یی چینگ
حضرت رسول اکرم (ص) می فرمایند:
علم را بیاموزید، حتی اگر در کشور چین باشید. نهج الفصاحه
آنچه مسلم است، انسان ذاتاً به علوم خفیه و آینده نگری و بخصوص دانستن مجهولات زندگی خود که پر از راز و رمز ها می باشد، علاقمند است.
یی چینگ یا کتاب تقدیرات، کتاب مقدس چینیان است و کهن ترین متن به جا مانده از چین باستان. این کتاب مقدس که بیش از چهار هزار سال قدمت دارد، از آیین های اولیه ی چین باستان نشأت گرفته و از شصت و چهار علامت ، و تفسیر این علائم تشکیل شده است.
اعتقاد چینیان قدیم به این بوده که تمام تحولاتی که در درون و برون آدمی رخ می دهد، در این شصت و چهار علامت خلاصه می شود. در واقع این مجموعه ، محصول کار جمعی از حکیمان چینی طی قرن هاست و از این رو، ریشه ی اصلی شناخت فرهنگ چین و یکی از ریشه های اصلی فرهنگ شرق است.
کارل گوستاو یونگ برای یی چینگ قدیمی کتاب تقدیرات نوشته اند:
« در داخل سیستم یی چینگ یک نوع شفاعت روحانی که به طریقی مرموز عمل می کند، وجود دارد. این حالت خاص ، روح زنده کتاب تقدیرات می باشد. به همین خاطر، هر کس می تواند از یی چینگ سوال کند، و انتظار دریافت جواب های خردمندانه داشته باشد.
یی چینگ در طول کتاب، بر خودشناسی اصرار می ورزد. اما در روش خودشناسی امکان هر نوع سوء استفاده وجود دارد؛ پس این روش خود شناسی، نه از برای افراد سبک مغز و نابالغ است و نه از برای روشنگر نمایان و عقل گرایان محض، بلکه برای مردم اندیشمند و متفکر است که دوست دارند راجع به آنچه می کنند و آنچه برایشان پیش می آید، بیاندیشند، و ترجیح می دهند که تفکرشان با اندیشه ای نا سالم و مالیخولیایی، مخدوش نشود.»
یی چینگ خود را با ادله و براهین معرفی نمی کند. در مورد خود لاف نمی زند، و نزدیک شدن به آن آسان نیست. مثل بخشی از طبیعت، صبر می کند تا کشف شود.
یی چینگ نه وقایع را بدست می دهد و نه از قدرت می گوید، بلکه به نظر می رسد برای جویندگان خود شناسی و خرد کتاب مناسبی باشد.
برای یکی، روح این کتاب به روشنی روز است و برای دیگری، سایه دار چون هوای ابری و برای گروهی تاریک است چون شب.
آن کسی که از آن لذت نمی برد ، مجبور نیست از آن استفاده کند و آن کسی که با آن مخالف است، مجبور نیست به حقیقت آن باور داشته باشد.
بگذارید یی چینگ برای استفاده ی آنان که می توانند معنایش را دریابند، در جهان گسترش یابد.
هدف بندی های آموزش یی چینگ، شناخت قدرت ها و توانایی های مربوط به درک آینده ای روشن، توسط تفأل در یی چینگ می باشد و به وسیله شناخت از تفسیرها، بتواند نوری در جاده تاریک سرنوشت خود بیاندازد.
وقتی خداوند متعال حضرت آدم را خلق نمود، به همه ی فرشتگان دستور داد تا او را سجده نمایند، فرشتگان پرسیدند چرا ما باید این کار را انجام دهیم؟ خداوند فرمود: من چیزی را می دانم که شما نمی دانید و آنگاه خداوند از فرشتگان سوالی پرسید که آنها از جواب آن درماندند. پس خداوند به فرشتگان فرمود: از آدم بپرسید که او به تمامی سوالات شما و حتی بیشتر از آنها واقف است. فرشتگان سوالاتی را از حضرت آدم پرسیدند، حضرت آدم به تمامی سوالات فرشتگان جوابی صحیح و کامل داد و نیز سوالاتی را از فرشتگان پرسید که فرشتگان از جواب دادن به انها عاجز ماندند.
در آن زمان بود که فرشتگان به حکمت و معرفت و علم و توانایی و قدرت خداوند بیشتر پی بردند و همگی سر فرود آورده و حضرت آدم را سجده کردند، مگر شیطان؛ زیرا حسادت باعث شد که او توانایی های انسان را از نظر دور نماید و به همین خاطر از رانده شدگان درگاه الهی گردید. اگر خوب به این حدیث قدسی خداوند که فرموده: من تمامی علم اول و آخر خلقت (اسماء الله) را به داستان آموختم( از پیامبران الهی و امامان و افراد متقی)دقت کنید، متوجه این موضوع می شوید که انسان با رعایت شرایط خاص می تواند به خیلی از رازها و اتفاقاتی که در آینده رخ می دهد، پی ببرد.
