پروتکل جدید بلاک چین و کارایی آن در فعالیتهای اجتماعی و بشردوستانه
پروتکل جدیدی از بلاک چین ارائه شده است که میتواند زمینه لازم برای کارآمدی اجتماعی در فعالیتهای اقتصادی را فراهم آورد.
وقتی بشردوستان و سرمایهگذاران اجتماعی، پولشان را به جامعه و کسبوکارها و پروژههای متمرکز بر محیط زیست تزریق میکنند، این سؤال ناخوشایند در مورد تلاش آنها پیش میآید که آیا این سرمایه، به هدف خود میرسد و تأثیری که میگذارد قابل اندازهگیری و محسوس باشد؟
شبکهی سرمایهگذاری GIIN، یک گروه صنعتی است و اعلام کرده که سرمایهگذاران درسال ۲۰۱۶، ۲۲.۱ میلیارد دلار به پروژههایی که اهداف مالی و اجتماعی یا زیستمحیطی دارند اختصاص دادهاند. این افراد خیرخواه معتقدند که وارد کردن پول به کسبوکارهای اجتماعی بهجای اعطای کمکهای مالی به مراکز غیر انتفاعی، مزایای بیشتر و پایدارتری به همراه دارد. طیف عظیمی از سرمایهگذاران اصلی شامل بازنشستگی و صندوق های ثروت مستقل، اخیرا به زمینهی سرمایهگذاری اجتماعی (صرف هزینه در سازمانها و شرکتها بهمنظور ایجاد مزایایی برای جامعه و برگشت پول) وارد شدهاند. یک مثال برجسته از این موارد مربوط به سرمایهگذاری ۲ میلیارد دلاری رایزفاند با پشتیبانی TPG (یک شرکت خصوصی) و میزبانی سرمایهگذاران مشهور مثل ریچارد برانسون و بونو درسال ۲۰۱۷ است.
اما نبودن استانداردهای اندازهگیری و تأیید ممکن است از ورود جریانهای سرمایه بیشتر به این بخش جلوگیری کند. GIIN درتابستان گذشته بیش از ۲۰۰ سرمایهگذار را مورد ارزیابی قرار داد و متوجه شد که ۴۰ درصد از این دادهها برای عملکرد آنها چالشی برجسته به وجود میآورد.
مجموعه مقالات بیتکوین
آیا فناوری بلاک چین میتواند آنها را نجات دهد؟ مؤسسه IXO در آفریقای جنوبی، بر این باور است که فناوری بلاک چین میتواند به کمک آنها بیاید. این مؤسسه در حال توسعه یک پروتکل برای اثبات تأثیر سرمایهگذاری اجتماعی است و دادههای مرتبط با پروژهها را روی یک دفتر کل توزیع (یک بلاک چین) ثبت میکند؛ مثلا اینکه به یک کودک واکسن تزریق شده است یا خیر؛ یا اینکه درختی در جایی کاشته شده است یا خیر. این عمل باعث میشود بتوان ادعا کرد که سرمایهگذاری طبق قول بین طرفین انجام شده است و به فرد سرمایهگذار این اطمینان داده شود که پول او بهدرستی خرج شده است. این کار همچنین یک کلاس جدید از دارایی به وجود میآورد: یک توکن رمزگذاریشده بهعنوان ادعایی معتبر که میتواند اساس قالب جدیدی از سرمایهگذاری قانونی و سازماندهیشده باشد.
شان کانوی، یکی از مؤسسین IXO و فردی باتجربه در توسعهی پایدار، میگوید:
ما میتوانیم با تبدیل اطلاعات سرمایهگذاری به توکن ، انواع جدیدی از داراییهای اطلاعاتی بهوجود بیاوریم. سرمایهگذاران نیز میتوانند روی سازمانی که خدمات ارائه میدهد سرمایهگذاری کنند؛ اما اساسا آن چیزی که آنها میخرند، دارایی دیجیتال جدیدی است که فرصتی برای اقتصاد جدید آنها فراهم میکند.
IXO چندین ابتکار عمل دیگر نیز دارد که میتوانند به فراهم شدن شرایط برای مورد تأیید قرار گرفتن توکن کمک کنند. یکی از آنها پروژهی آمپلی است که مدیریت برنامه آموزشی ابتدایی آفریقای جنوبی با هزینه ۲۰۰ میلیون دلاری را دیجیتال میکند. این برنامه ۷۰۰ هزار کودک بین ۲ تا ۵ سال از هزاران مرکز کوچک کل کشور را پوشش میدهد.
