لوازم تابلو برق صنعتی
لوازم تابلو برق صنعتی
تابلو برق دربرگیرنده قطعات الکتریکی می باشد که وظیفه کنترل نمودن تجهیزات بکار رفته در سیستم رابر عهده دارد که می تواند در سایز ها و شکل های مختلفی ساخته شود . معمولا در داخل هر تابلو برق یک سینی وجود دارد که قطعات بر روی آن چیده می شوند و این قطعات توسط کابل و سیم به همدیگر مرتبط می گردند .
بیشتر قطعات تابلو برق قابلیت نصب بر روی ریل را دارا می باشند و به همین دلیل باتوجه به نقشه برق روی سینی تابلو برق ریل هایی به صورت موازی نسبت هم نصب می گردد تا به راحتری بتوانیم لوازم تابلو برق را بر روی آن نصب و یا در صورت لزوم آن را تعویض نماییم . و همچنین برای جلوگیری از بهم ریختگی سیم کشی داخل تابلو داکت های پلاستیکی شیار دار نصب می گردد که همه سیم های مدار فرمان و کابل های قدرت از داخل آن عبور داده می شوند .
در ادامه به معرفی تجهیزاتی که بیشترین استفاده را در تابلو برق دارند می پردازیم و برای مشاهده توضیحات بیشتر درباره هر آیتم می توانید بر روی آن کلیک نمایید .
برای سفارش قطعات تابلو برق و یا مشاوره در خرید این قطعات می توانید با ما در ارتباط باشید .
۱- بی متال چیست؟
بی متال یک رله حرارتی است که برای محافظت از موتورهای الکتریکی در برابر اضافه بار استفاده می شود . بی متال موتور را در برابر اختلالات جریان محافظت می نماید. این کلید بر اساس اختلاف ضریب انبساط طولی دو فلز مختلفی که در آن بکار رفته است عمل می نماید کلید بی متال یکی از رایج‌ترین انواع رله‌های اضافه‌بار (Over Load) حرارتی است که به صورت سری در مدار الکترو موتور قرار می‌گیرد
۲- کلید حرارتی
کلید حرارتی یا MPCB که مختصر شده (Motor Protection Circuit Breaker) می باشد و در بازار با نام کلید حرارتی یا کلید محافظ موتور شناخته می شود . این کلید موتور را در برابر اضافه بار و هم در برابر اتصال کوتاه محافظت می نماید و می توان به جای استفاده از ترکیب فیوز مینیاتوری و بی متال ، کلید حرارتی را جایگزین نمود و در صورتیکه فقط بخواهیم یکموتور الکتریکی را با آن روشن و خاموش نماییم می توان کنتاکتور را هم حذف نمود و به وسیله کلید استارت و استپ تعبیه شده بر روی آن اقدام به روشن و خاموش کردن موتور نماییم
۳- فیوز مینیاتوری
فیوز مینیاتوری یا کلید مینیاتوری Miniature Circuit Breaker که اختصارا MCB نامگذاری شده است تجهیزات الکتریکی خانگی و صنعتی را در برابر اتصال کوتاه و اضافه بار ( عبور جریان غیر مجاز ) محافظت می کند. به عبارت ساده می توان گفت فیوز یک وسیله حفاظتی است که در تجهیزات و مدارات الکتریکی به کار برده می‌شود تا در مواقعی که جریانی بیشتر از حد انتظار از وسیله عبور می کند مدار قطع شود تا سایر تجهیزات آسیبی نبینند.
۴-کلیدهای هوایی ACB
کلیدهای هوایی نوعی از کلیدهای اتوماتیک فشار ضعیف هستند که در آمپرهای بالا مورد استفاده قرار می گیرند. این کلیدها تا ظرفیت ۶۳۰۰ آمپر ساخته می شوند ولی معمولا ظرفیت های ۶۳۰ آمپر تا ۱۶۳۰ آمپر بیشتر استفاده می شود کلیدهای هوایی ACB به صورت سه پل یا چهار پل ساخته می شود که نوع سه پل دارای سه فاز و نوع چهار پل دارای ترمینال نول نیز می باشد.این کلید از دو قسمت قدرت و الکترونیک تشکیل شده است که قسمت الکترونیک آن از ساختار میکروپروسسوری تبعیت می کند .
