اختلالات اضطراب آور

 

اختلالات اضطراب آور مجموعه ای از اختلالات همراه با نگرانی شدید است که به صورت های مختلف خود را نشان می دهند. کنترل این اختلالات سخت است و می تواند به صورت حملات وحشت حاد، ترس ها و اختلالات اضطرابی گسترده باشد. به طور کلی ۲ تا ۶ درصد مردم دچار اختلالات اضطرابی گسترده می شوند که تعداد زن ها کمی بیشتر از مردهاست و از اختلالات روانی به شمار می رود که از همه بیشتر دیده می شود.

همه افراد دچار نگرانی بموقع می شوند مثل نگرانی برای از دست دادن اتوبوس اگر به موقع نجنبند، که طبیعی است، ولی نگرانی افرادی که دچار اختلالات اضطرابی هستند، بسیار شدید و ماندگار است که شدیدا روی کیفیت زندگی آنها اثر می گذارد. بر اثر ترس های بی تناسب و مدت و شدت و فرکانس آن در برابر وضعیت حقیقی و اگر سیمپتوم ها بیشتر از شش ماه طول بکشد،  تشخیص انجام می شود.

این اختلالات یک مشکل سلامتی روانی است و باید تحت درمان پزشکی و روان شناسی قرار گیرد. این اختلالات خود را به انواع مختلف نشان می دهند از یک حمله وحشت شدید تا یک فوبیای بسیار دقیق و بالاخره یک نگرانی عمومی و تقریبا دائمی که دلیل خاصی ندارد و هیچ عامل خاصی هم برای آن وجود ندارد.

انواع مختلف بیماری

در فرانسه متخصصان بهداشت شش نوع کلینیکی برای آن تعیین کرده اند:

ـ اختلالات مضطرب کننده کلی

ـ اختلال وحشت زدگی همراه یا بدون ترس از جاهای شلوغ

ـ اختلال نگرانی اجتماعی

ـ ترس مشخص مثل فوبیا از عنکبوت یا ترس از بلندی

ـ اختلال داشتن وسواس شدید

ـ حالت استرس پس از صدمات

در شماره اخیر راهنمای تشخیص و آمار اختلالات روانی که در ۲۰۱۴ چاپ شده و در آمریکای شمالی بسیار مورد استفاده است، اختلالات مضطرب کننده را به صورت زیر معرفی می کند:

ـ اختلالات اضطراب آور

ـ اختلالات وسواسی شدید و سایر اختلالات همراه با آن

ـ اختلالات همراه با استرس و صدمات روانی

و هر کدام از این تقسیم بندی ها شامل ده گروه می شوند.

سیمپتوم ها

سیمپتوم در اشخاص متفاوت است ولی در بیشتر افراد علائم زیر دیده می شوند:

ـ احساس ترس و نگرانی ـ وحشت یا بیقراری

ـ ضربان شدید قلب

ـ عرق کردن . داشتن دست های مرطوب ، گر گرفتگی.

ـ لرزش

ـ نفس نفس زدن ـ دهان خشک

ـ احساس خفه شدن (خفگی)

ـ درد در قفسه سینه

ـ حالت تهوع

ـ سرگیجه

ـ مورمور شدن و بی حسی اعضا

ـ اختلالات در خواب

ـ سایر سیمپتوم های مختلف فیزیکی

در این کتابچه راهنما پیشنهاد می شود برای تشخیص سئوالات زیر از بیمار پرسیده شود:

* در طی دو هفته گذشته تا چه حد در موارد زیر احساس ناراحتی داشتید:

ـ احساس کردید عصبی هستید ـ نگرانید ـ وحشت زده اید ـ مضطربید

ـ وحشت زده یا شدیدا وحشت زده

ـ مایلید از وضعیت هایی که شما را مضطرب می کند دوری کنید.

اختلالات وحشت زدگی با حملات وحشت زدگی ناگهانی و تکراری همراه است که شخص مشکل تنفس پیدا می کند، احساس ترس شدید دارد، غیرقابل کنترل است و سیمپتوم های دیگری مثل حالت تهوع و ضربان شدید قلب دارد.

