روماتیسم یا آرتریت روماتوئید چه تاثیری بر مفاصل شما می‌گذارد؟

روماتیسم یا آرتریت روماتوئید چیست؟

روماتیسم یا آرتریت روماتوئید (RA) یک بیماری التهابی مزمن است که نه تنها می‌تواند به مفاصل آسیب برساند، بلکه بر طیف گسترده‌ای از سیستم‌های بدن از جمله پوست، چشم‌ها، ریه‌ها، قلب و رگ‌های خونی تاثیر می‌گذارد.

آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است و زمانی اتفاق می‌افتد که سیستم ایمنی به اشتباه به بافت‌های خودی بدن حمله کند. روماتیسم به سینوویوم (غشایی که مفاصل را احاطه کرده) حمله می‌کند و باعث ایجاد تورم و درد در مفصل می‌شود. در نهایت این بیماری می‌تواند منجر به ضخیم شدن غشای سینوویوم، ضعیف و کشیده شدن تاندون‌ها و رباط‌‌ها،‌ فرسایش استخوان و تغییر شکل مفصل شود. التهابی که همراه با آرتریت روماتوئید ایجاد می‌شود، همان چیزی است که می‌تواند به سایر قسمت‌های بدن نیز آسیب برساند.

آرتریت روماتوئید یک بیماری خود ایمنی است که به سینوویوم (غشایی که مفاصل را احاطه کرده) حمله می‌کند و باعث ایجاد تورم و درد در مفصل می‌شود.

عوامل خطر ابتلا به روماتیسم یا آرتریت روماتوئید

عواملی که ممکن است خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید را افزایش دهند عبارتند از:

جنسیت

زنان ۳ برابر بیش‌تر از مردان به آرتریت روماتوئید مبتلا می‌شوند.

سن

روماتیسم می‌تواند در هر سنی رخ دهد، اما بیش‌تر در سنین میانسالی آغاز می‌شود. این بیماری در زنان، معمولا از ۳۰ تا ۶۰ سالگی شروع می‌شود. ابتلا به آرتریت روماتوئید در مردان با سن زیر ۴۵ سال نادر است.

سابقه‌ی خانوادگی

در صورت وجود سابقه‌ی آرتریت روماتوئید در یکی از اعضای خانواده، خطر ابتلا به این بیماری افزایش می‌یابد.

سیگار کشیدن

استعمال دخانیات، خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید را افزایش می‌دهد، به خصوص اگر استعداد ژنتیکی ابتلا به این بیماری را داشته باشید. همچنین به نظر می‌رسد سیگار کشیدن باعث افزایش شدت بیماری می‌شود.

مواجهه با برخی مواد مانند آزبست یا سیلیس

احتمال بروز بیماری‌های خود ایمنی مانند RA، در کسانی که در معرض گرد و غبار ناشی از برخی مواد مانند آزبست یا سیلیس هستند، بیش‌تر است.

چاقی

به نظر می‌رسد افرادی که دارای اضافه وزن یا چاقی هستند، در معرض خطر بیش‌تری برای ابتلا به آرتریت روماتوئید قرار دارند.

علائم روماتیسم یا آرتریت روماتوئید

علائم و نشانه‌های آرتریت روماتوئید از نظر شدت ممکن است متفاوت باشند. گاهی بیماری برای مدتی خاموش می‌شود. پس از مدتی فرد ممکن است دوره‌های افزایش فعالیت بیماری، که دوره‌ی عود یا شعله وری بیماری نیز نامیده می‌شوند، را تجربه کند. با گذشت زمان، روماتیسم می‌تواند باعث تغییر شکل مفاصل و جا به جایی مفصل شود.

آرتریت روماتوئید اولیه ابتدا مفاصل کوچک‌تر را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به ویژه مفاصلی که انگشتان دست را به کف دست و انگشتان پا را به کف پا می‌چسباند. با پیشرفت بیماری، علائم اغلب به مچ دست، زانو، مچ پا، آرنج و شانه نیز گسترش می‌یابد. در بیش‌تر موارد، علائم در مفاصل یکسان و در دو طرف بدن به صورت قرینه رخ می‌دهد.

