کلاژن چیست و چه تاثیراتی بر زیبایی پوست دارد؟
در این مقاله می‌خوانید:
کلاژن چیست و چه اهمیتی دارد؟
برای درک کلاژن (Collagen)، ابتدا باید با ساختار پوست آشنا شوید. پوست از سه لایه تشکیل شده است: اپیدرم، درم و هیپودرم (بافت زیر جلدی). بالاترین لایه، معروف به اپیدرم، مسئول کنترل از دست دادن آب سلول‌ها و بافت‌ها است.
بدون این لایه‌ی محافظ، آب بدن به سرعت از دست می‌رود. درست در زیر اپیدرم، لایه‌ی دوم یعنی درم قرار دارد. درم حاوی رگ‌های خونی، اعصاب و فولیکول‌های مو است و از پروتئینی به نام کلاژن تشکیل شده است.
این پروتئین شبکه‌ای از فیبرها را تشکیل می‌دهد که چارچوبی برای رشد سلول‌ها و رگ‌های خونی فراهم می‌کند. در واقع، Collagen به عنوان ساختار پشتیبانی پوست عمل می‌کند. هیپودرم، لایه‌ای از چربی و بافت همبند است که حاوی رگ‌های خونی بزرگ‌تر، عصب‌ها، غدد عرق و غدد چربی است. این لایه وظیفه‌ی حفظ گرمای بدن و محافظت از اندام‌های حیاتی بدن را بر عهده دارد.
کلاژن فراوان‌ترین پروتئین در بدن است. این پروتئین یکی از مهم‌ترین عناصر سازنده‌ی استخوان‌ها، پوست، عضلات، تاندون‌ها و رباط‌ها است. همچنین در بسیاری از قسمت‌های دیگر بدن از جمله رگ‌های خونی، قرنیه و دندان نیز یافت می‌شود. می‌توان آن را به عنوان چسبی در نظر گرفت که سلول‌های مختلف را در کنار یک دیگر قرار می‌دهد. در واقع، واژه‌ی Collagen، از کلمه‌ی یونانی kólla گرفته شده است که به معنی چسب است. حداقل ۱۶ نوع کلاژن وجود دارد. ۴ نوع اصلی آن ۱، ۲، ۳ و ۴ هستند.
کلاژن فراوان‌ترین پروتئین در بدن است. این پروتئین یکی از مهم‌ترین عناصر سازنده‌ی استخوان‌ها، پوست، عضلات، تاندون‌ها و رباط‌ها است.
کلاژن چه تاثیری بر زیبایی دارد؟
آیا تا به حال فکر کرده‌اید که چرا پوست چروک می‌شود؟ در پوست جوان، چارچوب کلاژن سالم است و پوست مرطوب و الاستیک و انعطاف پذیر باقی می‌ماند. با گذشت زمان، ساختار این پروتئین ضعیف می‌شود و پوست قابلیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهد. با از بین رفتن نقش حفاظتی آن، پوست شروع به از دست دادن قوام خود می‌کند. هر بار که لبخند می‌زنید، اخم می‌کنید و یا چشمتان را می‌بندید، به Collagen موجود در پوست استرس وارد می‌شود. حالت‌های چهره، بر پوست تاثیر گذاشته و چروک‌های پوستی شروع به ظاهر شدن می‌کنند. بنابراین، هرچه سطح این ماده ی موجود در پوست بیش‌تر باشد، پوست دیرتر چروک می‌شود و چهره‌ی زیباتری خواهید داشت.
رادیکال‌های آزاد دشمن پوست ما هستند و به این ماده آسیب می‌رسانند. عوامل محیطی مانند اشعه‌ی ماورا بنفش یا آلودگی هوا، عادات نامناسب در زندگی مانند استعمال دخانیات و رژیم غذایی نامناسب، به عنوان مثال مصرف غذاهای دارای قند بالا، همگی باعث تشکیل رادیکال‌های آزاد می‌شوند که تجزیه‌ی آن را سرعت می‌بخشند.
برخی از اختلالات خود ایمنی مانند لوپوس نیز میتواند به آن آسیب برساند.
چگونه می‌توان به جلوگیری از تخریب کلاژن در پوست کمک کرد؟
شاید حتی پرهیز از عادت‌های نامناسب در زندگی، مهم‌ترین قدم برای جلوگیری از تخریب کلاژن باشد:
خودداری از خوردن بیش از حد شکر و کربوهیدرات‌های تصفیه شده. شکر در ترمیم Collagen اختلال ایجاد می‌کند. مصرف شکر و کربوهیدرات را به حداقل برسانید.
