هیپنوتیزم

از کلمه یونانی Hypnose به معنی خواب گرفته شده است شیوه هایی خاص از زمان هایی خیلی قدیم متداول بوده که می توان در افراد خواب مصنوعی ایجاد کرد در این حالت شخص مورد آزمایش (سوژه) با عامل (کسی که آن را ایجاد کرده ) رابطه داشته و از اوامر و تلقینات عامل پیروی می کند در کشورهای امریکای جنوبی به جای لغت هیپنوتیزم از کلمه سوفرولوژی استفاده می شود در تاریخ پزشکی یونان قدیم معبدی به نام سوفرن وجود داشته و افراد برای اقدامات درمانی به این معبد رفته و بر اساس نام اسطوره های موجود به حالت خواب یا خلسه فرو می رفته اند .

مفهوم هیپنو تیزم قرار دادن افراد در خواب است که به طور واضح جویان واقعی غیر از این است در حالی که معنی سوفرو لوژیست این است که افراد در حالت آرامش توسط فردی درمانگر درمان می شوند .به هر حال می توان گفت : هیپنو تیزم عملی است که در درک و رفتار افراد به کمک دو عامل اثر می گذارد . یکی استفاده از قوانین تلقین پذیری و دیگری رسیدن به حالتی به نام خلسه هیپنوتیزمی.

درنوشته های راجع به هیپنوتیزم سه لغت وجود دارد که باید روی معنای آن ها دقت نمود.

هیپنو تیزم :

روشی است که برای القای تکنیکی به کار می رود که پدیده خاصی را که مورد نظر ما است بوجود می آورد

هیپنو زیس یا هیپنوز :

حالت خاصی از جسم و روان است که با ایجاد تعدیلات و تغییرات موقتی در سیستم عصبی بوجود آمده و نتیجه کاربرد تکنیکهای هیپنوتیزمی است.

هیپنو لوژی :

یک عبارت کلی است و به علمی اشاره می کند که درباره درک طبیعت و ماهیت پدیده فوق و فواید و آثار آن از جمله پدیده هیپنوتیزم و روشهای ایجاد کننده آن بحث می کند .

حالت هیپنوز:

به وسیله هیپنوتیزم ایجاد می شود و در حقیقت حالتی است که ذهن نقاد و پرسشگر به کنایه زده می شود و در این شرایط افکار و تلقینات مورد نیاز به سوژه ارائه می گردد. به عبارت دیگر در این شرایط آگاهی محدود شده و توجه سوژه به موضوع اظهار شده توسط هیپنوتیزمتمایل می گردد همچنین می توانیم بگوییم در حالت هیپنوز در سوژه قابلیت تمرکز و هدایت بسیار زیادی پدید می گردد.

انواع هیپنوتیزم :

خود هیپنوتیزم :

آن است که شخص خودش با تکنیک ها خودش را هیپنوتیزم می کند به خلسه فرو می رود.

دگر هیپنوتیزم :

آن است که فرد ، فرد یا افراد دیگری را هیپنوتیزم می کند در این حالت این فردی که هیپنوتیزم می کند عامل یا هیپنوتیزور گفته می شود و آن که هیپنوتیزور می شود سوژه می گویند. سوژه ممکن است یک یا چند نفر باشد در مواردی که هیپنوتیزرو ماهر می تواند همزمان یک جمعیت چند صد نفره را هم هیپنوتیزم کند تکنیک های مربوط به خود هیپنوتیزم تکنیکهایی است که می شود به همه افراد در امور جامعه آموزش داد. تا از آن استفاده های لازم را ببرند این در حالی است که تکنیکهای دگر هیپنوتیزم را باید با افراد خواص که مورد نیاز آنها است آموزش داد .

تفاوت خواب و هیپنوتیزم 

تعاریف زیادی برای هیپنوتیزم از زوایای و دیدگاههای مختلف وجود دارد بعضی ها هیپنوتیزم را به اشتباه معادل خواب می دانند و فکر می کنند هیپنوتیزم چیزی شبیه خواب معمولی است این در حالی است که هیپنوتیزم با خواب معمولی بسیار متفاوت است حداقل تفاوتهایی که بین هیپنوتیزم و خواب معمولی است این است که درخواب معمولی حواس پنجگانه شخص تعطیل می شود و هیچ ادراکی از طریق حواس پنجگانه ندارد مگر اینکه محرک مربوطه بسیار قوی باشد این در حالی است که در هیپنوتیزم می تواند حواس پنجگانه حساسیتش کاهش پیدا کند یا حتی برعکس افزایش پیدا کند می توانیم حواس را تعطیل یا اجازه بدهیم به فعالیت خود ادامه بدهد این دست خود ماست که در هیپنوتیزم حواس پنجگانه به چه ترتیبی عمل کند.