۵- کلید اتوماتیک
به منظور حفاظت تأسیسات روشنائی، برق صنعتی، سیم و کابل و ماشین آلات در برابر اضافه بار و جریان اتصال کوتاه از فیوز، کلید- فیوز و کلیدهای اتوماتیک استفاده می گردد. لیکن به لحاظ اینکه فیوزها همیشه نمی توانند عمل حفاظت موضعی و سلکتیو را در انواع مختلف شبکه ها بطور کامل و بدون خطا انجام دهند و در شبکه سه فاز در موقع ازدیاد جریان اغلب قطع سه فاز بطور همزمان لازم و ضروری است، در بعضی از شبکه های توزیع می بایست به محض برگشت جریان (ولتاژ) یا افت بیش از حد مجاز ولتاژ، مدار بطور خودکار قطع و آلار م های لازم ایجاد گردد. و در بعضی موارد ورود اتوماتیک یا دستی ژنراتور اضطراری یا ترانسفورماتور در شبکه توزیع جهت تداوم کار شبکه یا انجام تعمیرات دوره ای شبکه اجتناب ناپذیر می باشد. در چنین حالاتی فقط از کلید اتوماتیک می توان استفاده کرد.
۶- کنتاکتور
رله عنصری ست که مانند کلید تبدیل عمل می کند با این تفاوت که جریانی که به بوبین آن وصل می شود، عمل قطع و وصل کردن تیغه های داخلی آن را انجام می دهد. نوع بزرگتر رلهکنتاکتور می باشد که قدرت بیشتری نسبت به رله ها دارند و قادر به مدیریت جریان های بزرگتری هستند و در دو نوع تک فاز و سه فاز ساخته می شوند پس کنتاکتور یک کلید با بوبین مغناطیسی است که با تحریک بوبین آن با یک جریان کوچک، می توان یک جریان بزرگتر را کنترل نمود .
۷- کنتاکتور خازنی
برای کنترل و محدود نمودن جریان لحظه ای قطع یا وصل خازن ها از کنتاکتور خازنی استفاده می شود زیرا در این زمان جریان زیادی از کنتاکت های قدرت کنتاکتور می گذرد که باعث بوجود آمدن جرقه در کنتاکت ها و درنتیجه آسیب دیدن آن ها می گردد جهت محدود نمودن جریان لحظه ای وصل کنتاکتور از کنتاکت های کمکی به همراه سیم های روکشدار فنر مانند که در بالای کنتاکتور نصب می گردد استفاده می شود . جریان اضافی در لحظه وصل شدن کنتاکتور از این کنتاکت های کمکی عبور می نماید و این کنتاکت ها توسط مقاومت هایی که در آن ها تعبیه شده است جریان را محدود و باعث شارژ اولیه خازن می شوند . درصورتی که جریان کنترل و محدود نگردد در لحظه اول وصل شدن کنتاکتور جریان زیادی وارد خازن می شود که به آن شوک وارد نموده که همین امر سبب کاهش طول عمر خازن می گردد . باتوجه به اینکه از این کنتاکتورها جهت اتصال خازن ها به برق شبکه استفاده می شود به آن ها کنتاکتور خازنی گفته می شود .
۸- انواع رله
رله خود نوعی کلید الکتریکی با سرعت بالا می باشد که توسط یک مدار الکتریکی مجزا تحریک شده و کنتاکت های آن باز و بسته می شود . بوبین این کلید الکتریکی به روش های مختلفی مانند مکانیکی ، حرارتی ، مغناطیسی ، الکترواستاتیکی و … تحریک می شود . زمانیکه خواسته باشیم با یک سیگنال ضعیف مداری را کنترل نماییم مانند روشن نمودن یک موتور الکتریکی و یا اینکه با همین سیگنال ضعیف چندین المان مختلف را در تابلو برق مدیریت نماییم استفاده می شود .
۹- تایمر
تایمر ها یک نوع رله اتوماتیک می باشند که می توانند به صورت زمانبندی شده به المان های داخل تابلو برق فرمان دهند مانند کنتاکتور و یا هر وسیله ای دیگر. در ادامه به بررسی بیشتر انواع تایمرها پرداخته و مزایا و معایب آن ها را بررسی می نماییم .
۱۰- PLC
PLC مخف Programable logic controler به معنی کنترلر منطقی قابل برنامه ریزی می باشد که طبق برنامه منطقی که در کامپیوتر برای آن نوشته شده و در حافظه آن لود شده با عناصر مختلف تابلو برق ارتباط برقرار کرده که از طریق کارت های ورودی می توان دستوراتی را توسط شستی ها دستی به کنترلر ابلاغ نمود و یا اینکه سیستم توسط سنسور ها و میکروسویچ ها از وضعیت سیستم آگاه شود و سپس طبق برنامه منطقی که قبلا بر روی آن بارگذاری شده به ترمینال های خروجی خود در زمان مناسب دستورات صحیحی را ارسال نماید .
