مطالبی درباره ارزیابی ترکیب بدن

در سال های اخیر روش های مختلف برآورد ترکیب بدن با استقبال و پیشرفت های زیادی روبرو شده و تقریبا در کلیه منابع و کتاب های موجود به نحوی بر ضرورت تعیین درصد چربی بدن جهت تشخیص چاقی و اضافه وزن اشاره شده است.

با این حال بسیاری از روش های ارزیابی ترکیب بدن نیازمند دسترسی به تخصص و ابزارهایی است که تنها در مجموعه های دانشگاهی و آزمایشگاهی یافت می شود.

بافت عضلانی، بافت عصبی، استخوان ها، رباط ها، وترها، پوست، مواد معدنی و چربی ترکیب بدن را تشکیل می دهند. دانشمندان علوم ورزشی به علت محدودیت و دشواری اندازه گیری هر کدام از این بخش ها، اجزای فوق را در بخش های ترکیبی عمده ای مطالعه می کنند.

مدل دو قسمتی از ترکیب بدن بیشتر متداول است و در روش های ارزیابی غیر مستقیم ترکیب بدن، از این شیوه استفاده می شود. در این مدل بدن به دو قسمت توده چربی (FM) و توده بدون چربی (FFM) تقسیم می شود. توده  بدون چربی شامل تمام اجزای بدن مصل عضله، استخوان، احشا و بافت پیوندی به جز بافت چربی است. در این روش FFM یا FM ارزیابی و سپس با تفریق از وزن کل بدن جزء دیگر بدست می آید.

بیشتر اوقات ارزیابی مستقیم ترکیب بدن در مورد حیوانات به کار می رود اما در برخی موارد برای انسان هم استفاده می شود. البته باید به این نکته هم اشاره شود که مشکلات اخلاقی و قانونی برای استفاده از اجساد انسان در تحقیقات مربوط به ترکیب بدن وجود دارد. این روش اگر هم استفاده شود فقط در موارد پژوهشی کاربرد دارد و در مبحث ما جایی ندارد. به همین دلیل ما به روش های برآور غیرمستقیم ترکیب بدن خواهیم پرداخت.

تکنیک های زیادی برای ارزیابی ترکیب بدن وجود دارد که عبارتند از: روش آنتروپومتریکی، ضخامت چین پوستی، وزن سنجی زیر آب، مقاومت بیوالکتریکی، برآورد جذب اشعه ایکس، پرتونگاری کامپیوتری، تعیین آب کل بدن و پتاسیم بدن و روش های چند جزوی از دیگر راه های ارزیابی ترکیب بدن می باشند.