حدود ۴۰ درصد از افرادی که به روماتیسم مبتلا هستند، علائم و نشانه‌های خارج مفصلی را نیز تجربه می‌کنند. روماتیسم می‌تواند بسیاری از ساختارهای دیگر مانند پوست، چشم، ریه، قلب، کلیه، غدد بزاقی، بافت عصبی، مغز استخوان و رگ‌های خونی را تحت تاثیر قرار دهد.

علائم و نشانه‌های آرتریت روماتوئید ممکن است شامل موارد زیر باشد:

مفاصل نرم، گرم، متورم و دردناک می‌شوند که به مدت ۶ هفته یا بیش‌تر ادامه دارد.

مفصل سفت می‌شود که معمولا صبح‌ها و بعد از نداشتن تحرک، بیش‌تر ایجاد می شود. به این حالت خشکی صبحگاهی گفته می‌شود که حداقل ۳۰دقیقه طول می‌کشد.

• خستگی، تب و از دست دادن اشتها.
• بی حسی و گزگز شدن اندام‌های انتهایی.
• کاهش محدوده‌ی حرکتی مفاصل.

مراحل روماتیسم یا آرتریت روماتوئید

آرتریت روماتوئید (RA) به روش‌های مختلفی افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد. علائم این بیماری ممکن است خفیف، متوسط ​​یا شدید باشد. بسیاری از درمان‌های جدید در کاهش یا حتی جلوگیری از پیشرفت بیماری روماتیسم موفق بوده‌اند. هیچ جدول زمانی دقیقی برای پیشرفت شدت RA وجود ندارد اما بدون درمان موثر، بیماری با گذشت زمان بدتر می‌شود. چگونگی پیشرفت شدت بیماری به عوامل زیادی بستگی دارد، از جمله: هر گونه سابقه‌ی خانوادگی RA، سن فرد در زمان تشخیص، مرحله‌ی RA در زمان تشخیص، محرک‌های بیماری، وجود آنتی بادی‌های خاصی در خون فرد. با در نظر گرفتن این عوامل، پزشک می‌تواند درک بهتری از پیشرفت وضعیت بیمار داشته باشد.

با پیشرفت RA، بدن تغییر می‌کند. برخی از تغییرات را می‌توانید ببینید و احساس کنید، در حالی که برخی دیگر را نمی‌توانید ببنید. هر مرحله از RA، با اهداف درمانی مختلفی همراه است. پیشرفت هر مرحله ممکن است سال‌ها طول بکشد. برخی از افراد در طول زندگی خود به سمت تمام مراحل پیشرفت نمی‌کنند.

مرحله‌ی ۱

مرحله‌ی ۱، در واقع مرحله‌ی اولیه‌‌ی RA است. در طی مرحله‌ی ۱، به دلیل وجود التهاب در داخل مفصل، بسیاری از افراد در مفاصل احساس درد، سفتی یا تورم می‌کنند. هیچ آسیبی به استخوان‌ها وارد نمی‌شود، اما پوشش مفصلی که سینوویوم نامیده می‌شود، ملتهب است.

مرحله‌ی ۲

مرحله‌ی ۲، مرحله‌ای است که شدت ​​RA در آن متوسط است. در این مرحله، التهاب سینوویوم باعث آسیب به غضروف مفصلی می‌شود. غضروف، بافتی است که انتهای استخوان‌ها را در محل مفصل می‌پوشاند. در صورت آسیب دیدن غضروف‌ها، افراد ممکن است دچار درد و از دست دادن قدرت حرکتی شوند. دامنه‌ی حرکتی مفاصل ممکن است محدود شود.

مرحله‌ی ۳

وقتی RA به مرحله‌ی ۳ رسید، بیماری شدید در نظر گرفته می‌شود. در این مرحله، آسیب نه تنها به غضروف بلکه به خود استخوان‌ها نیز گسترش یافته است. از آنجا که غضروف بین استخوان‌ها فرسوده شده است، آنها دچار فرسایش می‌شوند و درد و تورم زیادی ایجاد می‌شود. برخی از افراد ممکن است دچار ضعف عضلانی و کاهش تحرک بیش‌تری شوند. استخوان ممکن است آسیب ببیند و دچار ساییدگی شود و مقداری تغییر شکل دهد.