ـ وحشت کلی همان طور که از اسمش پیداست احساس نگرانی و اضطراب کلی و دائمی است که کنترلش سخت است.

ـ فوبی سوسیال یا وحشت از جامعه ـ عبارت است از ترس شدید در مقابل مسائل مختلف در جامعه که می تواند باعث خجالت، تحقیر یا همراه با احساس ناجوری با محیط باشد.

ـ فوبی ها (ترس های مشخص) ـ می تواند همراه با شرایط مختلف زیادی باشد مثل ترس از یک شئی یا حیوان که باعث یک ترس کاملا بی دلیل می شود مثل ترس از عنکبوت یا آسانسور یا وسایل حمل و نقل عمومی.

ـ اختلالات وسواسی شدید ـ به صورت عقیده های مهاجم وسواسی مثل وسواس در تمیزی، یا کنترل مداوم اینکه یک شئی در جایش قرار دارد یا اینکه آیا درهای اتوموبیل قفل است و غیره.

ـ اختلالات وسواسی در جمع کردن اشیاء اخیرا به عنوان اختلالات اضطرابی به شمار می رود مثل جمع کردن بروشورهای مختلف یا جمع کردن اشیایی که در خیابان پیدا می شود.

ـ و بالاخره سندروم استرس پست ـ تراما یک ناراحتی عمیق و ترسی است که بر اثر یک حادثه صدمه زننده تولید می شود و حتی ماه ها پس از حادثه با انسان باقی می ماند.

به طور کلی این ترس های خاص زود به وجود می آیند. در کودکی یا نوجوانی در صورتی که نگرانی عمومی یا اختلالات وحشت زا (پنیک) یا استرس های بعد از تروما بعدا تولید می شوند به طور متوسط بین ۲۴ تا ۵۰ سالگی.

بسیار مهم است که بدانیم اختلالات اضطرابی شدت های مختلفی دارند و بعضی از بیمارانی که از آن رنج می برند قادر نیستند که یک زندگی نرمال داشته باشند مثل اینکه نمی توانند از منزل خارج شوند و یا سوار اتوبوس یا سایر وسایل حمل و نقل بشوند. بعضی از عوامل می توانند باعث شدت سیمپتوم ها و بازگشت بعضی از نگرانی ها بشوند. همچنین باید دانست که بسیاری از افراد مبتلا به اختلالات اضطرابی مورد تشخیص قرار نگرفته و تحت درمان قرار نمی گیرند.

یک درمان دارویی و روانی برای بهتر کردن کیفیت زندگی بیمار مفید واقع می شود.

باید دانست که وقتی شخص تهدید می شود یا در معرض خطر قرار می گیرد، نگرانی یک عکس العمل طبیعی است. نگرانی وقتی مضر و مشکل زا می شود که به صورت شدید در مقابل یک تهدید بروز کند یا یک مدت طولانی ادامه داشته باشد و دخالت در فعالیت های روزانه شخص داشته باشد.

علت تولید این اختلالات هنوز به خوبی مشخص نیست و می تواند بر اثر عوامل ژنتیک ، فیزیولوژیک و یا محیط زیستی باشد.

می دانیم اشخاصی که بیشتر در خطر مبتلا شدن هستند یکی از افراد فامیلشان از این بیماری رنج می برند و همین طور زنان در خطر بیشتری برای ابتلا هستند.

در معرض حوادث استرس زا و صدمه زننده قرار گرفتن مخصوصا در کودکی و یا داشتن یک اختلال روانی دیگر مثل دوقطبی بودن هم می تواند به تولید اختلالات اضطرابی کمک کند.

بالاخره می دانیم که به وجود آمدن اختلالات اضطراری می تواند بر اثر وجود اشکالاتی در فیزیولوژی مغز باشد مخصوصا در فعالیت های پیام آوران عصبی یعنی موادی که باعث می شوند پیام ها از یک عصب به عصب دیگری منتقل بشود مخصوصا GABA که از تمام عکس العمل های شدید سلول های عصبی جلوگیری می کند. سروتونین و noradrenaline هم در این کارها دخالت دارند. درمان های دارویی روی تنظیم این پیام آوران انجام می شود. کورتیزول یا هورمون استرس هم در این میانه نقش مهمی دارد.

