راهی برای کاهش استرس روز کنکور
روانشناسان در یک مطالعه گسترده تایید کردند که نوشتن اضطراب‌ها و نگرانی‌ها قبل از قرار گرفتن در یک موقعیت تنش زا و استرس آور مثل شرکت در آزمون یا ارائه سخنرانی می‌تواند تا حد زیادی از استرس شما بکاهد و در عین حال امکان موفقیت و بازده شما را افزایش دهد.
روانشناسان معتقدند: نوشتن به شما امکان می‌دهد که ذهن خود را پاکسازی کرده و بتوانید بهتر روی کاری که در دست انجام دارید، تمرکز کنید.
این تکنیک به اندازه‌ای قدرتمند است که اگر دانشجویان پیش از نشستن سر جلسه امتحان آن را به کارگیرند، بازده آنها افزایش یافته و نمرات تحصیلی که کسب می‌کنند ۲۰ درصد بیشتر می‌شود.پروفسور سیان بیلوک، استاد دانشگاه شیکاگو در این باره تاکید کرد: مردم اغلب در آستانه یک وضعیت استرس زا دچار نگرانی‌ها و پیامدهای آن می‌شوند. این نگرانی‌ها روی منابعی که باید در حین انجام کار از آنها استفاده کنیم تاثیر می‌گذارند و با مداخله عملکرد ما را کاهش می‌دهند اما اگر از روش حلقه کاغذ استفاده کنیم نگرانی‌هایمان روی کاغذ جاری می‌شود و ذهنمان پاک خواهد شد این ذهن اکنون آماده تمرکز کردن است.
اضطراب عبارت از یک احساس ناخوشایند و مبهم هراس و دلواپسی با منشا ناشناخته است که به فرد دست می‌دهد و پیامدهای آن شامل عدم اطمینان، درماندگی و برآشفتگی فیزیولوژیکی است. هم چنین وقوع مجدد اتفاقاتی که قبلا باعث بروز استرس و آسیب به فرد شده‌اند، می‌تواند عامل ایجاد اضطراب باشد. اغلب افراد در دوران حیات خود دچار اضطراب می‌شوند اما اضطراب مزمن، شدید و دائمی می‌تواند مشکل ساز و بیمار گونه باشد. بنابراین گزارش، بروز اضطراب در زنان، افراد کم درآمد و افراد سالخورده و میانسال بیشتر است.
روانپزشکان توصیه می کنند که برای پیشگیری از حملات اضطرابی از خوردن کافئین مثل قهوه، چای، کولاها و شکلات خودداری کنید چون کافئین شما را در یک حالت تحریک پذیر قرار می‌دهد.از کشیدن سیگار خودداری کنید چون نیکوتین موجب تشدید تحریک پذیری فیزیکی و فیزیولوژیکی می‌شود و با تشدید انقباض عروقی، فعالیت و کارکرد قلب را افزایش می‌دهد.انجام تمرینات ورزشی روزانه نیز در پیشگیری از اضطراب بسیار موثر است به طوری که حتی یک پیاده‌روی کوتاه در اطرف آپارتمان می‌تواند شما را آرام نگه دارد.
به علاوه درمانهای شناختی رفتاری تا حد زیادی در کنترل اضطراب و حمله‌های ترس موثر هستند.داستان کنکور، داستانی طولانی است اما هر چقدر هم که طولانی باشد، باز روی طناب آن که می‌ایستی و از آن بالا به ارتفاع زیر پایت و آنچه بالا سرت است نگاه می‌کنی، بخواهی و نخواهی، درس خوانده باشی و نخوانده باشی، دلت سر جایش نمی‌ماند و تکان‌تکان می‌خورد.
گاهی این تکان‌ها شدید می‌شود و ترس تو را می‌گیرد که نکند به همه روزها و شب‌هایی که به خواندن و نوشتن گذرانده‌ای، مهر باطل بخورد. دل‌پیچه می‌گیری، سردرد می‌گیری اما می‌خواهیم بگوییم اگر به این نقطه رسیده‌ای، باید یک نفس عمیق بکشی و دست‌های خودت را بگیری و فکر از چرخاندن به بدی‌ها برگردانی و به اتفاق‌های خوب فکر کنی.