مرحله‌ی ۴

در مرحله‌ی ۴، دیگر هیچ التهابی در مفصل وجود ندارد. این مرحله، مرحله‌ی آخر روماتیسم است که مفاصل، دیگر کار نمی‌کنند. در مرحله‌ی نهایی RA، افراد ممکن است هنوز درد، تورم، سفتی و از دست دادن دامنه‌ی حرکتی را تجربه کنند. ممکن است قدرت عضلانی کاهش یابد. مفاصل ممکن است از بین بروند و استخوان‌ها به هم متصل شوند (آنکیلوز).

عوارض روماتیسم یا آرتریت روماتوئید

آرتریت روماتوئید خطر ابتلا به مشکلات زیر را افزایش می‌دهد:

پوکی استخوان

آرتریت روماتوئید و برخی از داروهایی که برای درمان این بیماری استفاده می‌شوند، می‌توانند خطر پوکی استخوان را افزایش دهند. در پوکی استخوان، استخوان‌ها ضعیف می‌شوند و مستعد شکستگی هستند.

گره‌های روماتیسمی

در بیماری روماتیسم، برجستگی‌های سفت بافتی در اطراف نقاطی که تحت فشار هستند مانند آرنج، تشکیل می‌شوند که به آن‌ها گره‌های رماتیسمی یا گره‌های روماتوئیدی گفته می‌شود. این گره‌ها می‌توانند در هر نقطه از بدن، از جمله ریه‌ها نیز تشکیل شوند.

خشکی چشم و دهان

خشکی چشم، درد، التهاب، قرمزی، حساسیت به نور و اختلال در دید، از عوارض چشمی بیماری آرتریت روماتوئید است. افراد مبتلا به این بیماری دچار خشکی دهان، التهاب لثه یا عفونت دهانی می‌شوند. افرادی که به روماتیسم مبتلا هستند، بسیار بیش‌تر از سایر افراد دچار سندرم شوگرن می‌شوند. سندرم شوگرن، اختلالی است که میزان رطوبت چشم و دهان را کاهش می‌دهد.

ابتلا به عفونت‌

خود بیماری روماتیسم و بسیاری از داروهایی که برای مقابله با این بیماری استفاده می‌شوند، می‌توانند سیستم ایمنی بدن را مختل کرده و منجر به افزایش ابتلا به عفونت شوند.

سندرم تونل کارپ

اگر آرتریت روماتوئید مچ دست را تحت تاثیر قرار دهد، التهاب می‌تواند عصبی را که از مچ دست عبور می‌کند تحت فشار قرار دهد و باعث ایجاد سندروم تونل کارپال شود.

مشکلات قلبی

روماتیسم می‌تواند خطر سفت شدن عروق، انسداد عروق و همچنین التهاب کیسه‌ای که قلب را محاصره کرده است، افزایش دهد.

بیماری ریوی

افراد مبتلا به روماتیسم در معرض خطر التهاب و اسکار در بافت‌های ریه هستند که می‌تواند منجر به تنگی نفس پیشرونده شود.

لنفوم

روماتیسم خطر ابتلا به لنفوم (نوعی سرطان‌ در سیستم لنفاوی) را افزایش می‌دهد.

تشخیص روماتیسم یا آرتریت روماتوئید

تشخیص آرتریت روماتوئید در مراحل اولیه، ممکن است دشوار باشد زیرا علائم و نشانه‌های اولیه‌‌ی رماتیسم می‌تواند با بسیاری از بیماری‌های دیگر مانند لوپوس، سندرم شوگرن، آرتروز پسوریازیس، بیماری لایم و آرتروز یکسان باشد. پزشک متخصص روماتولوژی، در مورد علائم شما سوالاتی می‌پرسد و از نظر علائم آرتروز یا سایر بیماری‌های خود ایمنی شما را معاینه می‌کند. سپس ممکن است آزمایشاتی را درخواست دهد. برای تشخیص روماتیسم، علائم و نشانه‌های شما در معاینه‌ی بالینی، ارزش بیش‌تری از نتایج آزمایشات دارند.

آزمایش خون

آزمایش خون و سایر آزمایشات آسیب شناسی برای تایید تشخیص آرتروز یا اختلال خودایمنی، نظارت بر فعالیت بیماری، بررسی پاسخ به درمان و بررسی عوارض جانبی داروها استفاده می‌شوند. بیش‌تر اشکال آرتروز را می‌توان با آزمایش خون تشخیص داد.

