، خشونت و استرس حرف زدن را عقب می اندازد.  در بسیاری خانه های پر استرس کودکان به اندازه کافی حرف نمی زنند و از وجود چنین مشکلی رنج می برند و این دّره موجود بین تکلم و عوامل اجتماعی فراگیرتر و جدی تر خواهد شد. بسیاری از سازندگان اسباب بازی ها این اشکال را به طرف فرض های کشف نشده می برند زیرا فقدان تکلم یک کمبود ایجاد می کند. سارنکا می گوید:”این یک فانتزی است، یک فانتزی که سودآور است” استفاده از ویتامین کافی برای کارکرد مغز در دوران اولیه کودکی بسیار نقش مهمی دارد که البته مصرف اضافی آن هم مضّر است.

هیرش ـ پاسک می گوید: “یکی از چیزهایی که همواره مورد علاقه من بوده این است که کودک شما بتواند بخواند. در بازار یک سری کارت درخشان، کتاب و ویدیو وجود دارد که عقیده دارند به کودکان از سه ماهه تا ۵ ساله خواندن یاد می دهند و این محصول به وسیله یک محقق به نام Robert Titzer (روبرت تیتزر) تولید شده است. او ادعا می کند به دو دخترش وقتی که کودک بوده اند خواندن یاد داده است. مطالعات مرسوم نشان داده است که کودکان نمی توانند به سادگی لغات نوشته شده را بفهمند. این کمپانی هنوز این محصول را می فروشد و با صدای بلند آن را معرفی و تبلیغ می کند و ادعا دارند که کودکان پیش دبستانی با این روش خواندن یاد گرفته اند و می توانند هاری پاتر را بخوانند!

