نور درخشان سیاه‌چاله‌ها ناشی از چیست؟

سیاه‌چاله‌ها نوری از خود ساطع نمی‌کنند که انسان بتواند آن‌را تشخیص دهد، ولی واقعیت این است که سیاه‌چاله‌ها دوست دارند خود را زیر نور مخفی کنند.

به هر حال باید دانست که درخشان‌ترین نورهای کیهان توسط سیاه‌چاله‌های کلان‌جرم تولید می‌شود. البته خود سیاه‌چاله این نور را تولید نمی‌کند، بلکه مواد اطراف آن به‌صورت فعال باعث سقوط گردابی دیگر مواد در اطراف خود می‌شوند و این سقوط، ساطع شدن نور را در پی دارد.

یکی از درخشان‌ترین گرداب‌ها توسط کهکشان‌هایی به نام «بلِیزر» ایجاد می‌شود. سقوط مواد موجود در این کهکشان‌ها باعث به‌وجود آمدن تشعشعات الکترومغناطیس با انرژی‌های غیرقابل درک و بالا می‌شود. دانشمندان بالاخره دریافته‌اند که مکانیسم ایجاد نورهای پُرانرژی که از میلیاردها سال پیش به ما می‌رسند چیست؛ «شوک‌های رخ داده در جت ناشی از سیاه‌چاله‌ها». این شوک باعث تقویت سرعت ذرات خروجی به سرعت‌های اعجاب‌آور نزدیک به سرعت نور می‌شود.

کشف مکانیسم ایجاد نورهای درخشان به مدت ۴۰ سال دانشمندان را گیج کرده بود. اکنون همه‌ی قطعات این پازل در کنار هم قرار گرفته است و دانشمندان مکانیسم پیشنهادی را تایید کرده‌اند. اکثر کهکشان‌های موجود در کیهان در اطراف یک سیاه‌چاله کلان‌جرم ایجاد شده‌اند. این اجرام بسیار بزرگ در مرکز کهکشان قرار می‌گیرند.

در واقع برهمکنش‌های اصطکاکی و گرانشی موجود در فضای اطراف سیاه‌‌چاله باعث داغ شدن مواد موجود در این فضا می‌شود. داغ شدن این مواد باعث درخشیدن آن‌ها در طول موج‌های مختلفی می‌شود. بنابراین این تصور ایجاد می‌شود که از سیاه‌چاله نور ساطع می‌شود، ولی در واقع سیاه‌چاله باعث ایجاد نور توسط مواد اطراف خود می‌شود.

در کهکشان‌های بلِیزر، دلیل دیگری نیز برای درخشندگی مواد وجود دارد. در این کهکشان‌ها جت‌های دوگانه‌ای که از نواحی قطبی کهکشان و عمود بر دیسک اطراف سیاه‌چاله ایجاد می‌شوند نیز نور درخشانی از خود ساطع می‌کنند. البته این جت‌ها به سمت سیاه‌چاله سقوط نمی‌کنند، بلکه در جهت میدان مغناطیسی بیرونی موجود در کهکشان شتاب می‌گیرند و به سرعت‌های بسیار بالا و نزدیک به سرعت نور می‌رسند و از خود نور ساطع می‌کنند.

برای اینکه بتوان یک کهکشان را در رده‌ی کهکشان‌های بلِیزر قرار داد، وجود این جت‌ها ضروری است. این جت‌ها به چشم ساکنین زمین به‌صورت نورهایی در طیف الکترومغناطیس شامل گاما و ایکس مشاهده می‌شوند. اینکه چگونه این جت‌ها به سرعت‌های بسیار بالا می‌رسند، برای دهه‌های متمادی پرسش دانشمندان بوده است. در سال ۲۰۲۱ یک تلسکوپ فضایی برای عکسبرداری در اشعه‌ی ایکس به فضا فرستاده شد و اکنون دانشمندان می‌توانند به پرسش چند دهه‌ای خود پاسخ دهند.

در واقع اکنون ثابت شده است که شوک رخ داده در جت‌های مواد، باعث می‌شود سرعت جت‌ها به سرعت‌های نزدیک به نور برسد. اینکه این شوک دقیقاً ناشی از چیست مشخص نیست؛ ولی عملکرد سیاه‌چاله یکی از احتمالات آن است.