بیماری سفیدک پودری انگور و مدیریت کنترل آن

انگور یکی از محصولات مهم باغی در دنیا و ایران به شمار می رود. در استان کهگیلویه و بویراحمد که در جنوب غربی کشور قرار گرفته مو یکی از محصولات مهم باغی است که از نظر سطح زیر کشت رتبه چهارم و از نظر تولید رتبه دوم را به خود اختصاص داده است. کاشت و تولید این محصول توسط باغداران از نظر تامین درآمد خیلی مهم بوده و هر ساله با توجه به سیاست حمایت دستگاه های مرتبط با کشاورزی کشت و توسعه آن رونق روز افزونی دارد.

استان کهگیلویه و بویراحمد یکی از مناطق مهم انگورخیز کشور بوده که این محصول در نواحی سردسیری به خصوص شهرستان دنا از اهمیت خاصی برخوردار است. در حال حاضر بیماری سفیدک پودری انگور در بروز خسارت و کاهش کیفیت و کمیت محصول در استان رتبه اول را به خود اختصاص داده و هر ساله با توجه به شرایط اقلیمی ( خشک و گرم ) خسارت فراوانی را به این محصول وارد می نماید. این محصول همچون سایر محصولات کشاورزی در اثر عوامل مختلف زنده و غیر زنده مورد حمله قرار می گیرد و باعث افت محصول و کاهش کیفیت آن ها می گردد. انگور به خاطر داشتن انواع مختلف ویتامین و مواد کافی نقش مهمی در تامین سلامت بدن انسان ایفا می کند و به علت داشتن اسید خاصیت ضدعفونی کنندگی دارد.

عامل بیماری و علائم آن:

عامل بیماری سفیدک پودری ( سطحی ) انگور قارچ Unicinula Necator بوده که زندگی آن به صورت پارازیت اجباری می باشد. خسارت این بیماری از طریق مختلف از جمله ترک خوردن دانه ها، نامرغوب کردن محصول از نظر بازارپسندی، کاهش شدید وزن محصول، کاهش رشد بوته ها و ضعیف نمودن آن ها می باشد.

قارچ عامل بیماری روی اندام های مختلف از جمله برگ، ساقه، پیچک، گل و میوه ظاهر می شود و آن را مورد حمله قرار می دهد. مشخص ترین علائم روی سطح فوقانی برگ ها ظاهر می شود و آن را مورد حمله قرار می دهد. در خوشه آلوده، گل های تلقیح شده ممکن است ریزش نمایند و میوه آلوده به صورت سفید خاکستری درآمده و گاهی نیز باعث ترک خوردن میوه ها شود.

مدیریت کنترل این بیماری:

جهت پیشگیری و کنترل این بیماری تدابیر مختلفی اتخاذ می شود از جمله:

۱. بهداشت باغ

شامل: الف) جمع آوری برگ های آلوده و سوزاندن آن ها.

ب) هرس بوته های انگور به خصوص هرس شاخه های خشک، جمع آوری و سوزاندن آن ها.

۲. عملیات زراعی:

شرایط گرم و خشک ایده آل ترین شرایط برای رشد و توسعه بیماری در باغ می باشد، لذا مرطوب نگهداشتن باغ و کاهش فاصله دور آبیاری باعث کاهش خسارت بیماری خواهد شد.

۳. استفاده از ارقام مقاوم:

استفاده از ارقام مقاوم مطمئن ترین راه برای کنترل بیماری های گیاهی می باشد. منتهی نیاز به تحقیقات و زمان طولانی دارد.

۴. مبارزه شیمیایی:

الف) گل گوگرد

ساده ترین و پرمصرف ترین ترکیب شیمیایی است که به لحاظ مصرف راحت، قیمت مناسب آن و کارایی نسبتا خوب از مصرف زیادی برخوردار است. مبارزه با این بیماری براساس استفاده از گل گوگرد دارای سه مرحله به شرح ذیل است:

• وقتی شاخه ها ۶ تا ۷ برگی شدند ( ۱۵-۱۰ کیلوگرم در هکتار )
• بعد از ریختن گلبرگ ها و شیری شدن دانه ها ( ۳۰-۲۰ کیلوگرم در هکتار )
• ۱۴ روز بعد از مرحله دوم ( ۴۵-۳۰ کیلوگرم در هکتار )

اثر گوگرد در هوای مرطوب کمتر از هوای خشک است بنابراین استفاده از گوگرد در آب و هوای خشک مانند منطقه سردسیری استان ( شهرستان دنا ) بر سایر قارچکش های معدنی ارجحیت دارد. بیشترین اثر قارچکش گوگرد به بخار آن مربوط می شود. درجه حرارت اپتیمم برای اثر گوگرد بین ۲۵ الی ۳۰ درجه سانتیگراد بوده و در دمای بالای ۳۰ درجه سانتیگراد این سم خطر سوزش در اندام های گیاهی ( گیاه سوزی ) دارد.

ب) سموم نفوذی ( سیستمیک ):

اخیرا بر اساس تحقیقی که توسط موسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی با کمک بخش آفات و بیماری های گیاهی این مرکز انجام شده است و قارچکش های تریمیدال و توپاس به نسبت ۰/۳ در هزار بیشترین تاثیر را در کاهش بیماری سفیدک سطحی مو داشته و قارچکش های کالکسین و گل گوگرد تاثیر کمتری دارند. نکته قابل توجه در مبارزه با این بیماری استفاده توام از روش های مختلف مبارزه و تناوب سموم به خصوص سموم سیستمیک مانند توپاس می باشد زیرا استفاده بی رویه از سموم سیستمیک در دراز مدت باعث شکست مقاوم نژاد های قارچ به قارچکش شده و این امر باعث ظهور نژاد های جدید قارچ در منطقه خواهد شد. در نتیجه تکرار سمپاشی با یک نوع سم نه تنها بیماری را کنترل نمی نماید بلکه باعث افزایش نژاد های مقاوم قارچ به قارچکش گردیده و اپیدمی بیماری را موجب می گردد.