کهکشان ما با چه نیرویی در فضا حرکت می‌کند؟
اگرچه ما آن‌را احساس نمی‌کنیم، اما به‌طور پیوسته در حال حرکت هستیم. زمین با سرعتی برابر با ۱،۶۰۰ کیلومتر بر ساعت به دور محور خود می‌چرخد؛ با سرعت ۱۰۰،۰۰۰ کیلومتر بر ساعت به دور خورشید می‌چرخد؛ خورشید با سرعت ۸۵۰،۰۰۰ کیلومتر بر ساعت به دور کهکشان راه‌شیری می‌چرخد و کهکشان راه‌شیری همراه با کهکشان همسایه‌اش، آندرومدا نسبت به کیهان در حال انبساط با سرعت حدوداً ۲ میلیون کیلومتر بر ساعت معادل با ۶۳۰ کیلومتر بر ثانیه در حال حرکت است. اما چه چیزی سبب حرکت کهکشان راه‌شیری می‌شود؟
تا کنون دانشمندان گمان می‌کردند ناحیه‌ای چگال از کیهان به همان شیوه‌ای که جاذبه باعث سقوط سیب نیوتن شد، ما را به‌سمت خود می‌کشد. اولین مظنون، «جاذب بزرگ» نام دارد. جاذب بزرگ ناحیه‌ای از فضا است که تعدادی خوشه‌ی کهکشانی در آن قرار دارد و ۱۵۰ میلیون سال نوری از کهکشان راه‌شیری فاصله دارد. به فاصله‌ی کمی پس از آن، توجه دانشمندان به ناحیه‌ای دیگر از فضا جلب شد. این ناحیه که خوشه‌های ساکن در آن بسیار بیش ازتعداد خوشه‌های جاذب بزرگ است، «شپلی» نام دارد و ۶۰۰ میلیون سال نوری با جاذب بزرگ فاصله دارد.
حال گروهی از محققان به رهبری پروفسور «یهودا هافمن»، می‌گویند: «کهکشهان راه‌شیری نه تنها کشیده می‌شود، بلکه توسط نیرویی رانده نیز می‌شود.» در این مقاله که در مجله‌ی Nature Astronomy منتشر شده است، محققان به توصیف ناحیه‌ای بسیار بزرگ و تاکنون ناشناخته، در خارج از کهکشان راه‌شیری و در همسایگی آن خواهند پرداخت. این ناحیه‌ی بزرگ که خالی از کهکشان است، نیرویی دافعه بر گروه محلی کهکشانی ما وارد می‌کند.
یهودا هافمن می‌گوید: «با استفاده از نقشه‌ای سه‌بُعدی از حرکت کهکشان‌ها در فضا، متوجه شدیم که کهکشان راه‌شیری به سرعت در حال دور شدن از ناحیه‌ای قبلاً ناشناخته و بزرگ با چگالی پایین است. چون این ناحیه بیشتر از جذب کردن دفع می‌کند، آن‌را «دوقطبی دافع» می‌نامیم. علاوه بر نیروی ناشی از شپلی که ما را به سمت خود جذب می‌کند، توسط ناحیه‌ی تازه کشف شده‌ی دوقطبی دافع رانده می‌شویم. بنابراین واضح است که نیروهای کششی و رانشی به یک اندازه در موقعیت کنونی ما اهمیت دارند.»
وجود ناحیه‌ای با چگالی پایین قبلاً نیز پیشنهاد شده بود، اما اثبات عدم وجود کهکشان‌ها از طریق مشاهده دشوار بود. هافمن در این تحقیق در مرکز فیزیک را با همکاری دانشمندانی از آمریکا و فرانسه رویکرد متفاوتی را امتحان کرده‌اند.
آن‌ها با استفاده از تلسکوپ‌هایی قدرتمند از جمله تلسکوپ فضایی هابل، نقشه‌ای سه‌بعدی از میدان حرکت کهکشان‌ها تهیه کردند. این حرکت‌ها واکنشی به نحوه‌ی توزیع جرم است. کهکشان‌ها به سمت مناطقی که جرم زیادی دارند، کشیده شده و از مناطقی که جرم کمی در آن است رانده می‌شوند. ساختار عظیم کیهان در میدان حرکت کهکشان‌ها کد شده است. این گروه حرکت خاص کهکشان‌های اطراف کهکشان راه‌شیری را با ترکیب مجموعه داده‌های مربوط به حرکت خاص و تجزیه و تحلیل آماری دقیق ویژگی‌های آن‌ها، مورد مطالعه قرار دادند.
آن‌ها به این نتیجه رسیدند که توزیع جرم شامل ماده‌ی تاریک و کهکشان‌های درخشان است. نواحی پُرچگال نیروی کششی و نواحی کم‌چگال نیروی رانشی تولید می‌کنند.
محققان با شناسایی دافع دو قطبی، قادر به تطبیق جهت و اندازه‌ی حرکت کهکشان راه‌شیری شدند. آن‌ها انتظار دارند نقشه‌بردارهای فوق حساس نوری، نزدیک به مادون قرمز و طول موج رادیوی که در آینده ساخته خواهند شد، مستقیماً قادر به تشخیص کهکشان‌های بسیار کم این ناحیه باشند و فضای خالی مربوط به دافع دو قطبی را به‌طور مستقیم تایید کند.
