آیا انسان قادر خواهد بود به ابعاد دیگر سفر کند؟
شاید شما هم تا کنون فیلم های زیادی دیده باشید که در آن بشر به دیگر جهان ها و حتی دیگر ابعاد سفر می کند. اگر شما هم ذهنی داشته باشید که می خواهد چیزها را از دریچه علم ببیند، یا دربارۀ این موضوع کنجکاوید که آیا پشت چنین فیلم های تخیلی و حتی وحشتناک، نظریۀ علمی ای وجود دارد؟ شاید بپرسید که آیا اصلا چیزی به اسم جهان های فرا ابعادی واقعیت دارد یا نه؟ آیا بشر توانایی سفر به آنها را دارد؟
مشخصه بیشتر این گونه فیلم ها مخلوط نظریه چند جهانی با ابعاد دیگر است. ما در جهانی زندگی می کنیم که سه یا اگر زمان را هم در نظر بگیرید چهار بُعد دارد. آلبرت اینشتین اولین کسی بود که پیشنهاد کرد فضا و زمان به هم وابسته است. امروزه برخی دانشمندان بر این عقیده اند که ممکن است تعداد ابعاد جهان ما یا دیگر جهان ها ده بُعد یا حتی بیشتر باشد. اگر فرض کنیم جهان ما دارای ابعاد دیگری است، شاید آنقدر کوچکند که ما نمی توانیم آنها را ببینیم. یا شاید هم ساختار مغز ما به گونه ای باشد که نتواند این ابعاد را درک کند. یا شاید هم این ابعاد در جهان های دیگری وجود داشته باشند و ما برای درکشان باید به آنها سفر کنیم.
یکی از نظریه های موجود درباره ابعاد جهان “جهان لایه ای” است. بر طبق این تئوری جهان های مختلفی وجود دارند که به صورت لایه لایه بر روی یکدیگر قرار دارند. ممکن است حتی این جهان ها با هم موازی باقی نمانند و در جاهایی یکدیگر را قطع کنند و حتی هم پوشانی داشته باشند. ممکن است لایه های با ابعاد بالاتر طوری در سه بعد هم پوشانی داشته باشند که جهان ما را شکل دهند. نظریۀ چند جهانی در دهه ۶۰ میلادی توسط هیو اِورت دانشجوی دکتری پرینستون ارائه شد.
او پیشنهاد داد که جهان های موازی ای وجود دارند که شبیه جهان ما رفتار می کنند. بین این جهان ها تفاوت هایی هم وجود دارد. تفاوت هایی مانند اینکه مثلا مسیر حیات در هر کدام از این جهان ها به سمت متفاوتی می رود یا اتفاقات تاریخی مانند جنگ های جهانی شکل دیگری به خود می گیرند. اِورت آن را “چند جهانی متعدد” نام گذاری و در واقع در پاسخ به حفره های موجود در مکانیک کوانتومی مطرح کرد. مثلا اینکه چرا فوتونها گاهی رفتار موج گونه دارند و گاهی ذره ای.
یا مثلا اصل عدم قطعیت هایزنبرگ بیان می کند که شما نمی توانید سرعت و مکان یک ذره را همزمان با دقت تعیین کنید. یا تفسیر کپنهاگی را در نظر بگیرید که توسط نیلز بور مطرح شد و می گوید که مواد هم زمان به صورت های مختلف وجود دارند. اورت از بیان بور برای نظریه خود بهره گرفت. به این شکل که فوتون در یک جهان به صورت ذره و در جهان دیگر به صورت موج رفتار می کند. این نظریه به ما در درک اینکه چرا ذرات کوانتومی به شکل های مختلفی رفتار می کنند، کمک می کند. در دهه ۹۰ میلادی ایده ای ذهنی به نام “خودکشی کوانتومی” مطرح شد که نشان می دهد نظریه اورت امکان پذیر است. از آن موقع به بعد آزمایشات متعددی انجام شده است که نشان می دهد که احتمالا نظریه اورت درست است.
نظریه “جهان های خواهر” نظریه دیگری است که بر احتمالات متمرکز میباشد. در این نظریه فرض بر این است که هر جهان بر اساس هر عملی که صورت می گیرد به چند جهان مختلف تقسیم می شود. هر جهان در واقع ناشی از یکی از چند تصمیم احتمالی موجود و اتفاقات ناشی از آن تصمیم هاست. مثلا هر کدام از ما زمان هایی را از سر گذرانده ایم که در آنها باید درباره یک موضوع مهم تصمیم گیری می کردیم. حالا فرض کنید که مثلا از بین راه های موجود ما به جای آن راهی که در پیش گرفتیم و به اینجا رسیدیم، راه دیگری را انتخاب می کردیم. در این صورت آن راه دوم و تمام اتفاقات بعد از آن در جهان دیگری روی می داد. هر چه تعداد انتخاب ها بیشتر باشد جهان های بیشتری نیز ساخته می شود.