از جمله دروس علوم متافیزیک

هیپنوتیزم

در مبحث قبلی تاریخچه کهن هیپنوتیزم بررسی و تفسیر شد در این اشاره بحث تاریخچه هیپنوز در ایران را مورد بحث قرار می دهیم با این بحث با ما همراه باشید .

نظریه ملوین پاورز در سال ۱۳۶۳ کتاب جالبی به نام فنون پیشرفته هیپنوتیزم اثر هیپنوتیزور دز بزرگ و نامی آمریکایی ملوین پاورز در ایران ترجمه و منتشر شد. مترجم و ناشر کتاب شخصی به نام (ی. و. ک. مهندلی) است که در ارتباط به تاریخ هیپنوتیزم در ایران در مقدمه مولف کتاب مزبور چنین آورده است : حرفه هیپنوتیزم به کهنسالی خود تاریخ است این هنر جذاب نخست در سرزمین مصر باستان به جهانیان شناسانده شد و توانسته است تا به امروز به حیات خود ادامه دهد هیپنوتیزم بدون شک از میان کاهنان مصری مو بدان ایرانی گذشته و بعد به یونان و روم گسترش پیدا کرده است.

(گزارش بسیار جالب کریستین سن )

در صفحه ۲۵ کتاب (ایران در عهد ساسانیان) پروفسور کریستین سن مستشرق بلژیکی از (پروفسور مولر) مطالب بسیار جالبی نقل می کند که او نیز آن مطالب را از بقایای آثار خطی مانویان که به لهجه شمالی نوشته شده است استخراج و نقل کرده است مطالب مذکور به صورت واضح یک جلسه هیپنوتیزم را که در حدود ۱۷۰۰ سال پیش توسط مانی با مهارت و قدرت خارق العاده اجرا شده است نشان می دهد . در این جلسه مانی برای دو یا سه ساعت یکی از بزرگان ساسانی را در حالت خلسه هیپنوتیزمی قرار می دهد و در این شرایط او را به دولت ها و مشهود های شگفت انگیزی می رساند که این وقایع باعث می شود تا امیر ساسانی به مانی ایمان پیدا کند.

(هیپنوتیزم در ایران در قرن اخیر)

مرحوم اعلم الملک ثقفی که به عنوان پزشک مخصوص مظفر الدین شاه شهرت زیادی دارد به احتمال زیاد اولین فرد ایرانی بود که در حدود ۱۰۰ سال پیش در فرانسه با هیپنوتیزم آشنا شد. او که برای تحصیل در رشته پزشکی به پاریس رفته بود در پرتو پشتکار و استعداد فراوانی که داشت بزودی به تفحص در بیماریهای عصبی پرداخت.
در این محفل علمی شادروان اعلم الملک ثقفی خیلی زود از لحاظ علمی در انجام هیپنوتیزم به مهارت رسید وی در آن شرایط هنوز از لحاظ عملی به توصیف و توجیح این دانش جدید و بدیع مقدور نبود و عوامل مغناطیسی انسانی و انرژیهای روحی مغناطیسی بودند که برای توجیه طبیعت و خصلت هیپنوتیزم مورد استفاده قرار می گرفتند پس از مرگ پرفسور شاد ، دکتر اعلم الملک برای مدت کوتاهی سمت سرپرستی بخش او را بر عهده گرفت ولی به عللی او این سمت الهی را رها کرد و به ریاست بهداری شهرداری پاریس که مقام اداری مهمی بود رسید ولی دیری نپاید که دکتر ثقفی از این سمت مهم کناره گرفت زیرا آنچنان مجذوب جلسات روحی شده بود که برای افزایش دانش به سوئیس رفت.