پیشگیری

به علت اینکه پیدایش این اختلالات به خوبی مشخص نیست به سختی می توان دریافت که چه کسی ممکن است مبتلا شود ولی بعضی از حوادث استرس زا و صدمه زننده روانی می توانند به، به وجود آمدن بیماری کمک کنند، بنابراین پیشنهاد می شود در صورت وجود این حوادث بدون معطلی از کمک های روانشناسی استفاده شود مخصوصا در کودکان.

داشتن عادات خوب در زندگی برای محدود کردن این اختلالات مفید هستند مثل داشتن خواب مرتب و شب های نسبتا طولانی و ورزش مرتب.

عدم استفاده از تحریک کننده هایی مانند کانابیس (گیاه ماریجوانا)، الکل و سایر مواد مخدر

همکاری و کمک فامیل و دوستان

درمان

درمان این اختلالات می تواند دارویی یا روان درمانی باشد. درمان های دارویی باید مطابق احتیاج بیمار و سیمپتوم هایش و وضع فامیلی و اجتماعی او باشد.

روان درمانی

روان درمانی ممکن است به تنهایی یا همراه با دارو انجام شود و بستگی به شدت بیماری دارد. روان درمانگر با توجه و تمرکز بر روی عوامل روانی تولید اختلالات و کمک به بیمار برای کنترل این اختلالات باعث بهبودی وضع او می شود. دوره روان درمانی شامل ۱۲ تا ۲۵ جلسه ی ۴۵ دقیقه ای است. اثر درمانی روان درمانی اگر به خوبی با همکاری بیمار انجام شود معادل اثر دارودرمانی است.

ـ روان درمانی های نوع دیگری هم ممکن است برای کنترل اختلالات لازم بشود مثل روان درمانی آنالتیک برای درک منشأ تولیدکننده نگرانی ها ولی موثر بودن آن بر روی سیمپتوم ها طولانی و شناخته نشده است.

ـ تراپی گروهی: در این نوع درمان شرکت کنندگان مشکلات خودشان را می گویند و تبادل اظهارات شان به اعتماد به خود و طرز رابطه با دیگران و یادگیری زندگی جمعی کمک می کند. روش های مختلفی برای این نوع درمان وجود دارد.

درمان های دارویی

اگر سیمپتوم ها خیلی شدید هستند و روان درمانی موثر واقع نمی شود که بیماری را کنترل کند مثل اضطراب کلی درمان های دارویی لازم می شوند. داروهای مختلفی هستند که موثر بودنشان مورد مطالعه قرار گرفته که اثرشان سریع است مثل بعضی داروهای ضدافسردگی و داروهایی که روی دریافت کنندگان سروتونین و نورادرنالین اثر می گذارند.

این داروها می توانند در شروع درمان سیمپتوم ها را شدیدتر یا تولید اعتیاد کنند بنابراین مصرف آنها باید تحت کنترل پزشک باشد.

طب مکمل

* یوگا ـ چندین مطالعه نشان داده که تمرین مرتب یوگا باعث کم شدن اضطراب می شود همین طور باعث محدود شدن سیمپتوم های استرس بعد از تروما.

* تکنیک های آرام بخش ـ چندین مطالعه نشان داده که هپنیوز باعث یک حالت عمیق آرام بخش می شود و به کنترل اضطراب و فوبی ها کمک می کند. تکنیک های دیگر آرام بخش مثل بیوفیدبک هم برای کم کردن نگرانی ها مفیدند.

* کاوا ـ Kava گیاهی است که در جزایر پاسیفیک می روید. چندین مطالعه نشان داده که عصاره کاوا برای آرامش نگرانی ها از پلاسبو موثرتر بوده. باید دانست که در کیفیت و غلظت عصاره کاوا که در بازار وجود دارد اختلاف زیادی وجود دارد.

* طب سوزنی ـ چندین مطالعه موثر بودن طب سوزنی را در درمان اختلالات اضطرابی نشان داده ولی چون از نظر متدولوژی مطالعه اشکالاتی داشته زیاد روی آن حساب نمی شود.