۱۱- HMI
Human Machine Interface و یا به اختصار HMI به معنی واسط بین انسان و ماشین وسیله ای است برای مانیتور کردن سیستم به صورت گرافیکی که قابل برنامه ریزی می باشد و شما متناسب با سیستم مورد نظر برنامه گرافیکی مناسب را طراحی نموده و در حافظه ان لود نمایید . در این دستگاه می توان کلیه اطلاعات مربوط به سنسورها ، اینورتر ، PLC و … را به صورت آنلاین مشاهده نمایید و با اتصال یک پرینتر به آن یک سیستم گزارشگیری نیز راه اندازی نمایید .
۱۲- کنترل فاز
در تابلو برق های صنعتی جهت حفاظت از الکترو موتور در برابر اختلالات ولتاژ از کنترل فاز استفاده می شود که این عمل را به صورت الکترونیکی انجام می دهد و برای حفاظت الکترو موتور در برابر اختلالات جریان از کنترل بار استفاده می شود .
۱۴- خازن
زمانی که سلف و خازن با هم در شبکه قرار می گیرند این دو تجهیز به صورت برعکس عمل می نمایند . یعنی زمانی که خازن توان می دهد سلف توان می گیرد و بر عکس . پس توان راکتیو توسط خازن و سلف فقط یک بار از شبکه دریافت می شود و بعد از آن این توان بین آن ها تبادل می شود . در این حالت مصرف کننده های اهمی سلفی توان راکتیو مورد نیاز را بجای شبکه از خازن دریافت می نمایند ، در این حالت به خازن ها ، خازن های اصلاح ضریب توان می گویند که توان راکتیو مصرف کننده های اهمی سلفی را تامین می نماید.
۱۵- انواع نمایشگر
در یک تابلو برق برای مشخص نمودن وضعیت سیستم می توان از چراغ سیگنال و آلارم کمک بگیریم به عنوان مثال وضعیت یک دریچه یا الکترو موتور را با چراغ سبز و قرمز مشخص نماییم و یا موارد دیگر اما گاها بعضی از شرایط و وضعیت ها را نمی توان توسط چند لامپ سیگنال یا آلارم مشخص نمود مانند ولتاژ شبکه یا آمپر مصرفی کل یا جزئی از تابلو برق و یا کاربردهای خاصی مانند نمایش دما و وزن و فشار و … که در این حالت برای هر پارامتری که قصد کنترل و یا نمایش آن را داریم نمایشگر خاص آن کار موجود است این نمایشگر ها از سنسور و یا المانی که در داخل تابلو فیدبک می گیرد و با پردازش آن نتیجه مطلوب ما را نمایش می دهد .
۱۶- ترانس
ساختمان ترانسفورماتور تشکیل شده از بخش های مختلفی می باشد ولی بعضی از بخش ها مانند هسته، سیم پیج اولیه و سیم پیچ ثانویه را در همه ترانس ها مشاهده می کنیم .ترانس هایی که بیش از یک خروجی دارند دارای سیم پیچ های بیشتری می باشند و در ترانسفورماتورهای سه فاز برای هر فاز یک سیم پیچ اولیه و یک سیم پیچ ثانویه در نظر گرفته می شود .
۱۷- ترانس CT و PT
ترانسفورماتور های اندازه گیری از جریان یا ولتاژ نمونه برداری نموده و در مقیاس مشخصی که بر روی بدنه آن ها این نسبت مشخص شده است جریان یا ولتاژ نمونه برداری شده را کاهش یا افزایش می دهند و از آن برای نمایش یا استفاده در سیستم کنترلی بهره می برند .
۱۸- شستی و کلید
برای کنترل دستی سیستم های الکتریکی و یا ایجاد تغییر در وضعیت سیستم به شستی هایی نیاز داریم که کارهایی مانند راه اندازی ، متوقف کردن و … را انجام دهند و بصورت کلی به کلیدهایی که برای ایجاد تغییر در مدار بکار می روند کلید فرمان می گویند .