هیرش ـ پاسک تنها کسی نبود که به این تبلیغات مهاجم تذکر داد. کمیسیون تجارت فدرال که پیگیر ادعاهاست دو مرکز را مورد بررسی قرار داد که یکی از آنها Titzer بود و هر دو کمپانی را که عملیات فریبنده انجام می دادند جریمه کرد. وکلای FTC (کمیسیون تجارت فدرال) از Susan Neuman (سوزان نومن) خواستند در این زمینه آموزش بیشتری بدهد. سوزان نومن کارشناس زبان، یادگیری و آموزش آن ست، در انجام مأموریت FTC  ، او ترتیب یک مطالعه رندوم (دست چین نشده، غیر انتخابی وتصادفی) و تحت کنترل و دقیق تحقیقاتی را داد. تعداد ۶۱ کودک را که تحت آموزش خواندن با روش “بچه شما می تواند بخواند” تیتزر بودند و ۵۶ کودک را که از این روش استفاده نمی کردند انتخاب کرد و این دو گروه را با هم مقایسه کرد. نتایج این بررسی را در نشریه (روانشناسی آموزشی چاپ و منتشر کرد). در این تحقیق ۱۴ موضوع را روی بچه ها بررسی کرده بودند مثل پیشرفت حرف زدن، یادگیری حروف و شناخت کلمه ها و خواندن با معنی و چند مقوله دیگر. نتیجه این بود که هیچ گونه اختلافی بین دو گروه وجود نداشت و معلوم شد محصول مورد تبلیغ هیچ اثری نداشته است و والدین آنها که فریب تبلیغ موهوم را خورده بودند متقاعد شدند که روش بی اثر است. تیتزر گفت که هیچ گاه در تصمیمات بازاریابی کمپانی دخالتی نداشته است و هیچ وقت نگفته است که کودکان نوپا و قبل از مدرسه رفتن می توانند هاری پاتر بخوانند ولی از محصول خودش دفاع کرد و گفت سوزان نومن درست و صحیح از این محصول استفاده نکرده است و از کودکان مورد آزمایش سؤالات نامناسبی کرده است،  بنابراین عقیده داشت تحقیق سوزان نومن ارزش ندارد و در نهایت تیتزر و کمپانی مربوطه در سال ۲۰۱۴ توسط وکلای FTC هشتصد هزار دلار جریمه شدند. FTC قول داد این قبیل ادعاها را پیگری خواهد کرد. تیتزر می گوید نحوه بازاریابی ما تغییر کرده است، کتاب هایی داریم که کودک فقط به آن نگاه می کند و من در این که کودک به کتاب نگاه کند مشکلی نمی بینم! ده ها تحقیق معلوم کرده اند که بسیاری ویدیوهای آموزشی اثر مثبتی نداشته اند و شکست خورده اند با این همه تیتزر اصرار دارد محصولش فوق العاده است و دارد روی آن کار می کند و می خواهد آنها را منتشر کند و می گوید که او را تبرئه خواهند کرد. به گفته وکیل FTC، Annette Soberats (آنت سوبراتز) به فردی که در تهیه “کودک شما می تواند بخواند” دست داشت گفت آژانس توجه کرده است که این کار را ببندد. البته اسباب بازی ها در خلاء و خلق الساعه تهیه نمی شوند بلکه مشتریان و مصرف کنندگان روی آنها فشار می آورند و از آنها می خواهند که تهیه کنند. Clement Chau کارشناس پیشرفت کودکان و رئیس کمپانی LeapFrog Enterprises می گوید: چرخشی داریم به این طرف که بگوئیم می خواهیم بچه مان به هاروارد برود، بنابراین باید اسباب بازی از LeapFrog برایش بخریم و بالاخره او به هاروارد خواهد رفت. این دیدگاه می تواند غیر واقعی باشد اما اسباب بازی ها می توانند بخشی از مجموعه آموزشی باشند و این روشن نیست که والدین بتوانند به تسریع رشد ذهنی، هوشی و جسمی کودکان خود کمک کنند. David Barner کارشناس پیشبرد ریاضیات برای کودکان می گوید دیوانه وار سعی کرده است دخترش را سریعاً پیش بیاندازد. او می داند که ریاضیات و آموزش آن برای شناخت و مهارت زندگی مهم است بنابراین خواسته دختر دو ساله اش در ریاضیات خیلی قوی باشد خودش هیچ گاه در ریاضیات قوی نبود بنابراین ماه ها وقت صرف کرد تا هر روز از دخترش بخواهد تا به کمک ویدیوها، کارت های درخشان و کتاب های کمدی مخصوص کودکان نوپا و قبل از مدرسه ریاضی خودش را قوی کند. دیوید بالاخره به این نتیجه رسید که کودک در سن مناسب طبیعی قدرت جذب ریاضی را پیدا خواهد کرد و تلاش ها در جلو انداختن فراگیری آن بیهوده است و دخترش در یادگیری ریاضی تحت این فشارها گرفتار مصیبت شده بود. بارنر فکر می کند که والدین تأثیر کمتری روی کودکان شان دارند نسبت به تأثیری که دوستان شان دارند. شما به چه مدرسه ای می روید؟ چگونه به منابع خوبی دسترسی پیدا می کنید؟ بسیاری تحلیل ها مانند آنچه در دانشگاه مینه سوتا در دست انجام است و بررسی روی دوقلوها صورت می گیرد نشان می دهند که شخصیت هر فرد، خصوصیات فردی و اختلافات طبیعی افراد به طرز تعجب آوری ارثی هستند.

کارهای بارنر نشان می دهد که بسیاری کودکان بین سنین ۳ تا ۵ سالگی که می توانند شمارش کنند و به نظر می رسد کارهای ساده بیشتری انجام می دهند واقعاً درکی از اصول اعداد ندارند و فقط بدون اطلاع واقعی از اعدادی که می گویند به کمک حافظه خود جواب می دهند. بچه های نوپای آمریکایی شدیداً یاد گرفته اند که بشمرند و به سرعت ریاضی یاد می گیرند و از این نظر یادگیری آنها در ریاضی از بچه های آسیا بهتر است. برخی از والدین دوست دارند عزیزان شان یک مدال در ریاضیات ببرند برخی هم ترجیج می دهند کودکان شان مدال طلای المپیاد  را ببرند و برای رسیدن به این اهداف شان دنبال آموزش و تسریع یادگیری کودکان در سنین پائین هستند.