اگر می‌خواهی موفق باشی، اگر می‌خواهی به نتیجه برسی. حالا نفس عمیق بکش و ببین این طناب زیاد باریک و زیاد بلند هم نیست و اگر بخواهی، می‌توانی از پس آن بربیایی. هرچند برنیامدن هم آخر دنیا نیست اما این مطلب توصیه‌هایی دارد که می‌تواند کمی خیالت را تخت کند و کمک کند گاز ماشین خواستن را بگیری و به سمت توانستن بتازی. خیلی هم سخت نیست اگر تو حال تن و دلت را گم نکنی.
نگاه روان‌پزشک:روان‌شناسی کنکور
دور ریتالین خط بکش!
دکتر کنگرانی:اضطراب برای اتفاق‌های مهم زندگی طبیعی است و هر چه به اتفاق‌های مهم زندگی نزدیک‌تر می‌شویم، این اضطراب طبیعی هم بیشتر می‌شود. اضطراب یا سازنده است یا مخرب. درادامه ضمن جواب به سوال‌های معمول در این زمینه به اصلی ترین نگرانی های کنکوری‌ها می‌پردازیم.
سوال: آیا این اضطراب طبیعی است؟
جواب: کمی اضطراب لازمه موفقیت است.
در واقع اضطراب تاحدی لازم است اما اگر از این حد بگذرد، باعث می‌شود فرد تمرکز خود را از دست بدهد و کارایی‌اش مختل شود. پس اضطراب باید قبل از کنکور وجود داشته باشد و اگر کسی اضطراب قبل از کنکور نداشته باشد، برای او مشکل ایجاد می‌شود. بسیاری از پدر و مادرها، تاثیرات خودشان را بر فرزندان کنکوری‌شان یکی دو هفته منتهی به روز کنکور گذاشته‌اند.
سوال: در روزهای آخر چه کار کنم؟
جواب: برنامه‌هایتان را عوض نکنید.
با نزدیک شدن به زمان کنکور، قطعا به اضطراب دانش‌آموزان افزوده می‌شود. دانش‌آموزان معمولا برنامه‌های مشخصی برای خواندن درس‌های مورد نیازشان دارند و یکی از اشتباه‌‌های بزرگ، تغییر برنامه مطالعه دروس در هفته‌های پایانی منتهی به کنکور است.
سوال: زمان خواب و خوراکم را عوض کنم؟
جواب: زیاد تغییر نکن اما به ساعت کنکور نزدیک شو.
تغییر برنامه‌های غذایی و خواب هم باعث ایجاد مشکلات می‌شود. البته توصیه پزشکان به کسانی که شروع برنامه درسی آنها مثلا حدود ۱۰ صبح است، این است که ۳-۲ هفته مانده به کنکور، تغییراتی را در ساعت خوابشان ایجاد کنند که بتوانند با ساعت کنکورشان همزمان شوند؛ یعنی حدود ۶ صبح از خواب بیدار شوند که بتوانند برای حدود ۷:۳۰ تا ۸ صبح به نهایت کارایی برسند. این کار حتما باید حداقل ۲ هفته مانده به کنکور انجام شود تا الگو و ریتم طبیعی خواب با این وضعیت تنظیم شود.
سوال: شب کنکور را چگونه بگذرانم؟
جواب: از رفتاری که به شما استرس می دهد دوری کنید.
درباره شب کنکور، بحث‌های بسیار زیادی انجام شده است. توصیه‌های کلیشه‌ای که همیشه تکرار می‌شوند مثل اینکه ۹ شب بخوابید یا غذای سبک بخورید، در مقام حرف شاید جالب باشند اما در عمل واقعا اجرا نمی‌شوند. من برای شب کنکور، ساعت ۱۰ شب برای خواب آماده شدم اما تا ساعت یک بامداد در حال تمرین و تست زدن بودم. این برنامه‌ها باید مقداری انعطاف‌پذیر باشند و پدر و مادرها باید از اصرار کردن بر انجام دقیق تمام موارد دوری کنند زیرا این رفتار باعث ایجاد استرس می‌شود.