با قرار گرفتن در مقابل آفتاب، اشعه‌ی ماورا بنفش میتواند تولید این ماده را کاهش دهد. از قرار گرفتن زیاد در معرض نور خورشید خودداری کنید. همچنین می‌توانید از کرم‌های ضد آفتاب با spf بالا (حداقل ۳۰) استفاده کنید.
سیگار کشیدن تولید کلاژن را کاهش می‌دهد، بهبود زخم را مختل کرده و منجر به چین و چروک شود. یکی از بهترین کارهایی که می‌توانید برای بهبود وضعیت پوست خود انجام دهید این است که هرگز سیگار نکشید یا اگر سیگار می‌کشید سیگار را ترک کنید. تحقیقات نشان می‌دهد که سیگار کشیدن به رادیکال‌های آزاد اجازه می‌دهد تا به فیبرهای کلاژن حمله کنند. بنابراین جای تعجب نیست که پوست یک فرد سیگاری، به ویژه در اطراف دهانش، آسیب دیده و چروک به نظر می‌رسد.
آیا رژیم غذایی بر تولید این ماده در پوست تاثیر می‌گذارد؟
پیروی از یک رژیم غذایی متنوع و حاوی غذاهای کامل (مانند میوه‌ها، سبزیجات، غلات سبوس دار، لوبیا، گوشت بدون چربی، غذاهای دریایی و مغزها)، برای به حداکثر رساندن تولید Collagen در پوست، از اهمیت زیادی برخوردار است. با این حال، تاثیر مصرف غذاهای غنی از این ماده، بر افزایش سطح این پروتئین در بدن نیازمند تحقیقات بیش‌تری است. کلاژن در بافت‌های پیوندی حیوانات یافت می‌شود. بنابراین غذاهایی مانند پوست مرغ، گوشت گاو و ماهی از منابع آن هستند.
یک رژیم غذایی سالم میتواند به بدن در تولید این ماده کمک کند. مواد مغذی که ممکن است از تشکیل آن پشتیبانی کنند عبارتند از:
پرولین
در سفیده‌ی تخم مرغ، گوشت، پنیر، سویا و کلم یافت می‌شود.
آنتوسیانیدین
در توت سیاه، بلوبری، گیلاس و تمشک وجود دارد.
ویتامین C
پرتقال، توت فرنگی، فلفل، و کلم بروکلی منابع غنی ویتامین C هستند.
مس
در صدف، آجیل، گوشت قرمز و مقداری نیز در آب آشامیدنی یافت می‌شود.
ویتامین A
در غذاهای حیوانی و غذاهای گیاهی با عنوان بتاکاروتن مقدار زیادی ویتامین A وجود دارد.
۶ مزیت مصرف مکمل‌های حاوی Collagen
برخی از مطالعات مقدماتی نشان می‌دهند که ممکن است مکمل‌های کلاژن، کیفیت پوست و عملکرد عضلات را بهبود ببخشند. آنزیم‌های گوارشی کلاژن موجود در غذا را به اسیدهای آمینه و پپتیدهای جداگانه تجزیه می‌کنند. Collagen موجود در مکمل‌ها از قبل تجزیه یا هیدرولیز شده‌اند. به همین دلیل تصور می‌شود مکمل‌های این ماده با کارایی بیش‌تری نسبت به کلاژن موجود در مواد غذایی جذب می‌شود. به بررسی ۶ مزیت مصرف این ماده می‌پردازیم:
سلامت پوست را بهبود ببخشد
کلاژن یکی از اجزای اصلی پوست است که در تقویت خاصیت ارتجاعی و آبرسانی پوست نقش مهمی دارد. با افزایش سن، بدن کلاژن کم‌تری تولید می‌کند که منجر به خشکی پوست و ایجاد چین و چروک می‌شود. چندین مطالعه نشان داده‌اند که پپتیدهای کلاژن یا مکمل‌های حاوی کلاژن با کاهش چین و چروک و خشکی پوست می‌توانند به کاهش سرعت پیری پوست کمک کنند. علاوه بر این، مصرف مکمل‌های کلاژن ممکن است باعث تولید پروتئین‌های دیگری از جمله الاستین و فیبریل می‌شود که به حفظ ساختار پوست کمک می‌کنند.
