گیج بلاک یا گیج بلوک؛ ابزاری برای اندازه گیری دقیق

 

گیج بلاک یا گیج بلوک چیست و چه کاربردی دارد؟

گیج بلاک ها بلوک هایی هستند که برای کالیبراسیون دستگاه های اندازه گیری و همچنین برای اندازه گیری دقیق مورد استفاده قرار می گیرند.

گیج بلاک توسط مهندس و ماشین کار سوئدی کارل جوهانسون کشف و اختراع شده به همین دلیل به آن بلوک جو هم گفته می شود.

گیج بلاک چیست؟

اگر بخواهیم به طور خلاصه بگوییم در واقع ابزاری برای اندازه گیری دقیق هستند. این ابزارها را برای کالیبراسیون دستگاه های اندازه گیری مانند میکرومترها، میله های سینوسی، کولیس و نشانگرهای شماره گیری مورد استفاده قرار می دهند.

 

این محصول معمولا به شکل ست و در اندازه های مختلف در یک بسته بندی کامل به فروش می رسد. اگر چه اندازه ها یکی نیست اما گیج بلاک ها قابلیت چسبندگی و بزرگتر شدن طول را دارند.

 

گیج بلاک یک ابزار دقیق برای استاندارد سازی طول هر چیزی است از اشیا یا زمین تا دیوار و ساختمان و… معمولا از این ابزار دقیق در کارهای نقشه کشی و معماری استفاده می کنند تا دقت اندازه گیری را بالا ببرند. چسبندگی گیج بلاک ها توسط فرآیند پیچ خوردگی اتفاق می افتد که سطوح کاملا صاف آن ها را به هم متصل می کند. از تعداد کمی گیج بلوک می توان برای اندازه گیری دقیق در یک محدوده وسیع استفاده کرد.

 

گیج بلوک ها از لحاظ شکل ظاهری شبیه به مکعب مستطیل یا مربع هستند و سطح کاملا صاف و صیقلی دارند. همان طور که گفتیم تعداد مشخصی از آن ها در یک جعبه محافظ وجود دارد. بسته به نیاز می توان گیج بلاک های ۴۸ پارچه یا ۸۷ پارچه یا بیشتر و کمتر خریداری کرد.

 

 

ویژگی های گیج بلاک

گیج بلاک ها معمولا از فولاد آب دیده ساخته می شوند اما ممکن است از کاربید تنگسین و سرامیک هم درست شوند. سختی گیج بلاک های فولادی معمولا ۸۰۰ hv و گیج بلاک های تنگسین کاربید ۱۵۰۰hv و گیج بلاک های سرامیک هم ۱۴۰۰hv است. بلوک های جنس سرامیک و کاربید تنگسین معمولا از نوع فولادی سخت تر هستند و سایش کمتری هم دارند.

 

طول گیج بلاک ها معمولا از رقمی که به عنوان طول بر روی آن ها زده شده کمی بیشتر است زیرا طی فرآیند پیچ خوردگی کمی از طول آن ها کم می شود.

برای استفاده از گیج بلاک ها باید آن ها را از پوشش محافظ خود جدا کرد تا با اتصال دادن آن ها را آماده اندازه گیری کرد.

 

بعد از جداسازی از پوشش به هم فشرده می شوند تا طول مورد نیاز به دست آید. نکته ای که در هنگام استفاده ا ز گیج ها باید در نظر داشت آن است که این قطعات در دمای ۲۰ درجه سانتی گراد کالیبره شده اند. بدین معنا که در این دما دقیق عمل می کنند و به همین جهت هنگام استفاده برای دقت بالا باید در همین دما نگه داری شوند.

 

انواع گیج بلاک از نظر جنس

گفتیم گیج بلاک ها را می توان از جنس های استیل یا فولاد، تنگسین کاربید و سرامیک تولید کرد. بدیهی است که هر یک از این مواد خواص ویژه ای به این تجهیزات کوچک می بخشند. در ین بخش ویژگی ها و مشخصات هر کدام را برای شما شرح خواهیم داد.

 

استیل

گیج بلاک های جنس استیل در برابر تغییرات شرایط نسبتا مقاوم هستند. این گیج ها معمولا در برابر زنگ زدگی مقاوم هستند اما برای این منظور هم بهتر است بیشتر محافظت شوند. سختی گیج بلاک استیل عموما از ۱۰۰۰hv کمتر است.

 

فولاد

گیج های فولادی از فولاد کم کربن ساخته می شوند. سختی این دسته تجهیزات عموما برابر ۸۰۰hv است و در واقع نسبت به نوع استیل سختی کمتری دارند. یکی از مزیت های این محصول تشابه ماده ای فولاد آن با مواد دستگاه های اندازه گیری و همچنین ضریب انبساطی حرارتی این محصول است.

