شاید منظومهیشمسی در حبابی کیهانی به وجود آمده باشد!
گروهی از اخترشناسان دانشگاه شیکاگو و دانشگاه کلمسون، به ارائهی نظریهای دربارهی چگونگی شکلگیری منظومهی شمسی، در پوستهای متراکم از ابر بزرگی از گاز و گرد و غبار در اطراف ستارهی «ولفرایت» شده است. ستارهی ولفرایت ستارگانی پُرجرم هستند که بیش از ۴۰ تا ۵۰ برابر اندازهی خورشید جرم دارند.
بر طبق نظریهی رایج کلی، منظومهی شمسی ما میلیاردها سال پیش در نزدیکی یک ابرنواختر به وجود آمد. اما سناریوی جدید با ستارهای ولفرایت آغاز میشود. ستارههای ولفرایت به شدت داغ هستند و لایههای بیرونی گازی خود را با سرعت بالایی به بیرون پرتاب میکنند. بادهای ستارهای از میان مواد پیرامون آن ستارهها عبور میکنند و ساختاری حبابی با پوستهای متراکم پدید میآورند که اصطلاحاً «حباب ولفرایت» نامیده میشود.
پروفسور «نیکولاس دوفاس» از دانشگاه شیکاگو، خاطرنشان کرد: «پوستهی حباب ولفرایت مکان مناسبی برای تولید ستاره است، زیرا گاز و گرد و غبار در داخل آن به دام میافتند و امکان تبدیل آنها به ستاره وجود دارد. ما تخمین زدهایم که ۱ تا ۱۶ درصد کل ستارگانِ خورشیدمانند، میتوانند در چنین پرورشگاههای ستارهای به وجود آمده باشند. این رویکرد با فرضیهی ابرنواختر فرق دارد. با این فرضیه، میتوان توضیح مناسبی برای دو ایزوتوپ ارائه کرد که با نسبتهای عجیب در منظومهیشمسی ابتدایی روی داده است. مواد بهجای مانده از منظومهیشمسی ابتدایی به ما میگوید که مقدار بسیار زیادی آلومینیوم-۲۶ وجود داشته است. افزون بر این، مطالعات گویای آن هستند که ایزوتوپ آهن-۶۰ اندک بود. جالب این است که ابرنواخترها هر دوی اینها را بهوجود میآورند.»
دکتر «ویکرام وارکاداس»، نویسندهی ارشد از دانشگاه شیکاگو گفت: «پس این سوال مطرح میشود که چرا یکی از ایزوتوپها به منظومهیشمسی راه یافت و همین اتفاق برای دیگری نیفتاد؟» به همین خاطر، دانشمندان روی به سمت ستارههای ولفرایت آوردند، چرا که این ستارهها مقدار بسیار زیادی آلومینیوم-۲۶ آزاد میکنند، اما نه آهن-۶۰.
وارکاداس افزود: «این ایده احتمالی وجود دارد که آلومینیوم-۲۶ بیرون رانده شده از ستارهی ولفرایت، در دانههای گرد و غبار به قسمت بیرون حمل شده است. این دانهها از نیروی شتاب کافی برای جهیدن از بخش پوسته برخوردار بودهاند. در اینجا، آنها عمدتاً از بین میروند و آلومینیوم در درون پوسته به دام میافتد. در نهایت، بخشی از پوسته به دلیل گرانش به بخش درونی فروپاشی شده و منظومهیشمسی ما را بهوجود آورد.»
محققان در پایان گفتند: «سرنوشت ستارهی غولپیکر ولفرایت این بود که مدتها پیش حیاتش در اثر انفجار ابرنواختری به پایان رسید یا فروپاشی مستقیم به سیاهچالهای را تجربه کرد. فروپاشی مستقیم به سیاهچاله میتواند آهن-۶۰ کمی تولید کند؛ اگر ابرنواختر بوده باشد، آهن-۶۰ تولید شده در اثر انفجار نمیتوانسته به دیوارههای پوسته نفوذ کند یا بهطور نابرابر توزیع شده باشد.»