یک تو رفتگی عجیب در مریخ و ارتباطش با وجود نوعی حیات
یک تورفتگی عجیب بر روی مریخ می تواند، با توجه به اظهارات دانشگاه تگزاس، مکانی جدید باشد برای جستجوی نشانه های زندگی بر روی سیاره ی سرخ باشد. به طور محتمل این تو رفتگی حاصل از وقوع آتشفشانی در زیر یک کوه یخی است و می تواند دارای محیطی گرم و غنی از مواد شیمیایی مناسب برای زندگی میکروبی باشد.
دانشیار پژوهشی در انستیتوی ژئوفیزیک دانشگاه تگزاس (واحد تحقیقاتی مدرسه ی علوم مربوط به زمین شناسی Jackson) Joseph Levy می گوید، “ما مجذوب این مکان شدیم زیرا به نظر می رسد که بتواند میزبان برخی ترکیبات کلیدی برای زیستن باشد، یعنی آب، گرما و مواد مغذی”. این فرورفتگی درون دهانه ی موجود بر روی لبه ی Hellas basin بر روی ماه قرار دارد و به وسیله ی رسوبات یخچالی قدیمی احاطه شده است. این فرورفتگی نخستین بار توجه Levy را در سال ۲۰۰۹ به خود جلب کرد، هنگامی که او به مشخصه های ترک مانندی بر روی تصاویر گرفته شده از فرورفتگی ها توسط مدارگرد شناسایی مریخ که شبیه “پاتیل های یخی” بر روی زمین (تشکیلات زمین شناسی یافت شده در ایسلند و گرینلند که توسط آتشفشان های فوران کننده زیر یک ورقه ی یخی به وجود آمده اند) هستند اشاره کرد. فرورفتگی دیگر در ناحیه ی Galaxias Fossae در مریخ ظاهر مشابهی دارد.
اما تا امسال که او و تیم پژوهشی او قادر بودند تا آنالیز کامل تری در خصوص این فرورفتگی ها با استفاده از تصاویر سه بعدی و برجسته برای بررسی این موضوع انجام دهند که آیا این فرورفتگی ها توسط فعالیت آتشفشانی زیرزمینی که یخ سطح را ذوب کرده ایجاد شده اند یا توسط برخوردهای خرده سیارکی یا شهاب سنگی، دلیل ایجاد آن ها مشخص نبود. Timothy Goudge همکار مطالعاتی (همکار فوق دکترا در این انستیتو) از زوج تصاویری با قدرت تفکیک و رزولوشن بالا برای ایجاد مدل های مربوط به نمایش ارتفاع این فرورفتگی ها استفاده کرده است که آنالیز عمیق شکل و ساختار آن ها را به صورت سه بعدی میسر می سازد. پژوهشگران دانشگاه Brown و کالج Mount Holyoke نیز در این مطالعه مشارکت داشته اند.
آقای Levy اظهار داشته است “منفعت بزرگ این مطالعه این بود که ما را قادر می ساخت تا نه تنها شکل و ظاهر این فرورفتگی ها را بسنجیم، بلکه بررسی کنیم که چه مقدار ماده برای ایجاد این فرورفتگی ها از بین رفته است. این تصویر سه بعدی به ما اجازه می دهد تا ایده ی منشا آتشفشانی یا اثر شهاب سنگی را نیز بررسی کنیم”.
این آنالیز نشان داده است که هر دو فرورفتگی شکل غیر معمول قیف مانندی را با یک محیط پهن ایجاد کرده اند که به تدریج در عمق باریک می شود.
پژوهشگر Levy اظهار داشته است که ” این نتیجه ما را شگفت زده کرد و ما را بر آن داشت تا فکر کنیم که آیا این بدان معنی است که ذوب شدگی به طور متمرکز در مرکز ایجاد شده و یخ را از بین برده و سبب جاری شدن مواد موجود از اطراف شده است. یا اگر دهانه ی برخوردی وجود داشته، آیا با یک دهانه ی بسیار کوچک تر در گذشته شروع شده و با تصعید یخ اندازه ی کنونی این دهانه گسترش یافته است”.
پس از بررسی طرح های تشکیلی برای ایجاد این دو فرورفتگی، پژوهشگران دریافتند که شاید آن ها به اشکال مختلفی به وجود آمده اند. به گفته ی Levy، آثار خرابی گسترده شده در اطراف فرورفتگی Galaxias Fossae اشاره بر این دارد که این فرورفتگی نتیجه ی یک برخورد است (اما تاریخچه ی آتشفشانی شناخته شده ی این منطقه هنوز منشا آتشفشانی را رد نکرده است). در مقابل، فرورفتگی Hellas نشانه های بسیاری دارد از منشا آتشفشانی. این فرورفتگی فاقد آثار خرابی در اطراف دهانه که توسط برخورد به وجود می آیند است و دارای الگوی شکستگی مربوط به حذف متمرکز یخ توسط فرایند ذوب یا تصعید است.
به بیان Levy، برهمکنش مواد مذاب و یخ برای ایجاد فرورفتگی می تواند یک یافته ی شگفت انگیز باشد، زیرا می تواند محیطی را همراه با آب مایع و مواد مغذی شیمیایی ایجاد کند، یعنی هر دو ماده ای که برای زندگی بر روی زمین مورد نیاز هستند. او بیان داشته که فرورفتگی Hellas و به میزان کمتر، فرورفتگی Galaxias Fossae، باید هنگام جستجو برای زیستگاه بر روی مریخ مد نظر قرار گیرند.
یک متخصص در علم دلایل طبیعی ایجاد آتشفشان، Gro Pedersen، در دانشگاه Iceland که درگیر این مطالعه نبود، موافق است که این فرورفتگی هد مکان هایی نویدبخش برای پزوهش های آتی هستند.
پژوهشگر Pedersen اظهار داشته است که “این مشخصه های زمین شناختی به واقع شبیه پاتیل های یخی شناخته شده بر روی زمین هستند، و تنها از این دیدگاه باید بسیار جالب توجه باشند”. “هم به دلیل این که وجود آن ها می تواند اطلاعاتی را در خصوص ویژگی های ماده ی زیر سطح ارایه دهد (یعنی وجود بالقوه ی یخ) و هم به دلیل پتانسیل آن برای نشان دادن برهمکنش های یخ-مذاب”.
مترجم : مهرک فرجی
منبع :sciencealert.com
