فرازمینیها چقدر شبیه به ما هستند؟
در داستانهای علمی تخیلی مانند جنگ ستارگان یا پیشتازان فضا، فرازمینیها تا حدودی مشابه انسانهای روی زمین تصویر میشوند. یکی از دلایل این کار به مسالهی بودجهی ساختههای تلویزیونی برمیگردد، زیرا ساختن موجودی که دو دست دارد هم راحتتر و هم کمهزینهتر از ساختن موجودی با هفت دست است.
با این حال، دانشمندانی وجود دارند که معتقدند فرازمینیها نیز به نحوی تکامل پیدا میکنند که شباهت زیادی به انسان دارند. البته این دانشمندان در اقلیت قرار دارند و بقیهی دانشمندان چنین اعتقادی ندارند.
تکامل همگرا زمانی است که خصوصیات مشابه در گونههای مختلفی از دورههای زمانی و مکانهای متفاوت پدیدار میشود. این خصوصیات دارای شکل و عملکرد مشابهی هستند، ولی در اجداد این گیاهان و جانوران تکامل یافته وجود نداشته است. بهعنوان مثال، مکانیابی بر اساس پژواک صدا هم در نهنگها وجود دارد و هم در خفاشها تکامل یافته است. مکانیسم پرواز هم در پرندگان و هم در حشرات و خفاشها و همچنین در دایناسورهای پتروسار تکامل یافته است.
تکامل همگرا زمانی رخ داده است که گیاهان و حیوانات مختلف مجبور بودهاند با شرایط آب و هوایی و زیست محیطی یکسان سازگار شوند و همهی آنها راهحلهای مشابهی برای زندگی پیدا کردهاند و در ادامه تکامل پیدا کردهاند. بهعنوان مثال، بسیاری از موجوداتی که در کف اقیانوسها زندگی میکنند، در طول زمان تکامل یافته و تبدیل به گونههای مختلف خرچنگها شدهاند.
با در نظر گرفتن روند تکاملی موجودات زنده بر روی زمین، میتوان اینچنین تصور کرد که این روند در دیگر نقاط کیهان نیز میتواند رخ دهد؛ به این معنی که احتمال شبیه یکدیگر بودن موجوداتی که در نقاط دیگر کیهان در شرایط محیطی یکسان تکامل یافتهاند نیز وجود دارد. اگر سیاراتی مشابه زمین در دیگر نقاط کیهان وجود داشته باشند، میتوان این نتیجه را گرفت که بر روی آن سیارات نیز فرازمینیهای مشابه انسان در حال حکمرانی هستند.
دانشمندان اعتقاد دارند که اگر با احتمال یک درصد بتوان سیارات مشابه زمین پیدا کرد، میتوان بدون تردید گفت که زندگیهای هوشمند دیگری غیر از انسانها را میتوان در کیهان یافت. پس احتمالاً موجودات زیادی مشابه انسانها و خرچنگها در دیگر نقاط کیهان منتظر هستند تا ما بتوانیم آنها را کشف کنیم.