 

تنگسین کاربید

تنگسین کاربید سختی بیشتری نسبت به دو نوع قبلی دارد. این ماده در حفظ شرایط نسبت به استیل ده برابر مقاوم تر است. این ماده عموما سختی برابر ۱۵۰۰hv دارد و می توان به لحاظ مقاومت و تغییر ناپذیری بهترین گزینه برای ابزارهای اندازه گیری باشد.

 

سرامیک

یکی از ویژگی های گیج بلاک های سرامیکی مقاومت بالا در برابر خراش و خط و خش است. حفظ شرایط در برابر تغییرات محیطی در این مدل هم بالاست. گیج بلاک های سرامیکی خاصیت دیگری هم دارند که در نوع خود بسیار عالی است و آن هم عدم مگنت است. گیج سرامیکی سختی برابر ۱۴۰۰hv دارد.

 

انواع گیج بلاک از نظر گرید

معمولا گیج بلاک ها را می توان از لحاظ گرید هم به سه دسته اصلی گرید ۱، گرید ۰ و گرید ۲ تقسیم بندی کرد. گیج های گرید ۱ از لحاظ دقت اندازه گیری در سطح متوسطی قرار دارند. اگر می خواهید که دقت را بالا ببرید باید از گرید ۰ استفاده کنید. گیج بلاک های ۱ نسبت به گرید ۲ حساسیت بالاتر و دقت بیشتری دارند و معمولا برای کالیبراسیون، کنترل کردن فرمان و همچنین تنظیم کردن وسایل و تجهیزات اندازه گیری مورد استفاده قرار می گیرند.

 

گیج بلاک های گرید ۲ نسبت به نوع یک دقت کمتری دارند. در واقع نسبت به سه گرید از همه پایین تر هستند. از این گیج برای کنترل کردن تجهیزات و ابزارهای اندازه گیری یا برای اندازه گیری فیکسچرها و همچین برای تنظیم کردن ماشین های ابزار استفاده می شود.

 

گیج بلاک های ۰ بیشترین دقت را در اندازه گیری دارند. توجه کنید که به جهت دقت بالای اندازه گیری و همچنین حساسیت زیاد تغییرات محیطی می تواند بر روی این گیج تاثیر بگذارد. از گیج بلاک های ۰ بیشتر برای ابزارهای اندازه گیری دقیق و کالیبراسیون دقیق این ابزارها استفاده می شود. گیج بلاک گرید ۰ باید در آزمایشگاه های استاندارد و اولیه مورد استفاده قرار گیرد.

 

نکات مهم برای خرید گیج بلاک

اگر در صنعت خود به گیج بلاک نیاز پیدا کرده اید یا می خواهید دقت اندازه گیری را بالا ببرید باید بدانید که چه نوعی گیج بلاک به کار شما می آید ضمنا باید بدانید که گیج بلاک چند پارچه برای کار شما کافی است؛ چراکه این محصول تا ۱۶۰ پارچه هم دارد و ممکن است تعداد کمتر آن برای کار شما کافی باشد.

 

در ادامه به نکات مهم دیگر برای خرید این محصول اشاره کرده ایم:

• از لحاظ فرم و ابعاد باید کاملا صاف و دقیق و مسطح باشد. گیج های خمیده یا دفرمه شده دقت اندازه گیری بالایی ندارند و حتی ممکن است اصلا قابل استفاده نباشند.

 

• برای اینکه طول آن ها را افزایش دهیم باید قابلیت چسبندگی را داشته باشند.

 

• چایداری در ابعاد این محصول ضروری است و لازم است به آن توجه شود.

 

• گیج بلاک ها باید ضریب انبساط حرارتی داشته باشند و توجه کنید که این ضریب حتما استاندارد باشد.

 

• بهترین گیج بلاک ها آن هایی هستند که در برابر سایش، خوردگی و زنگ آهن مقاوم هستند.

 

 

کلام پایانی

گیج بلاک ها یکسری تجهیزات کوچک فلزی هستند که در ابعاد مختلف و به شکل ست در یک بسته بندی به فروش می رسند. گیج بلاک ها ابزارهای اندازه گیری دقیق هستند و برای کالیبراسیون یا بالا بردن دقت در ابزارهای اندازه گیری مورد استفاده قرار می گیرند. انواع مختلفی از این محصول و در گریدهای مختلف وجود دارد که هر کدام دقت اندازه گیری خاصی دارد.