Karen Adolph (کارین آدولف) روانشناس کودک در دانشگاه نیویورک می پرسد: اگر بچه من به جای ۱۳ ماهگی در ۱۰ ماهگی راه بیافتد می تواند زودتر به تیم ساکر بپیوندد؟ سرعت و مهارت او اثرش در در دراز مدت چه خواهد بود؟

خوشحال کننده است که بدانیم می توانیم با تسریع یادگیری کودکانمان را تواناتر کنیم که زودتر از زمان معمول و طبیعی بخزند، بنشینند و حتی راه بروند. در سال ۱۹۳۵ Myrtte Megraw روانشناس متخصص جلو انداختن رشد ذهنی کودک، به بچه ای آموزش داد که شنا کند و از اسکیت استفاده کند. زمانی که برادر دوقلویش در یک گهواره می نشست، برادر دیگر به خوبی بازی می کرد و به سرعت مهارت ها را به دست می آورد. آدولف می گوید: تمرین مهارت های تسریع رشد، کشف مهارت ها را سرعت می بخشد و در کوتاه مدت کودک آنها را به دست می آورد اما برای بدست آوردن دراز مدت شواهدی وجود ندارد، اگر می خواهید به حد Usain Bolt (قهرمان چهار دوره المپیک دوصد متر) یا به حد Nolan Ryan برسید در کودکی زود راه بیافتید! یا پرتاب کنید. چنین مهارت هایی به امتیازات شناختی و ادراکی نیاز دارند. کودکانی که می توانند بنشینند، می توانند اشیاء را زودتر بدست آورند و آنهایی که زودتر راه می افتند دنیای خود را زودتر کشف می کنند. آدولف می گوید: بین حرکت و شناخت اختلاف کلیدی دیگری وجود دارد. او در آزمایشگاه خود والدینی را دیده است که روی یادگیری کودکان شان کمتر کار کرده اند، بازار اسباب بازی ها در چنین مواردی می تواند کمک محدودی داشته باشد و  بعضی محصولات آنها مثلاً ارابه دستی کوچک و واکر می تواند در یادگیری راه رفتن کمک کند ولی بازار در مورد این ها خاموش است و به آنها به عنوان وسیله سرگرمی نگاه می کند و آنها را به عنوان وسیله تسریع رشد تبلیغ نمی کند. اگر به دست کودک یک جغجغه بدهید یاد می گیرد آن را تکان بدهد و به صدا درآورد.  اما آیا این اولین قدم برای طبل نواز شدن در گروه موزیک است؟ خیر.

آدولف اشاره می کند در بعضی فرهنگ ها و آداب و رسوم مانند تاراهومارا از مکزیک بچه ها زود نمی خزند و زود راه نمی افتند اما در مرحله پیش دبستانی اختلاف مهمی بین کودکان اماکن مختلف مشاهده نمی شود و دست آوردهایی که بر پایه علمی استوارند نشان می دهند که والدین نمی توانند رشد کودکان شان را تسریع کنند اما این به این معنی نیست که علم با بازی بچه ها با اسباب بازی مخالف است. بازی در رشد مغز نقشی اساسی دارد درست مانند این که غذا برای بدن لازم است. بازی به شناخت، ادارک، هوش و زبان کمک می کند و چیزهایی مثل استعداد مواردی هستند که دانشمندان دارند روی آنها کار می کنند. بر اساس تحقیق کارشناسان، کودکان به سادگی از بازی سود می برند؛ بازی با توپ، کامیون حمل زباله، سطوح شیب دار، بالابرها همه این ها به کودک فیزیک یاد می دهند. فیزیک وزن، شکل و حرکت همه این تجربیات فیزیکی کودک هستند. برای فهمیدن این که وزن چگونه عمل می کند و این که دو شئی می توانند همان فضا را اشغال کنند. شاید بیشترین تجربیات حیاتی با پدیده های مخفی زمان باشد. کودکان وقت را نمی شناسند نسبت به وزن و قوّه جبری، سکون و ناکارآمدی برخی کارشناسان نگران هستند که اگر این یادگیری مختل شود، می تواند آثار دراز مدت داشته باشد. Dimitri Christakis (دیمیتری کریستاکیس) روانشناس کودک در دانشگاه واشنگتن که یک مرکز کودکان در بیمارستان کودکان در سیاتل را اداره می کند، اثر دیدن ویدیو و زمان آن را روی کودکان با استفاده از یک دستگاه تبلت و همین طور لپ تاپ و تلفن مطالعه می کند. او دریافته است که صفحه نمایش (مونیتور) چیزی نیست که مشکلی ایجاد کند، اما سرعت برنامه ی نمایش داده شده مهم است.

