عفونت یرسینیایی روده باریک و کولون (یرسینیوز)

سه نوع یرسینیا می شناسیم:

یرسینیای روده باریک و کولونوویرسینیای سلی کاذب و یرسینیای طاعونی که پاستورلا نیز نامیده می شدند و جزء خانواده بروسلاسه هستند.

نوع طاعونی آن در حال از بین رفتن است. از آنجایی یرسینیوزها ایجاد سپتی سمی می کنند لذا همه ارگانیسم را در بر ی گیرند ولی اغلب نشانه های عمده آن در روده و غدد لنفاوی روده بند آشکار می شود.

یرسینیای روده باریک و کولون هم اسهال ایجاد می کند وهم لنفادنیت روده بندی. گونه سلی کاذب نیز مولد بیماری ای مشابه به صورت آنتریت و لنفادنیت روده بند است و تشکیل آبسه نیز می دهد. در اوان شیرخوارگی ممکن است به وسیله این باسیل ها مننژیت چرکی و پنومونی با التهابات موضعی پوستی به وجود آید. یرسینیوزها به ویژه نوع روده باریک و کولونی آن بیماری نادری نیست و گاهی با آپاندیسیت اشتباه شده و منجر به برداشتن آپاندیس می گردد. متاسفانه در این موارد به علت فکر نکردن به این بیماری اغلب در لاپارتومی غده لنفاوی آلوده کشت داده نمی شود و تشخیص نامعلوم می ماند. تشخیص سرم شناختی بیماری نیز در آزمایشگاههای مجهز از طریق پیدا کردن پادتن ویژه و افزایش عیار آن میسر است. از آنجا که این باسیل گرام منفی بسیار کوچک و شکل آن نیز نامنظم است ممکن است با هموفیلوس آنفلوآنزا نیز اشتباه شود.

سیر بیماری عموما خوش خیم است. تتراسیکلین بر این باسیلها اثر خوبی دارد. همچنین جنتامایسین، کانامایسین و تریمتوپریم- سولفامتوگزازول بر آن موثر است.

آنتریتهای کامپیلوباکتر

سیر بیماری آنتروکولیت کامپیلوباکتریا شبیه سالمونلوز است. مولد بیماری ویبریوی است که هم در انسان و هم در حیوان ایجاد بیماری و اسهال و شکم درد می کند و بسیار شایع است. عفونت اغلب از طریق مواد غذایی (گوشت، شیر و فرآورده های آن) به انسان منتقل می شود. گاهی به صورت همه گیری بروز می کند. برای کشت ویبریو محیط کشت ویژه لازم است. در آزمایش ریزبینی با میکروسکوپ زمینه تاریک مدفوع می توان آنها را به صورت باسیلهای خمیده مشاهده کرد.

درمان با اریترومایسین ۳۰ تا ۵۰ میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در بیست و چهار ساعت و به مدت هفت روز ادامه می یابد. در سنین بعد از هشت سالگی می توان تتراسیکلین نیز تجویز کرد.

آنتریت ناشی از ویبریوپاراهمولیتیک

این ویبریو نمک دوست در ژاپن و ایالات متحده آمریکا اغلب سبب مسمومیتهای غذایی می شود که در اثر خوردن حلزون خام، گوشت خام یا ساییر مواد غذایی آلوده به وجود می آید. سیر بیماری همانند سالمونلوز همراه با اسهال، شکم درد، تهوع و استفراغ است. اغلب یک تب متوسط و سردرد نیز وجود دارد. بیماری در اروپا و تا آنجا که مولف اطلاع دارد در ایران مشاهده نشده است یا بسیار نادر بوده و تشخیص داده نشده است. طی دو تا پنج روز بیماری خود به خود بهبود می یابد. در موارد سخت می توان ترکیب کوتریموگزازول نیز تجویز کرد.

آنتروکولیت غشاء کاذبی

عامل مولد بیماری مدتها ناشناخته بود و تصور می شد که استافیلوکک است. امروزه بعضی از گروه های کلوستریدیوم های مولد سم به ویژه دیفیسیله مولد بیماری شناخته می شود. بیماران اغلب مبتلا به یک بیماری قسمت دیگر نیز هستند یا تحت عمل جراحی شکم قرار گرفته اند. کلوستریدیوم ها که به سختی قابل کشت هستند در مقابل آنتی بیوتیک های متداول مقاوم اند. گرچه پیدا کردن باسیل و سموم آن در مدفوع از نظر آزمایشگاهی میسر است ولی کار مشکل و وقت گیری است و به این جهت به محض آنکه وجود این عفونت را حدس زدیم باید درمان را شروع کنیم. ضمنا می دانیم که در این بیماری به طور کلی قبلا آنتی بیوتیکهایی چون آمپی سیلین، تتراسیکلین، کلیندامیسین و سفالوسپورین تجویز شده بوده و این عمل به ایجاد بیماری کمک کرده است. پیش آگهی آنتروکولیت شدید غشاء کاذبی که به طور حاد آغاز شده و با اسهال سخت و وضع عمومی وخیم همراه است رضایت بخش نیست. تشخیص با تغییرات مشخصا پاتولوژیک روده به وسیله رکتوسکوپی داده می شود.

درمان

نخستین اقدام درمانی حذف فوری آنتی بیوتیک مسبب بروز بیماری است. شیمی درمانی انتخابی وانکومایسین است. مترونیدازول نیز علیه کلوستریدیوم دیفیسیله موثر است. وانکومایسین در تجویز خوراکی تقریبا صد در صد با مدفوع خارج می شود و به این جهت می توان هر چهار تا شش ساعت ۲۵۰ تا ۵۰۰ میلی گرم تجویز کرد. مقدار مترونیدازول: ۴۰ تا ۵۰ میلی گرم به ازای هر کیلو گرم وزن بدن در بیست و چهار ساعت تقسیم بر سه تا چهار وعده.