۱۹- چراغ سیگنال و آلارم
لامپ های سیگنال در انواع تابلو برق های صننعتی برای اهداف متفاوتی استفاده می شوند . این لامپ ها در نوع صنعتی خود معمولا دارای قاب بوده و بنده ای رزوه شده می باشند که توسط یک مهره بر روی بدنه تابلو برق فیکس می شوند . علاوه بر کاربرد بر روی تابلو برق از این چراغ سیگنال ها می توان بر روی ماشین آلات صنعتی نیز استفاده نمود . در داخل محفظه این لامپ سیگنال ها یک چراغ معمولی قرار دارد که می تواند یک لامپ LED یا رشته ای باشد که همین امر باعث شده تا ولتاژ کاری آن ها متنوع باشد ( از ۳ ولت تا ۲۲۰ ولت ) و شما باتوجه به مداری که طراحی نموده اید می توانید لامپ سیگنال متناسب با تابلو برق خود سفارش دهید . در نقشه ها برای نمایش چراغ سیگنال از حرف H استفاده می شود. . این لامپ ها معمولا دارای رنگ بندی بوده و معمولا در ۷ رنگ زیر قابل سفارش می باشد .
۲۰- وارنیش حرارتی
وارنیش حرارتی که با نام های شیرینگ حرارتی یا روکش حرارتی به منظور حفاظت از کابل ، شینه ، کابل شو و …. استفاده می شود . برای این کار ابتدا قطعه ای که می خواهیم آن را عایق نماییم از داخل وارنیش عبور می دهیم و سپس آن را گرم می نماییم ( توسط سشوار صنعتی ) و وارنیش بجای سوختن شروع به جمع شدن می نماید و به قطعه مورد نظر می چسبد .
۲۱- ترمینال ریلی
جهت اتصال المان های مختلف در داخل تابلو برق بر روی هرکدام از آن ها ترمینال هایی وجود دارد که می توان آن ها را به هم متصل نمود ولی زمانی که بخواهیم تابلو برق را یک تابلو برق دیگر و یا المان های خارجی سیستم و جعبه ترمینال ها ( جانکشن باکس ) متصل نماییم به یک سری ترمینال مخصوص نیاز داریم که با نصب سی ریل بر روی سینی تابلو برق می توان تعداد زیادی از آن ها را در کنار هم قرار داد و اصطلاحا به ترمینال ریلی گفته می شود .
۲۲- داکت
به منظور محافظت از سیم و کابل و انتقال آن ها از یک کانال پلاستیکی استفاده می شود که آن را داکت می نامند . این داکت ها برای مصارف ایندور ( Indoor ) یعنی مکان های مسقف مناسب می باشند زیرا ضد آب نمی باشند و زمانیکه رطوبت بالا باشد از لوله خورطومی با روکش پلاستیکی استفاده می شود، البته این ساده ترین روش حل این مساله است و برای موارد مهم باید با از متخصص مشاوره گرفت که هم اکنون موضوع بحث ما نیست .
۲۳- مقره
مقره ها یکی از مهمنرین تجهیزهای تابلو برق علی الخصوص تابلوهای فشار قوی می باشند که باتوجه به نوع استفاده و شرایط محیطی که قرار است در آن استفاده شود انواع مختلفی دارند.
۲۴- کابل و سیم و وایرینگ تابلو برق
وایرینگ با سیم کشی قطعات الکتریکی داخل تابلو برق بسیار حائز اهمیت بوده و اجرای آن باید با دقت هرچه بیشتر انجام شود زیراکه یکی از مهمترین مسائلی که باید در رابطه با ایمنی تابلو برق به آن توجه نمود همین سیم کشی تجهیزات الکتریکی می باشد و همچنین عملکرد صحیح و طول عمر تجهیزات تا حد زیادی به رعایت اصول سیم کشی و استانداردهای مربوطه بستگی دارد .
۲۵- ریل مینیاتوری و سی ریل
ریل تابلویی یا ریل مینیاتوری در مدل های مختلف در سه نوع بارگذاری ، بارگذاری سبک ، بارگذاری متوسط و بارگذاری سنگین جهت نصب انواع تجهیز بر روی ریل در تابلو برق و یا سطوح دیگر موجود و قابل سفارش می باشد و معمولا از جنس های استیل ، استیل ضد زنگ ، استیل روکش شده با ورق گالوانیزه ، استیل روکش با ورق گالوانیزه گرم ساخته می شوند. وسی ریل به ابزارهای گفته می شود که با ورق گالوانیزه ساخته شده که وظیفه آن محافظت از سیم ها و کابل های برق را دارد. سی ریل از بی نظمی و پخش شدن این سیم ها و کابل ها جلو گیری می کند.