درست است که برنامه‌ریزی بسیار مهم و خوب است، اما اگر در روزهای آخر برنامه انعطاف‌پذیر باشد و برنامه‌ای درست انجام شود، حتی اگر از پیش تعیین نشده باشد، بسیار بهتر از وضعیتی است که فرد برنامه‌های ثابتی را جلو می‌برد اما به‌دلیل اضطراب یا ناتوانی در انجام برنامه یا هر دلیل دیگری نتواند درست این برنامه‌ها را اجرا کند. این استرس‌ها که مثلا همه چیز به ۲ هفته آخر بستگی دارد یا اگر کسی در ۲ هفته آخر درس نخواند، دچار شکست می‌شود، اضطراب افراد کنکوری را مضاعف می‌کند.
سوال: می توانم قرص بخورم تا آرام شوم؟
جواب: دارویی که امتحان نکردی را به هیچ وجه نخور.
نکته دیگری که باید به‌عنوان روان‌پزشک به آن اشاره کنم این است که مصرف بعضی از داروهای آرامبخش مانند پروپرانولول یا کلردیازپوکساید که عوارضی نداشته باشند یا عوارضشان زیاد نباشد، برای دوره کوتاه‌مدت در ۲-۱ هفته منتهی به کنکور، باید بسیار با احتیاط انجام شود. زیرا افراد مختلف ممکن است واکنش‌های متفاوتی به این داروها نشان دهند. بهتر است این داروها از قبل روی افراد امتحان شده باشند. به‌طور کلی نباید شب کنکور، تازه به فرد کنکوری قرص آرامبخش داد.
یکی از بدترین این موارد، مصرف یا تجویز خودسرانه ریتالین در شب کنکور یا صبح جلسه کنکور است چون در صورتی که فردی قبلا سابقه مصرف ریتالین نداشته باشد و آن را مصرف کند، به شدت دچار مشکل خواهد شد. مصرف دارو در هفته‌های آخر منتهی به کنکور اگر زیرنظر پزشک باشد، ایرادی ندارد اما این را هم باید در نظر گرفت که ممکن است هر فردی به هر دارویی واکنش متفاوتی نشان دهد؛ یعنی این‌طور نیست که حتما این داروها روی همه افراد تاثیر مثبتی داشته باشد. به‌طور کلی، مصرف هرنوع داروی محرک، داروهایی که باعث بی‌خوابی می‌شوند، آرامبخش‌ها و انواع داروهای جدیدی که فرد کنکوری تا به‌حال از آنها استفاده نکرده است، در شب‌های منتهی به کنکور، ممنوع است.
سوال: چه پیامی به فرزندم بدهم که استرس نگیرد؟
جواب: پیامی که متناقض خواسته‌تان نباشد.
پدر و مادرها همیشه اصرار دارند هرگز به فرزندمان فشار نیاورده‌ایم و هرگز آمال و آرزوهای خودمان را در او ندیده‌ایم یا هیچ‌وقت از او نخواسته‌ایم که حتما پزشکی یا مهندسی قبول شود، اما وقتی وارد متن مساله می‌شویم، می‌بینیم که نه تنها آنها این کارها را به روش‌های غیرمستقیم انجام داده‌اند، بلکه در روزهای آخر منتهی به کنکور معمولا با گفتن حرف‌هایی مانند «اشکالی ندارد که هر جایی قبول شوی» یا «اصلا برای ما مهم نیست نتیجه چه خواهد بود»، بیشتر انتقال‌دهنده پیامی متناقض به افراد کنکوری هستند.
بسیاری از پدر و مادرها در روزهای آخر پیش از کنکور، تازه به این فکر می‌افتند که نباید به فرزندشان استرس وارد کنند و شروع می‌کنند به انتقال پیام‌های این‌چنینی. این رفتارهای جدید با پیام‌های قبلی منافات دارد و باعث ایجاد این تعارض در ذهن کنکوری می‌شود که پدر و مادر من در حال حاضر به صورت شعاری و ساختگی می‌خواهند با نوعی دلسوزی به من آرامش دهند. در نهایت این رفتار باعث بدتر شدن وضعیت می‌شود. پس اگر پدر و مادرها بیش از حد بر این تاکید کنند که نتیجه اصلا برایشان اهمیت ندارد، باعث وخیم شدن مساله کنکور خواهند شد.
