کشف نخستین فسیل از پشه‌ای پُرخون
همیشه گمان می‌رفت آن فسیل معروف پشه پرخونی که در فیلم «پارک ژوراسیک» به نمایش درآمده، صرفاً زاییده ذهن فیلمنامه‌نویس است؛ اما اخیراً مشخص شد اینچنین نیست. پژوهش‌گران برای نخستین بار فسیل پشه ماده‌ای را یافته‌اند که شکم متورم‌اش حاوی بقایایی از خون جانداری دیگر است. گزارش مشروح این کشف که توسط تیمی به سرپرستی دیل گرین‌والت از موزه ملی علوم طبیعی ایالات متحده در واشنگتن صورت پذیرفته، در شماره چهاردهم اکتبر نشریه Proceedings of the National Academy of Sciences منتشر شده است.
اخیراً فسیل پشه ماده‌ای را یافته‌اند که شکم متورم‌اش حاوی بقایایی از خون جانداری دیگر است.
گرچه دانشمندان تاکنون موفق به کشف فسیل‌هایی از حشرات ظاهراً خون‌خوار شده بودند، اما چنین عادات غذایی‌ای غالباً از طریق تحلیل آناتومی بدن این موجودات و یا حضور انگل‌هایی در روده‌هایشان استنباط شده بوده که از خون تغذیه می‌کردند. اما پشه فسیل‌شده‌ای که تیم گرین‌والت آن را یافته، محتوی مولکول‌هایی‌ست که شاهد روشنی بر خون‌خواری این حشرات، آن‌هم در حدود ۴۶ میلیون سال پیش هستند. به‌گفته گرین‌والت، “شکم پرخون پشه مثل بادکنی‌‌ست که در شرف ترکیدن باشد. خیلی ظریف است. احتمال اینکه تا قبل از فسیل شدن از هم نپاشد، فوق‌العاده کم بوده”.
یک لانگ‌شات طبیعی
با گذشت بالغ بر ۴۶ میلیون سال، دیگر هر مولکولی از DNA هم که در شکم این پشه مانده بوده می‌بایست از میان رفته باشد، اما خوشبختانه ردپای مولکول‌های دیگری را در آن می‌شود یافت.
این حشره برخلاف چیزی که در «پارک ژوراسیک» به نمایش درآمده، نه در کهربا، بلکه در رسوبات رسی ایالت مونتانا پیدا شده است. با گذشت بالغ بر ۴۶ میلیون سال، دیگر هر مولکولی از DNA هم که مانده بوده می‌بایست از میان رفته باشد، اما خوشبختانه ردپای مولکول‌های دیگری را در آن می‌شود یافت. تیم گرین‌والت نشان داده‌اند که شکم این پشه کماکان حاوی مقادیر معتنابهی آهن و یک مولکول ارگانیک موسوم به پروفیرین است – که هردوی‌شان از مؤلفه‌های سازنده هموگلوبین – و یا همان رنگ‌دانه‌های حامل اکسیژنی که در خون مهره‌داران جریان دارند – هستند. این در حالی‌ست که چنین مولکول‌هایی در شکم پشه نر فسیل‌شده‌ای با همین قدمت که در همان حوالی یافت شد، یا نادرند و یا اصلاً حضور ندارند.
جورج پوینار پژوهش‌گری‌ست که در دانشگاه ایالتی اورگون به بررسی حشرات فسیل‌شده می‌پردازد. او در این‌باره می‌گوید: “این [یافته] نشان می‌دهد که ظرایف یک پشه خون‌خوار، حتی در محیطی به غیر از کهربا هم می‌توانند سالم و دست‌نخورده بمانند. از این گذشته، [این یافته] حکایت از این نیز دارد که برخی ترکیبات پروفیرین که در خون مهره‌داران حضور دارد، اگرچنانچه تحت شرایط مطلوبی باشند، بسا که تا میلیون‌ها سال هم می‌توانند دوام بیاورند”.
به‌گفته گرین‌والت، این کشف همچنین مدرکی را در دفاع از مدعیات جنجالی ماری شوایتزر هم فراهم آورده؛ دیرین‌شناسی از دانشگاه ایالتی کارولینای شمالی که شایع شده بود موفق به جداسازی بقایای هموگلوبین از استخوان‌های یک دایناسور شده است.
منبع: nature