۲۶- گلند
گلند کابل یا رابط کابل جهت اتصال و محکم نمودن انتهای کابل به تجهیزاتی مانند جعبه ترمینال ، تخته کلمپ و … بکار می رود که این امر باعث افزایش ایمنی وایرینگ نیز می گردد . گلند از ایجاد فشار جلوگیری می کند و در صورتیکه به کابل فشاری وارد شود و یا کشیده شود از انتقال این نیرو به ترمینال هایی که کابل به آن سربندی شده است جلوگیری می نماید و همچنین در مواردی که سیستم در فضای باز قرار دارد از ورود گرد و غبار ، رطوبت ، روغن، مواد شیمیایی، حشرات و … به داخل جعبه ترمینال وسیله مورد نظر جلوگیری می نماید . گلند کابل، ممکن است از مواد متالیک یا غیر متالیک ساخته شوند.
۲۷- شینه یا باس بار
باس بار یا شینه یک رسانای فلزی که معمولا از جنس آلومنیوم یا مس می باشد که وظیفه انتقال انرژی به مراکز مصرف را بر عهده دارد و شکل ظاهری آن به صورت شمش یا لوله می باشد . این تجهیز دارای مشخصه های طول و عرض و ضخامت می باشد که نوع شمشی آن معمولا به صورت شاخه های ۲ متری در بازار موجود و قابل سفارش می باشد . جهت انتقال جریان هایی پایین از شینه های تکی و دوبل استفاده می شود ولی برای انتقال جریان های بالا از باس بارهای لوله ای استفاده می شود.
۲۸- شماره سیم
زمانی که تجهیزات تابلو برق طبق نقشه الکتریکال بر روی تابلو برق نصب گردید و وایرینگ یا سیم کشی های قدرت و فرمان انجام شد ممکن است اشتباهاتی در مدار وجود داشته باشد که باعث درست عمل نکردن تابلوبرق می شود. که برای رفع عیب باید شروع به عیب یابی کنیم که گاها در تابلو برق های بزرگ ممکن است عمل طاقت فرسایی باشد علل الخصوص اگر تابلو برق توسط خود شما اجرا نشده باشد .
۲۹- سینی کابل
در زمان کابل کشی بر روی دستگاه های صنعتی و یا سیم کشی های ساختمانی، کابل های برق از مکان های مختلفی مانند دیوار، سقف، زمین و … عبور می کنند که برای محافظت از کابل های حاوی جریان الکتریکی و بالا بردن امنیت و زیباتر شدن نتیجه نهایی کار بهتر است از سینی کابل استفاده کنیم . سینی کابل از جنس های مختلفی ساخته می شوند که شما می توانید باتوجه به نوع آب و هوای محل نصب سینی کابل و یا مشکلاتی که ممکن است امنیت کابل ها را تهدید نماید می توانید یکی از آن هل انتخاب نمایید . سینی های کابل معمولا از جنس های زیر ساخته می شوند :
۳۰- بست کمربندی
برای نگهداری، دسته بندی و فرم کاری سیم و کابل های الکتریکی از بست کمربندی استفاده می کنند . بست کمربندی دارای کاربردهای دیگری مانند بستن لیبل بر روی تجهیزات تابلو برق و یا هدایت لوله خورطومی و کابل ، فرم کاری نهایی وایرینگ یا سیم کشی تابلو برق فیکس کردن نوار ماکارونی بر روی دسته کابل یا سیم و خیلی کاربردهای دیگر . پس پیشنهاد می شود که همیشه بست کمربندی در داخل جعبه ابزار خود داشته باشید .
۳۱- نوار فرم یا ماکارونی
برای منظم نمودن سیم و کابل و بستن سیم های موجود در تابلو برق صنعتی یا خانگی به یکدیگر از نوار فرم استفاده می شود که البته از بست کمربندی نیز می توان در این مورد استفاده نمود. ولی نتیجه نهایی کار با نوار فرم ماکارونی بسیار شکیل تر می باشد .
۳۲- جانکشن باکس
از جعبه تقسیم الکتریکی یا جانکشن باکس جهت انشعاب گرفتن از سیم و کابل و یا اتصال آن ها به همدیگر می باشد یک جانکشن باکس علاوه بر زیبایی ظاهری که به نتیجه کار می بخشد محل امن و محافظت شده ای برای اتصالات الکتریکی بوجود می آورد .