تاریخچه علمی هیپنوتیزم در جهان 

تاریخچه علمی هیپنوتیزم به فردی بنام دکتر فرنان روان مسمر بر می گردد این پزشک متولد تیر نیش بود و در پاریس کار می کرد و در سویس هم دار فانی را وداع گفت : سابقه کار وی بر می گردد به آشنایی او و دو فرد دیگر ، دو کیش به نام های پدر هل و پدر گاسنر که هم عصر مسمر بودند پدر هل کشیشی ستاره شناس و استاد دانشگاه وین بود و با استفاده مغناطیس یا آهن ربا بیماران در درمان می کرد پدر گاسنر کشیش و طبیب بود او هم برای درمان از مغناطیس بهره می گرفت . مسمر با کار این دو دانشمند آشنا بود و اینکه بدانیم بدان این دو چطور می دادند ، با استفاده از آهن و با تأثیرات نیروی آهن با کار درمان را انجام دادند . داستانی است درباره مسمر که بعضی ها معتقدند این داستان صحت دارد و بعضی ها هم روی صحت آن علامت سؤال گذاشتند .

به این ترتیب که می گویند که زمانی از خیابان عبور می کرد فرد بر اثر سانحه مجروح شده بود مسمر هم که آن زمان دانشجوی پزشکی بود به سمت بیمار مجروح رفت بلکه بتواند کمکی انجام بدهد در لحظاتی که مصدوم خونریزی داشت با رسیدن مسمر خون ریزیش متوقف شد بلافاصله این سوال در ذهن مسمر ایجاد شد که آیا توقف خونریزی همزمان با آمدن من اتفاقی بوده یا نه ؟ یا با آمدن من خونریزی متوقف شده است؟

برا ی آزمایش برگشت آن طرف خیابان دید بیمار خویریزی می دهد آمد بالای سر بیمار دید خونریزی متوقف شد چندین بار این عمل آزمایش در انجام داد. دید هروقت بالای سر بیمار می آید خونریزی متوقف میشود و هروقت دور می شود خونریزی شروع می کند با خودش فکر کرد گفت شاید من دارای نیرویی هستم که برروی مصدوم اثر می گذارم و باعث می شوم این خونریزی متوقف شود.

همین پدیده مسمر را در فکر و اندیشه فرو برد وبعدها معناطیس و بیماری را مطرح کرد آن زمان مسمر مطرح کرد که انسان ها دارای نیروی مغناطیسی شبیه نیروی آهن ربا هستند که آن نیروی حیوانی نامد ولی مسمر نتوانست نظریه خود را به اثبات برساند هرچه در عمل نتیجه گرفت امروزه ما می دانیم آن چیز که مسمر مطرح کرد همان هاله حیوانی نوری انسان بوده که در مبحث متافیزیک و هاله نورانی پرداختم مسمر با همین شیوه کلینیک خاصی راه اندازی کرد و با استفاده از آن شیوه ها کارهای درمان موفقی را انجام داد و به خصوص به لحاظ بیماری های صعب العلاج و لاعلاج راهی پیدا کرد همچنین به طور رایگان و مجانی درمان می کرد اقبال به سمت او آمد بیمارانش بسیار زیاد شدند حسن جسادت هکاران نسبت به او تحریک شد و همکاران با توطئه هایی که کردنئ باعث شدن که کلینیک مسمر تعطیل شود و نتواند کارش را ادامه بدهد به همین خاطر مسمر را پدر علم هیپنوتیزم می شناسیم و بعدا شاگردان او به خاطر زحمات مسمر کلمه «مسمریسم» را برای این پدیده انتخاب و استفاده کردند.

بعد از مسمر اشاره می کنیم به فرد «ابیار یا دابر پرتغالی» که از هیپنوتیزم استفاده می کرد و اعتقاد داشت که اساس کار در هیپنوتیزم تمرکز فکر است آیا پاریا دارای شخصیت بسیار اسرار آمیزی بود قیافه ای مرتاض گونه ای داشت و از این گذشته اسرار آمیز و قیافه خود برای سود کارش بهره هایی فراوان گرفت این شخصیت دارای شیوه بسیار منحصر به فرد برای هیپنوتیزم بود به گونه ای که به چشم سوژه خیره می شد و به یک فریاد ندا می داد بخواب و سوژه به خلسه فرو می رفت آیا پاریا معتقد بود که « به نظر می رسدبا افسوس هم می توان افراد را بیمار و هم بیماران رادرمان کرد».

