بسیاری از مردم از وجود افکار منفی در ذهنشان شکایت می کنند و می گویند نمی توانند افکار خود را کنترل کنند. باید گفت که این موضوع بسیار مهمی است زیرا افکار انسان، احساسات و رفتار او و در نهایت کیفیت زندگی او را تعیین می کند بنابراین بسیار مهم است که بتواند افکار خود را مدیریت کند. در اینجا نکات و تکنیک های مفیدی را در این باره مطرح می کنیم.
مغز انسان از دو نیمه «خودآگاه» و «ناخودآگاه» تشکیل شده است که این دو نیمه تفاوت هایی را با هم دارند. از جمله تفاوت های این دو نیمه مغز این است که اعمال ارادی انسان مثل راه رفتن، صحبت کردن و … به دست نیمه «خودآگاه» و اعمال غیر ارادی انسان مانند تپش قلب، رشد موها و … به دست نیمه «ناخودآگاه» انجام می گیرد. تفاوت دیگر این دو نیمه این است که نیمه خودآگاه فقط گزاره های منطقی که توجیه عقلانی دارد را می پذیرد اما نیمه ناخودآگاه هر گزاره ای چه منطقی و چه غیرمنطقی را می پذیرد.
افکار اتوماتیک، افکار غیر منطقی و معمولا منفی هستند که به قسمت ناخودآگاه وارد می شوند. این دقیقا همان افکاری هستند که مردم تحت عنوان افکار منفی از آن شکایت می کنند. همانطور که گفتیم این افکار غیر ارادی و ناخودآگاه هستند اما می توان این افکار را کنترل نمود.
به طور کلی دو رویکرد برای کنترل افکار اتوماتیک وجود دارد که این دو رویکرد را بررسی می کنیم.
رویکرد اول:
اگر بتوانیم افکار اتوماتیک را از قسمت ناخودآگاه وارد خودآگاه کنیم می توانیم این افکار را کنترل کنیم. زیرا همانطور که بیان شد افکار اتوماتیک معمولا افکار غیر منطقی هستند اما قسمت خودآگاه مغز فقط افکار منطقی را می پذیرد بنابراین بلافاصله بعد از ورود این افکار به قسمت خودآگاه، مغز یک پاسخ منطقی به این افکار می دهد و آن را خنثی می کند. اما سوال اساسی این است که چگونه افکار اتوماتیک را از قسمت ناخودآگاه به خودآگاه ببریم. شاید ابتدا کمی سخت به نظر برسد اما بعد از مدتی به تمرین این کار به صورت اتوماتیک انجام می شود. در ابتدا لازم است یک دفترچه یادداشت به همراه خود داشته باشید و مرتبا افکار خود را در موقعیت های مختلف یادداشت کنید.مثلا اینکه وقتی با خواهرتان دعوایتان شد چه فکری از ذهنتان گذشت؟ وقتی دوستتان شما را طرد کرد چه فکری کردید؟ به مدت یک ماه این کار را انجام دهید و خواهید دید که بعد از یک ماه تمرین دیگر به صورت اتوماتیک شما به افکار خود مسلط هستید و می توانید آن را کنترل کنید.
رویکرد دوم:
رویکرد دوم این است که ناخودآگاه خود را مرتبا با افکار مثبت پر کنید. در و دیوار خانه خود را پر از جملات مثبت کنید. با افراد مثبت معاشرت کنید. مرتب به خود جملات مثبت بگویید. به یاد داشته باشید قسمت ناخودآگاه مغزتان هر طوری که آن را تغذیه کنید می پذیرد. بنابراین سعی کنید آن را به افکار مثبت تغذیه کنید تا افکار منفی خود به خود حذف شوند.