مفهوم ناخودآگاه در نظریه یونگ

دو مفهوم در نظریه ی یونگ وجود دارد، بنام:

۱‌‌. ناخودآگاه شخصی ۲. ناخودآگاه جمعی

که از نظر منتقدان ( ناخودآگاه جمعی ) عجیب ترین مفهوم یونگ است. ابتدا به مفهوم هر یک می پردازیم.

ناخودآگاه شخصی : در سیستم یونگ ، ناخودآگاه شخصی، همانند مخزنِ خاطرات و واقعه هایی است که زمانی هشیار بوده ولی به خاطر اینکه پیش پا افتاده یا ناراحت کننده بوده اند، فراموش یا سرکوب شده اند.

همانندِ روزمرگی های ما که پیش و پا افتاده اند و زود فراموش می شوند. و یا خاطراتی بسیار ناراحت کننده و یا  شوک آور که بار هیجانیِ منفی زیادی  روی روان ما دارند، معمولا سرکوب می شوند.

 بین خود و ناخودآگاه شخصی ارتباط دو سویه زیادی وجود دارد.

برای مثال،   آگاهی وتوجه ما به راحتی می تواند از این صفحه، به خاطره ی اتفاقی که دیروز روی داده است منحرف شود.

در ناخودآگاه شخصی همه نوع تجربه ذخیره شده است؛ می توان آن‌را به کمد بایگانی تشبیه کرد.  برای بیرون کشیدن خاطره ای از آن، بررسی کردن آن برای مدتی ، و برگرداندن آن به همان جا تا دفعه بعد که آن را بخواهیم یا به یاد آوریم، تلاش ذهنی کمی لازم است.

ناخودآگاه جمعی  : یونگ معتقد بود همان گونه که هر یک از ما تجربیاتِ خود را در ناخودآگاهِ شخصی ذخیره و بایگانی می کنیم،  گونه ی انسان  ( انسان ها ) نیز به صورتِ جمعی،  تجربیاتِ گونه ی انسان و پیش از انسان را در ناخودآگاه جمعی اندوخته و ذخیره می کنند . واین تجارب به صورت میراث به نسل بعدی منتقل می‌شود .

این میراث به هر نسل جدیدی انتقال یافته است.

هر گونه تجربیاتی که همگانی باشند ( یعنی،  توسط هر نسل نسبتا بدون تغییر تکرار شده باشند ) بخشی از شخصیت ما می شوند.

گذشته ی بدوی ما شالوده و ریشه ی روان انسان می شود و رفتار جاری ما را هدایت نموده و بر آن تاثیر می گذارد.

از نظر یونگ، ناخودآگاه جمعی مخزن قدرتمند و کنترل کننده تجربیات نیاکانی است.

بنابراین یونگ شخصیتِ هر فرد را به گذشته ( نه تنها به کودکی، بلکه همچنین به تاریخِ نیاکانی مان ) ربط داد.

ما این تجربیاتِ جمعی را مستقیما به ارث نمی بریم. برای مثال،  ما ترس از مار را به ارث نمی بریم بلکه،  استعداد یا پتانسیلِ ترسیدن از مار را به ارث می بریم…. یا مثال دیگر اینکه ما استعداد و پتانسیل شجاعت و جسور بودن و یا ترسو بودن را به ارث می بریم…

ما آمادگی و استعداد درونی داریم به همان شیوه هایی رفتار و احساس کنیم که نیاکانِ ما رفتار و احساس کرده اند….

اینکه این آمادگی تحقق و بروز یابد یا نه ، به تجربیاتِ خاصی که هر یک در زندگی با آنها روبرو می شویم بستگی دارد.