بعد از آن ؟ می جویم از دکتر جیمز برید پزشک انگلیسی چشم پزشک و جراح که از طریق یکی از شاگردان مسمر به نام «لافونتین» با هیپنوتیزم آشنا شد که برید هم با یک پدیده اتفاقی فهمید که می تواند با خیره شدن به منبع نور هم می توانند به فلسه هیپنوتیزمی فرو بروند برید فردی است برای اولین بار در سال ۱۸۴۲میلادی از کلمه هیپنوتیزم استفاده کرد و بعد از آن این کلمه رایج شد و بعد از آن در جهان مورد استفاده و مورد قبول قرار گرفت تا قبل از آن کلمه هیپنوتیزم مطرح نشده بود استفاده هم نمی شد .

همچنین در دندانپزشکی هم کاربردهایی دارد با استفاده از هیپنوتیزم می شود به دندان وی بی حسی داد می توانیم با آن کاهش خونریزی های بعد از جراحی دندانپزشکی را داشته باشیم.

و همچنین کاهش عفونت بعد از عمل . یک کاربرد بسیار مهم هیپنوتیزم در عمل پزشکی استفاده از آن برای انجام زایمان بدون درد به صورت طبیعی است مستحضر هستید زایمان طبیعی دارای درد بسیار زیادی است و به طور معمول هم نمی شود خانمها را بی حسی داد . یا بی هوش کرد و زایمان طبیعی داشته باشند.
چون بی حسی و بی هوشی باعث اختلال در مکانیسم های زایمان طبیعی خواهد شد به این منظور خانمهای باردار از ماه پنجم شروع می کنند به هیپنوتیزم کردن هفته ای یک جلسه ۲۰ دقیقه تا ماه نهم او را شرط می کنند به گونه ای که در هنگام زایمان بتواند زایمان بدون درد داشته باشد.

کاربردهای هیپنوتیزم

کاربردهای هیپنوتیزم محدود است و در بسیاری از جاها کاربرد ندارد. در برخی جاها نه تنها مفید نیست بلکه مضر هم واقع می شود.

اول اشاره کنیم هیپنوتیزم کاربردهایی در امر پزشکی دارد برای این منظور شخص لازم است اول پزشک ابعاد هیپنوتیزم را یاد گیرند و در امر پزشکی استفاده کنند همین جا تذکر می دهیم که افراد غیر پزشک به هیچ عنوان از لحاظ قوانین و مقررات اجازه ندارند با استفاده از هیپنوتیزم درمان کنند در امر پزشکی استفاده های متفاوتی برای هیپنوتیزم قائل هستیم.

اول برا ی تسکین درد مستحضرید برای تسکین درد از شیوه های مختلفی استفاده می شود که رایج ترین شیوه استفاده از داروهای مسکن آرام بخش است پزشکانی هیپنوتراپیست هستند موفق شدند برای برخی از دردها مثل برخی انواع: سردرد, ارتروز ، درد مفاصل, دردهای خیالی, دردهای عصبی,‌ برخی از دردهای مزمن, برخی از دردها انواع سرطان بهره بگیرد درمان بیماری ها کاربرد دیگری است از هیپنوتیزم می باشد .

بخصوص در بحث کاربرد هیپنوتیزم درمان همه بیماری ها نیست بلکه در برخی از موارد فقط به عنوان درمان کمکی و جانبی عمل می کند. بیماری هایی که با هیپنوتیزم درمان شده اند در مورد جسم و روان ، اسناد و مدارک آن در مرکز جهاد دانشگاهی و بیمارستان موجود است.

به این ترتیب است: بی خوابی, زخم معده,‌ زخم اثنی عشر, اعتیاد, کنترل وزن, (چاقی و لاغری) اختلال ادارار, برخی کمردردها, برخی دردهای گردن, درماتیت, التهاب پوست, اگزما, آسم, کنترل رفتار, داشتن شخصیت چندگانه, شب ادارای, ترس از تاریکی, ترس از ارتفاع, ترس از تنهایی, ترس از آب, ترس از …
بالطبع نمی شود درد قایق آخر هنگام زایمان هیپنوتیزم کرد و زایمان بدون درد داشته باشد در کاربرد آخر امر پزشکی استفاده از هیپنوتیزم به جای بی حسی و بی هوشی برا ی عمل جراحی است جراحی های زیادی در مراکز و دانشگاههای دنیا انجام شده است که در آن بیماران را با هیپنوتیزم بی حس یا بی هوش کرده است و عمل جراحی صورت گرفته است.