به تسکین دردهای مفصلی کمک می‌کند
تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف مکمل‌های کلاژن باعث کاهش التهاب و تحریک ساخت کلاژن در بدن می‌شود. این موضوع ممکن است به تسکین درد در افراد مبتلا به اختلالات مفصلی مانند آرتروز کمک کند.
از تحلیل رفتن استخوان جلوگیری کند
مصرف مکمل‌های کلاژن به کاهش خطر ابتلا به اختلالات استخوانی مانند پوکی استخوان کمک می‌کنند. یکی دیگر از تاثیرات کلاژن بر استخوان، کاهش سطح پروتئین‌های موجود در خون است که تجزیه‌ی استخوان را تحریک می‌کنند.
باعث افزایش توده‌ی عضلانی شود
تحقیقات نشان می‌دهند که مصرف مکمل‌های کلاژن باعث افزایش رشد و قدرت عضلانی در افرادی می‌شود که به علت افزایش سن دچار کاهش توده‌ی عضلانی شده‌اند.
سلامت قلب را بهبود می‌بخشد
مصرف مکمل‌های کلاژن ممکن است به کاهش بیماری‌های قلبی مانند تصلب شرایین کمک کند.
سایر فواید
در برخی تحقیقات ادعا شده است که مکمل‌های کلاژن باعث تقویت سلامت مغز، قلب و روده می‌شوند. همچنین به کنترل وزن و سلامت مو و ناخن نیز کمک می‌کنند. با این حال، شواهد کمی برای حمایت از این نظریه وجود دارد.
آیا محصولات پوستی حاوی کلاژن می‌توانند تولید آن را در پوست تحریک کنند؟
کرم‌های کلاژن فقط روی سطح پوست عمل می‌کنند. مولکول‌های کلاژن خیلی بزرگ هستند و نمی‌توانند از طریق پوست جذب شوند.
در نتیجه، مرطوب کننده‌های حاوی کلاژن نمی‌توانند به عمق پوست نفوذ کنند. کرم‌ها، در درجه‌ی اول سرعت از دست دادن آب از سطح پوست را کند کرده و به لطافت پوست کمک می‌کنند. اما ماساژ منظم پوست ممکن است مزایای کرم‌های ضد پیری را افزایش دهد.
آیا تزریق کلاژن بر زیبایی شما تاثیری دارد؟
تزریق کلاژن نوعی عمل زیبایی است که با تزریق ماده ساخته شده از کلاژن گاو، در زیر پوست انجام می‌شود. بعد از تجزیه‌ی آن در بدن با افزایش سن، تزریق میتواند جایگزین منبع اصلی کلاژن بدن شود. از آنجا که کلاژن مسئول انعطاف پذیری پوست است، تزریق آن باعث می‌شود پوست ظاهر جوان‌تر، نرم و لطیفی داشته باشد. قبل از تزریق، به آزمایش پوستی نیاز دارید. مقدار کمی کلاژن در بازو تزریق می‌شود و برای ۱ ماه آینده بعد از تزریق، پوست آن ناحیه کنترل می‌شود. اگر هیچ نشانه‌ای از آلرژی ایجاد نشود، پزشک میتواند تزریق را ادامه دهد. ممکن است برای بی حس کردن ناحیه‌ی مورد نظر، بی حسی موضعی تزریق شود.
تزریق کلاژن میتواند ظاهر زخم را بهبود ببخشد.
پرکننده‌های لب حاوی کلاژن به لب‌ها حجم بیش‌تری می‌دهند. استفاده از پرکننده‌های حاوی کلاژن زمانی رایج بود، اما اکنون پرکننده‌های حاوی اسید هیالورونیک محبوبیت بیش‌تری پیدا کرده‌اند.
تزریق باعث کاهش چین و چروک در مناطق خاصی از صورت مانند بینی، اطراف چشم، اطراف دهان و پیشانی نیز می‌شود.
درست مانند کلاژن طبیعی، پس از این تزریق، کلاژن‌های مصنوعی نیز شروع به از دست دادن فرم می‌کنند و در نهایت از بین می‌روند. ممکن است لازم باشد ۲ تا ۴ بار در سال تزریق را تکرار کنید تا اثرات تقویت کننده‌ی آن حفظ شود.