درحالحاضر زمانی که این مراکز بخواهند برای خدماتی که ارائه میدهند، کمک هزینه دریافت کنند، باید گزارشهای حضور طولانیمدتی به بخش توسعه اجتماعی ارائه دهند. مدیران باید این گزارشها را بررسی کنند و سپس هزینههایی به حساب بانکی این مراکز واریز کنند. این سیستم بسیار زمانبر، گران و خطاپذیر است و حتی امکان کلاهبرداری در آن وجود دارد (بهعنوان مثال اگر مراکز اسامی بچههایی را در لیست گزارشات خود بیاورند که اصلا وجود خارجی ندارند).
مراکزی که در حال حاضر توسط بنیانهای سرمایهگذاری یونیسف حمایت میشوند، میتوانند برای ثبت حضور از یک اپلیکیشن موبایل استفاده کنند. کودکان دارای هویتهای مستقلی در یک دفترتوزیع هستند. بنابراین وقتی کودکی وارد سیستم مدرسه میشود، این سیستم توکن مربوط به او را ایجاد میکند و مدرسه میتواند بااستفاده از این توکن، کمکهزینههای مربوط به آن را از دولت دریافت کند.
پروژهی آمپلی یکی از نمونههایی است که نشان میدهد چگونه فناوری بلاک چین میتواند به توسعه و بهبود شفافیت، کاهش هزینهها و کاهش فساد کمک کند. چندین آژانس و مؤسسهی خیریه از جمله برنامهی جهانی غذای سازمان ملل، در حال حاضر از سیستم زنجیرهی بلوکی برای توزیع هزینهها و ردیابی آنها استفاده میکنند. اما پتانسیل بلاک چین بسیار فراتر از این است که تنها یک مکانیزم جدید برای توزیع سرمایه باشد. بلاک چین میتواند راه جدیدی برای افزایش سرمایهگذاری برای پروژههای اصلی با اهداف توسعه پایدار ارائه دهد. این اهداف عبارتاند از پایان دادن به فقر و گرسنگی، مهار تغییرات اقلیمی، محافظت از اقیانوسها، جنگلها و سایر منابع طبیعی.
بر اساس گزارش اخیر GIIN، سرمایهگذاران اجتماعی و گروههای بشردوستانه و خیرخواه در حال اختصاص دادن سرمایهی خود به اهداف توسعه پایدار هستند. اما کانوی معتقد است باید این اطمینان به وجود بیاید که سرمایهگذاری واقعا نتایج مفید و امیدوارکنندهای بههمراه دارد و هزینهی ارزیابی پروژهها در حال کمتر شدن است. برآوردها نشان میدهند که هزینهی ارزیابی تأثیر پروژههای توسعه چیزی بین ۵ تا ۷ درصد از کل بودجه است. اختصاص دادن قرارداد بین سرمایهگذاران و ارائهدهندگان خدمات برای نتایج از پیش تعیینشده (مثل کاهش نرخ ارتکاب جرم دوباره زندانیان یا بهبود وضعیت سواد بچهها) نیز بسیار هزینهبر است. بر اساس برخی از پژوهشها، ارزیابی امری حیاتی برای برآورد این امر است که آیا باید در قبال سرمایهگذاری سرمایهگذاران پولی به آنها برگردد یا خیر. این هزینه میتواند بهاندازهی ۳۰ درصد هزینههای قراردادهای اجتماعی باشد.
تبدیل کردن روادید سرمایهگذاریهای اجتماعی به توکن (مثل حضور یافتن کودک در مدرسه) بهطور ذاتی بازاری برای این نوع سرمایهگذاریها به وجود میآورد. طبق گفته کانوی، مانند عرضهی اولیه ارز دیجیتال که به همهی افراد این امکان را میدهد که در شرکتها و با استفاده از توکنهایی برای فروش، سرمایهگذاری کنند، پروتکل IXO نیز میتواند به افراد بیشتری اجازه ورود به سرمایهگذاریهای اجتماعی و بشردوستانه در سراسر دنیا بدهد. او میگوید:
عرضهی ابتدایی ارز دیجیتال، روند جذب سرمایه برای استارتاپها را غیر متمرکز کرده است. نکتهی جالب و هیجانانگیز مربوط به غیر متمرکز کردن و دموکراتیزه کردن سرمایهگذاری اجتماعی است. این کار باعث میشود که هرکسی، در هرجایی بتواند با حتی ذرهای پول در هر پروژهای در دنیا سرمایهگذاری کند.