بازی کامپیوتری و کارتون که روی صحنه حرکات تند و سریع است یا تغییر سریع صحنه ها و تبدیل فوری صحنه ای به صحنه بعدی ممکن است روی تعیین دقیق زمان اثر بگذارد. یک مکانیسم که کریستاکیس عقیده دارد در سه سال اول کمک می کند بچه سرعت دنیا را بفهمد. اگر این سرعت خیلی تند باشد اشکالات قابل توجهی ایجاد می کند که پشت آن تئوری مطالعه شده ای قرار دارد که در این سرعت و حرکت روی صفحه کمبودی در شناخت و درک را القاء می کند. کریستاکیس نمایش های قدیمی تر تلویزیون مانند برنامه Mister Rogers’ Neighborhood را با برنامه های جدید، کارتون های فریبنده یا ویدیوهای ساخته شده برای کودکان در گذشته را که به وسیله کمپانیBaby Einstein ساخته می شد مقایسه کرده و قانع شده است که نه تنها سرعت ساخته های جدید بیشتر است بلکه کاربران نیز جوان تر هستند. هیرش پاسک با این یافته موافق است. آزمایشگاه او همچنین نشان داده است که مهم نیست که یک بازی یا نمایش چقدر دارای اثر متقابل باشد در هر صورت به اندازه روبرویی با یک انسان زنده واقعی مفید نیست. نشانه مفید بودن یک بازی کامپیوتری این است که شخص روی صفحه نمایش دارای سرعت نرمال باشد. Chau رئیس LeapFrog موافق است که ویدیو نمی تواند جانشین انسان شود، اما می گوید می تواند قسمتی از رشد ذهنی و فکری کودک باشد. کودک باید آن را در یک صفحه زمانی که با اشخاص زنده حقیقی در ارتباط نیست، ببیند. اما کریستا کیس نگران است صفحه های دستگاه نمایش ممکن است در دراز مدت آثار مضر داشته باشند، با نگاه کردن به این که چگونه قسمت هایی از مغز گلوتامات مصرف کرده اند یک منتقل کننده عصبی مسئول در یادگیری و حافظه با کوکائین ارتباط برقرار کرده است و معتاد به کوکائین شده است در چالش می افتد و تحریک بیشتر موجب احساس لذت بیشتر می شود. این بدین معنی نیست که کاربر بالغ یا کودک به طرف اعتیاد می روند اما در شبکه های مغز و شکل گرفتن عادت اثر می گذارد. برای بهتر فهمیدن این ایده ها کریستا کیس حالا دارد روی اعتیاد کودکان دو ساله به صفحه نمایش کار می کند که در دو دهه اخیر روی آن کار نشده است. او می گوید دریافته است که این اعتیاد را در ده درصد موارد مورد مطالعه دیده است. کریستاکیس می گوید: ترس من اینست که به طرفی برویم که ببینیم جوان ها و جوان ها بیشتر و بیشتر و کودکان کوچک تر و کوچک تر و بچه های نوپا وقت زیادی را پای صفحه این وسائل رسانه های جمعی بگذرانند. این دستگاهها مقدار زیادی ویژگی اعتیاد آور دارند. خطر می تواند پشت این دستگاه ها مخفی باشد و در آن پشت در لرزش و حرکت باشد اما حتی اگر محصولات آموزشی روی کودکان هیچ صدمه ای هم نداشته باشند ممکن است در دراز مدت منافعی نداشته باشند. اگر شما باید اسباب بازی بی آزاری بخرید شاید یکی پیدا کنید که خودتان بخواهید با آن بازی کنید زیرا کارشناسان موافقند وقتی را که کودک با والدین سپری می کند و کودک می شنود که آنها حرف می زنند و آنها را نگاه می کند با دنیا آشنا می شود و ارتباط رو در رو و متقابل پیدا می کند این بزرگترین آموزشی است که کودک می تواند بگیرد.

در پایان بحث به پولاک و سافران زن  و شوهر طبقه بالای جامعه برمی گردیم. آنها از خنده روده بر می شوند و پولاک می گوید ما سعی می کنیم تقویت رشد جسمی و ذهنی و هوشی پسرمان را از راه دهان او شروع کنیم و ادامه بدهیم. به مغازه بقالی رفتند و یک بسته شیرینی منجمد به مبلغ ۹۹ سنت خریدند، یکی از آنها را از فریزر درآوردند و به پسرشان دادند بچه شیرینی را به لثه هایش کشید و گریه اش قطع شد!