چگونه از کار کردن لذت ببریم
راهبرد شخصی براساس روانشناسی خلاقیت و شادی
زمانی که پژوهشگر خلاقیت و شادی به نام «میهالی» برچگونگی کار نقاشها مطالعه می کرد، متوجه نکته رفتاری جالبی شد. مادامی که نقاش ها بر روی نقاشی هایشان به خوبی تمرکز داشتند به هیچ مساله دیگری مانند خستگی، گرسنگی یا احساس ناراحتی اهمیت نمی دادند آنها فقط نقاشی می کشیدند و تنها به ادامه کار خود متمرکز بودند و وقتی نقاشیشان به اتمام می رسید به سرعت علاقه و تمرکزی که در روند کار داشتند را از دست می دادند، به عبارت دیگر نتیجه برایشان چندان اهمیت نداشت و خیلی در بند و به دنبال نتیجه نبودند بلکه ماهیت و ذات کاری که انجام می دادند برایشان جالب بود.
همین رفتار در مخترعان، نویسندگان و … دیده شد.
این حالت خاصی از ذهن که به نظر می رسد تمامی بودن شما را جذب خودش می کند و در بر می گیرد، چیست؟
این پژوهشگر این حالت را وضعیت جریان (flow state) نامید. تجربه حضور کامل و یکی شدن با آنچه که شما در حال حاضر مشغول انجام آن هستید، وقتی که شما در وضعیت جریان هستید حالات زیر را تجربه می کنید:
۱) یک ساعت به سرعت یک چشم بر هم زدن می گذرد و گذر زمان را احساس نمی کنید، شاید این یکی از دلایلی است که خستگی را احساس نمی کنید.
۲) احساس می کنید تنها کاری که دارید انجام می دهید برایتان مهم است. به عبارت دیگر تمام تمرکزتان روی همان است و به کارها و مسائل دیگر اهمیت نمی دهید و توجه نمی کنید.
۳) عمل و آگاهی با هم در شما وجود دارد و کار می کند.
۴) و این نوع تجربه فی نفسه پاداش و نتیجه خودش را به همراه دارد، بدون آنکه شما نگران یا در فکر نتیجه عمل باشید. به عبارت دیگر نتیجه از دل عمل و آگاهی می جوشد و شما از قبل آن را تعین نمی کنید.
۵) هنگام انجام کارهایی که از درونتان می جوشد تمام توان و پتانسیل های شما به کار گرفته می شود اما بدون ایجاد هیچ گونه استرس و ترس و نگرانی.
چه شرایطی رخ می دهد که وضعیت جریان رخ می دهد؟
۱) در درون خود برای انجام کاری تهییج شوید. به عبارتی انگیزه عمل از درون شما می جوشد و نه بر اساس معیارهای بیرونی، شما آن کار را انجام می دهید فقط به خاطر نفس خود آن کار و نه هیچ چیز دیگری.
۲) این نوع تجربه ها روشن و واضح، با اهداف کوتاه مدت هستند، یعنی جرقه ای از درون شما شعله ور می شود. شما با تمام توان و خلاقیت خود آن را انجام می دهید چون روشن و واضح است، پیچیده نیست چون درون شما پیچیده اش نمی کند، استرس اتمام آن را ندارد برای انکه به کار دیگری بپردازد. پس صبورانه و در کمال آرامش و نهایت لذت و سرخوشی آن را به اتمام می رساند بدون آنکه فکر مرحله بعد باشد، مرحله بعد مجددا از درون و دل کار بیرون خواهد زد.
۳) شما بازخورد فوری از آنچه انجام داده اید را درک می کنید مثلا نقاشیهایتان، عکسها و کامنتهای بلاگتان و …. را می بینید.
تجربه جریان در بین جراحان، نویسندگان، هنرمندان، دانشمندان، ورزشکاران، بازیگران و دیگر اقشار جامعه مورد مطالعه قرار گرفته است و صرف نظر ازنوع فعالیت افراد، تجربه جریان و اوج عملکرد ایشان بسیار مشابه بوده است. حالت جریان نیازمند تعادل است، تعادلی میان جسم و روح و ذهن، همانطور که میهالی در کتابش با عنوان «جریان : روانشناسی تجربه مطلوب» می گوید: «سرخوشی، در مرز میان ملالت و اضطراب، در آن هنگام که چالش ها با قابلیت های فرد برای عمل در حالت تعادل قرار می گیرد، به طور کامل ظاهر می شود.» دستیابی به این حالت همیشه ساده نیست، ولی بودن در وضعیت جریان، تجربه ای بسیار زیبا است .
اگر در جستجوی بهبود عملکرد فردی هستید فکر کردن به وضعیت جریان شاید سرنخ هایی به شما بدهد.