در طول معاینه‌ی فیزیکی، پزشک مفاصل را از نظر وجود تورم، قرمزی و گرما بررسی می‌کند. همچنین رفلکس‌ها و قدرت عضلانی نیز بررسی می‌شوند.

افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید اغلب میزان رسوب گلبول‌های قرمز (ESR) یا پروتئین واکنش پذیر C (یا CRP) بالایی دارند که نشان دهنده‌ی وجود یک پروسه‌ی التهابی در بدن هستند. فاکتور روماتوئید (RF) و آنتی بادی anti CCP نیز در آزمایش خون اندازه گیری می‌شوند.

آزمایشات تصویربرداری

پزشک ممکن است از عکس اشعه‌‌ی ایکس، برای پیگیری پیشرفت آرتریت روماتوئید در مفاصل، استفاده کند. MRI و سونوگرافی نیز می‌توانند به پزشک برای بررسی شدت بیماری کمک کنند.

روش‌های درمان روماتیسم یا آرتریت روماتوئید

وقتی صحبت از درمان آرتریت روماتوئید می‌شود، پزشک گزینه‌های دارویی مختلفی را در نظر می‌گیرد و برنامه‌ی درمانی مناسب هر فرد را برای وی توصیه می‌کند. برنامه‌ی درمانی به مرحله‌ی RA، شدت علائم، درجه‌ی التهاب و مدت زمانی که فرد به RA مبتلا بوده است، بستگی خواهد داشت. در حال حاضر، هدف از درمان روماتیسم دستیابی به کم‌ترین میزان فعالیت بیماری، به حداقل رساندن آسیب مفصلی، افزایش عملکرد جسمی و بهبود کیفیت زندگی است.

داروها

انواع مختلف داروهای رایج برای درمان RA نقش‌های مختلفی دارند. به عنوان مثال، ضد التهاب‌های غیر استروئیدی یا NSAID ها و کورتیکو استروئیدها التهاب را کاهش می‌دهند. از مسکن‌هایی مانند دیکلوفناک، دیکلوفناک و پیروکسیکام می‌توان برای کاهش درد ناشی از روماتیسم استفاده کرد. داروهای ضد روماتیسم اصلاح کننده‌‌ی بیماری (DMARDs)، با کاهش سرعت پیشرفت روماتیسم به نجات بافت مفصلی کمک می‌کنند. داروهای بیولوژیک بر روی سیستم ایمنی بدن تاثیر می‌گذارند تا پاسخ التهابی بدن را تغییر دهند. متوترکسات، هیدروکسی کلروکین، سولفاسالازین، لفلونومید، اتانرسپت، آدالیموماب، ریتوکسیماب، آزاتیوپرین، سیکلوفسفامید و سیکلوسپورین از دیگر داروهایی هستند که در درمان روماتیسم استفاده می‌شوند.

جراحی

جراحی در مراحل پیشرفته‌ی آرتریت روماتوئید ممکن است پیشنهاد شود. هدف از جراحی، بهبود عملکرد روزمره، کاهش درد یا ترمیم آسیب‌های ناشی از RA است. با جراحی می‌توان اختلالات سینوویوم را برطرف کرد، تاندون‌ها را ترمیم کرد، مفاصل را بهم متصل کرد یا مفصل را کاملا جایگزین کرد.

تغییر سبک زندگی

داشتن یک سبک زندگی سالم یکی دیگر از جنبه‌های مدیریت آرتریت روماتوئید است. پزشک ممکن است داشتن شیوه‌ی زندگی مناسب را برای تکمیل برنامه‌ی درمانی توصیه کند.

ورزش، به ویژه ورزش‌هایی که فشار زیادی به مفاصل وارد نمی‌کنند، می‌توانند قدرت عضلات را بهبود بخشند.

کاهش وزن و رسیدن به وزن مناسب می‌تواند مدیریت علائم RA را در همه‌ی مراحل آسان‌تر کند. کاهش وزن، فشار روی مفاصل را کاهش می‌دهد.

اگر سیگاری هستید، سیگار را ترک کنید. مطالعات متعدد نشان می‌دهند که سیگار کشیدن خطر ابتلا به روماتیسم را افزایش می‌دهد و می‌تواند علائم بیماری را بدتر کند.