در مواردیکه از شیوه های معمولی بی هوشی بهره نگرفته اند این موارد به ثبت رسیده است:
جراحی برداشت موضع, جراحی لیب ریوی, جراحی تیروئید, جراحی قلب, سزارین, برداشتن رحم, جراحی معده, جراحی وبا و سل, جراحی پستان, برداشتن آپاندیس, برداشتن جنون پستان, پیوند پوست‌, آب مروارید, گوی تاژ, از گونه جراحی هایی است از هیپنوتیزم به عمل رسیده است کاربرد هیپنوتیزم در مسائل دیگر مورد تحقیق است.

دانش آموزان و دانشجویان ممکن است به دلیل مختلفی دچار افت تحصیلی شوند از جلمه فقدان انگیزه هدف و برنامه در امر تحصیل است, عمل نکردن حافظه, کم بودن قدرت, درک و فهم قدرت, خلاقیت عدم و آرامش در کلاس درس و یا بخصوص در امتحانات داشتن اضطراب و موارد بسیار زیاد دیگر که بسیاری آنها با هیپنوتیزم و تلقینات هیپنوتیزمی قابل درمان هست.

هیپنوتیزم می تواند باعث تقویت حافظه شود, می تواند در انگیزه, ایجاد هدف و علاقه کند در فرد باعث تسهیل در فهم و یادگیری می شود افزایش قدرت خلاقیت به دنبال خواهد داشت.افزایش بهره گیری در مطالعه همچنین آرامش در امتحان که بخصوص دراین بخش تأکید داریم و مستحضر هستید که هیپنوتیزم در مدارس و دانشگاههای ما برای دانش آموزان و دانشجویان به صورت عام استفاده می شود.

هیپنوتیزم در مسائل حرفه ای هم کاربرد دارد. آنهایی که شاغل هستند ممکن است به دلیل مشکلات مختلف نتوانند موفقیت در شغلشان داشته باشند بخشی از مشکلات فیزیکی است و باید در جای خودش حل شود و آن بخشی که مربوط به تواناییهایی که درون شخص است در هیپنوتیزم قابل بهبود هست. در امر ورزش هم هیپنوتیزم کاربرد دارد با هیپنوتیزم و تلقینات هیپنوتیزمی می توانیم. مهارتها و توانایی های حرفه ای یک ورزشکار را افزایش دهیم آن تواناییهای که ورزشکارها به شکل عام احتیاج دارند و تواناییهایی که بطور خاص در برخی از رشته ها مورد نیاز است را می توانیم با هیپنوتیزم در فرد تقویت کنیم.

ورزشکار یک ورزشکار رزمی علاوه بر تواناییهای عمومی به جرأت و جسارت زیادی نیاز دارد که با هیپنوتیزم قابل بهبود است در امور هنری هم هیپنوتیزم کار برد دارد با هیپنوتیزم و تلقیات توانمندی های کیفی و کمی یک هنرمند را تا چند برابر افزایش دهیم.

هیپنوتیزم در مسائل پلیسی و جنایی هم کاربرد دارد امروزه در کشورهای پیش رفته از هیپنوتیزم برای کشف جنایت بهره می گیرند در این رابطه می توانیم با هیپنوتیزم عامل فراموشی را در جنایتکار و شاهدان از بین ببریم و امر بازجویی در سکوت صورت گیرد.

کاربرد دیگر دارد تصریح در یادآوری و همچنین کمک به باز سازی صحنه جرم مورد دیگری است که در هیپنوتیزم و امور قضایی می شود استفاده کرد.
در نهایت اشاره می کنیم به این که برخی از افراد اعتقاد دارند که برای هیپنوتیزم می توانیم برای منظور سفر در ماورای یا بعد مکان و زمان هم بهره گیریم خوب این مقوله بسیار ظریف و حساس است که بعضی ما اعتقاد ندارند در خلسه های عمیق هیپنوتیزمی که روح شخص از قید مکان و زمان آزاد می شود و شخص در ماورای بعد مکان و زمان قرار می گیرد.

منبع : بینش ماورا