دروغگویی، رفتار فرگشتی انسانی

نتایج مطالعات اخیر حاکی از آن است که حقه‌بازی و دروغگویی بخشی از انسانیت به شمار می‌رود؛ به عبارت دیگر این صفات در انسان فرگشت یافته‌اند.

تصور کنید به شما آزمونی با ۲۰ سوال ساده ریاضی داده شده است. پنج دقیقه زمان دارید تا هر تعداد که می‌توانید را حل کنید. هرچقدر بهتر عمل کنید، بهتر پاداش خواهید گرفت. وقتی زمان تمام می‌شود، به شما گفته می‌شود که برگه را دور بیندازید اما برگه در واقع نابود نخواهد شد.

درعوض، محققان دانشگاه دوک، که این آزمایش را اختراع کرده‌اند، برگه تست را نگه داشتند. بدین صورت وقتی بعدا از شما سوال می‌شود که عملکردتان در آزمون چگونه بود، بتوانند پاسخ شما را با جواب‌های برگه مطابقت دهند. بنابراین اگر دروغ بگویید به راحتی مشخص می‌شود.

اگر مانند اکثر افراد باشید، احتمالا کمی دروغ می‌گویید، براساس نشنال جئوگرافیک، این امر به خاطر این است که حقه‌بازی و دروغگویی بخشی از آن چیزی است که ما را انسان می‌سازد.

دانشمندان فکر می‌کنند تقریبا هم‌زمان با وقتی که انسان توانایی صحبت کردن را کسب کرد، شروع به پیچاندن حقیقت کرد.

یودیجیت باتاچرجی، روانشناس و تخصص علوم اعصاب، درباره اینکه چرا ما دروغ می‌گوییم و علم پشت روش‌های فریبنده ما بیشتر توضیح می‌دهد: «توانایی فریب دادن دیگران بدون استفاده از نیروی فیزیکی در رقابت‌هایی بر سر دارایی و جفت یک مزیت محسوب می‌شود، این امر شبیه به تکامل استراتژی‌های فریبنده در دنیای حیوانات، مانند استتار، است».

در دنیای امروزی چهار دلیل وجود دارد که ما دروغ می‌گوییم.

دروغ می‌گوییم تا خودمان را بالا ببریم یا از خود محافظت کنیم. دروغ می‌گوییم تا دیگران را تحت تاثیر بگذاریم. دروغ می‌گوییم تا خود را مهربان یا ظالم نشان دهیم. سپس موقعیت‌هایی وجود دارد که حتی برای ما هم غیرقابل توضیح است.

احتمال دروغگویی در بچه‌های کوچک بسیار کم است، احتمالا به خاطر اینکه آنها هنوز در حال یادگیری دروغ گفتن هستند. در یک آزمایش در دانشگاه تورنتو، از کودکان خواسته شد تا هویت یک اسباب بازی مخفی را حدس بزنند.

آزمونگر همیشه اتاق را ترک می‌کند تا جواب یک تماس را بدهد (که البته این هم دروغ است) و به کودک می‌گوید که دزدکی به اسباب‌بازی پنهان شده نگاه نکند.

اکثر کودکان نمی‌توانند طاقت بیاورند و در نهایت به اسباب‌بازی نگاهی می‌اندازند اما چگونگی واکنش نشان دادن آنها بسته به سن‌شان متفاوت است.

معمولا کودکان نوپا اعتراف می‌کنند که به اسباب‌بازی نگاه کرده‌اند، در حالی که ۸۰ درصد از کودکان هشت سال به بالا ادعا می‌کنند که نگاهی به اسباب‌بازی نینداخته‌اند.

آنها همچنین به تدریج عملکرد بهتری در پوشاندن رفتار شیطنت‌آمیزشان نشان می‌دهد. کودکان کوچک‌تر که درباره دزدکی نگاه کردن به اسباب‌بازی دروغ گفتند، معمولا جواب درست درباره هویت اسباب‌بازی را می‌دهند، در حالی که کودکان بزرگ‌تر عمدا جواب نادرستی را ارائه می‌دهند.

مطالعات روی افراد بالغ نشان می‌دهد که مغز به مرور زمان مهارت بیشتری در دروغ گفتن کسب می‌کند. با توجه به اینکه اساسا همه ما بزرگ می‌شویم تا دروغگوهای ماهری شویم، آنچه غیرقابل باور است ساده‌دلی و زودباوری انسان است.

اما در این امر هم مزیتی وجود دارد: بدون جا دادن اعتماد تلویحی در ارتباطات انسانی‌مان، به صورت فردی فلج بودیم و هیچ رابطه اجتماعی نداشتیم.