در این مورد نظرات متعددی بین دانشمندان، علما و حکما وجود دارد، ولی چیزی که بیشتر مد نظر است این است که انسان باید درونش را از اتکا به پنج حس مادی خالی نماید تا به قدرتی دسترسی پیدا کند که می تواند با پنج حس درونی و الهی خود سیری به گذشته ،حال و آینده نماید.
یی چینگ برای شخص این امکان را فراهم می کند تا نیروهایی که بخت را رهبری می کند، ببیند، نسبت به جریانی که در طول زندگی رخ می دهد آگاهی یابد ، با اطمینان پیش برود و سرانجام به او گوشزد می کند که در چه هنگام می تواند این جریان را به نفع خود تغییر دهد.
یی چینگ کاربرد دیگری هم دارد ، و آن روشن ساختن دنیای پنهان پشت ظواهر است. یی چینگ چون در برابر پیچیدگی های ناخودآگاه است ، در مشورت با یی چینگ اگر عقیده و احترام به آن حکم باشد،بینش الماسی بدست می آید تا زوایای پنهان درون خود را به روشنی ببینیم.
یی چینگ نمی گوید چه چیزی رخ خواهد داد. بلکه در عوض، روشن می کند چرا چیزها بدین گونه هستند و روشی را که باید اتخاذ شود، پیشنهاد می کند. تصمیم گیری نهایی با خود شخص است و در نهایت خود اوست که فاعل بر بخت خویشتن است.
از کنفوسیوس نقل است: اگر چند سال بر زندگی من افزوده می شد من پنجاه سال آن را به مطالعه ی یی چینگ اختصاص می دادم، و به این ترتیب ممکن بود از ارتکاب اشتباهات فاحش خودداری کنم.
کنفسیوس زمانی که این گفتار را ایراد می کرد، هفتاد سال از عمرش گذشته بود و روایت است که طی سال های آخر عمر، اغلب اوقات را به تفسیر و مطالعه یی چینگ می پرداخته است. تا به حدی که کتاب جلد چرمی یی چینگ او را سه بار به صحافی دادند، زیرا آنقدرمستعمل و فرسوده شده بود که محتاج جلدی جدید بود.
یی چینگ شهرت گسترده خود را طی قرون گذشته حفظ کرده است. یی چینگ به طور گسترده ای در دانشگاه های جدید ژاپن مورد مطالعه قرار می گیرد. همچنین در بخش هایی از جنوب شرقی آسیا، برای معاملات تجاری مورد مراجعه است.
از سال ۱۸۸۲ میلادی به بعد اولین متن انگلیسی آن توسط جیمز لگ (james legge) ترجمه شد و جزء آثار هنری عجیب و ارزشمند شرق قرار گرفت.
علاقه به یی چینگ در سال های اخیر به شدت افزایش یافت و امر پیشرفت را مدیون کشفیات روان شناس بزرگ، دکتر کارل گوستاو یونگ بوده است. یونگ کشف کرد که جواب های یی چینگ به سوالات او، همواره پر معنا بوده و نظری عمیق را نسبت به مساله ی مطرح شده، نشان می داده است. یونگ می گفت که نظر و بینش یی چینگ گاهی آنقدر شگفت آور بود که او به تقریب متقاعد شده بود که موجودی زنده و خردمند در درون صحفات این کتاب مأوا دارد.
یونگ در زندگی نامه خود (memberies, dreams , relections) اولین سفر خود را به دنیای یی چینگ چنین توصیه کرده است:
« من ساعت ها زیر درخت صد ساله ی گلابی می نشستم و یی چینگ در کنار من بود و از طریق دقت در نتیجه تعادل و تداخل سوال ها و جواب ها از یکی به دیگری، شیوه ی یی چینگ را تمرین می کردم. تمام نتایجی که به نحوی غیر قابل انکار شاخص بودند ارتباطی پر معنا با جریان افکار من بوجود می آورد، ارتباطی که من قادر به توضیح آن نبودم.»
یونگ اعتقاد خود را در مورد یی چینگ در گفتار به ترجمه ی آلمانی آن، که توسط ریچارد ویلهلم برای اولین بار در سال ۱۹۲۹ میلادی انتشار داشت به تحریر در آورد.
امام علی (ع) می فرمایند:
خدا پیمان را از نادان ها برای طلب علم نگرفته است تا از علما پیمان گرفته که علم را به نادان ها بذل کند زیرا علم پیش از نادانی بوده است. (نهج البلاغه – حکمت ها)