اهرام مصر و فرضیه فضانوردان باستانی – بخش نخست

 فیلسوف و مفسر سیاسی، دکتر والتر پیلمن می نویسد: «اگر همه ما یک جور فکر کنیم، در واقع فکر نمی­کنیم».

در بین تمامی مردم تنها عقل است که عادلانه تقسیم شده، زیرا همه فکر می­کنند به اندازه کافی عاقلند.

«رنه دکارت»

اهرام ثلاثه مصر

فیلسوف و مفسر سیاسی، دکتر والتر پیلمن می نویسد: «اگر همه ما یک جور فکر کنیم، در واقع فکر نمی­ کنیم». روی دیگر سخن دکتر پیلمن می تواند این باشد که تعدد فکرها باعث گفتمان و حرکت رو به جلو خواهد بود و اگر همگی در خصوص یک موضوع کاملاً آشکار نشده، گرفتار یک عقیده واحد شده باشیم، قطعاً نخواهیم توانست پی به سایر ابعاد آن موضوع ببریم و چه بسا بهترین توصیف موضوع هرگز رخ ننماید.

فرضیه فضانوردان باستانی یک دیدگاه است و به عنوان یک عقیده قابل بررسی است. هنگامی که یک دیدگاه یا گزاره وارد بوته آزمایش و بررسی گردد، دو حالت بیشتر پیش روی محقق نیست:

۱- شواهد ادعا را تایید می کند

۲- شواهد کافی نیست یا شواهد ایراد دارد و ادعا مردود است.

مدتی قبل همگام با انتشار مستند «ما و فرازمینی ها» که در واقع ترجمه ای از مستند «بیگانگان باستانی-Ancient Aliens» بود، در این تارنما مقالاتی در نقد بعضی ادعاهای آن مستند تقریباً به صورت خلاصه و شتابزده ارائه گردید. بازخورد انتشار مقاله «اهرام مصر، فرضیه فضانوردان باستانی باطل است» ما را بر آن داشت تا پژوهشی عمیق تر و دقیق تر نسبت به ادعاهای مستند بیگانگان باستانی درباره تمدن مصر مخصوصاً اهرام داشته باشیم.

ارایه تعریف از یک کشور، ملت یا تمدن معمولاً امکان­ پذیر نیست، لکن مصر از معدود کشورها و تمدن ­هایی است که به راحتی می ­توان در تعریف آن گفت؛ کشور یا تمدنی آفریقایی است که در اطراف رود نیل شکل گرفته ­است. این گفته عین حقیقت و گویای همه چیز می­ باشد. تمدن مصر در کناره ­ها و جلگه­ های رود نیل شکل گرفت. جالب این ­جاست که حتی در شب هم به راحتی می ­توان نیل را از طریق ماهواره ­های مدارگرد ردیابی نمود، زیرا تراکم نور لامپ­ ها و چراغ ­های اطراف نیل خیلی بالاست. در بازدید از گذشته مصر چیزهای زیادی برای دیدن وجود دارد که چهار مورد آن ­ها منحصر به فرد می­ باشد:۱-خط هیروگلیفی، ۲- اهرام، ۳- مومیایی­ ها و ۴- ابلیسک­ های (Obelisk) مصری.

حدود ۴٫۷۰۰ سال پیش فراعنه در مصر به هرم­ سازی رو آوردند، زمانی که هیچ تمدن ابتدایی دیگری تا به این حد در سنگ­ تراشی پیشرفت نکرده بود. اهرام و ابلیسک ­ها از مظاهر سازه ­های سنگی تمدن باستانی مصر می ­باشند. در این بخش ما ضمن بررسی یافته­ های باستان ­شناسان در خصوص تاریخ ماقبل اهرام و دوران فراعنه در مصر، ادعاهای فرضیه فضانوردان باستانی را نیز می آزماییم.

۱-دوران ماقبل تاریخ مصر

تمدن گذشته مصر در اثبات فرضیه فضانوردان باستانی سهم بسزایی دارد. اهرام مصر، خط هیروگلیفی، پرنده سقاره (Saqqara Bird)، هلی­کوپتر معبد ابیدوس (Abydos Helicopter)، لامپ دندرا (Dendra Lamp) و . . . بخشی از این اسناد هستند که تعدادی از آن ­ها قبلاً در همین سایت بررسی گردیده است. اریک فون ­دانیکن نویسنده­ کتاب «ارابه خدایان (۱۹۶۸)» به مصر علاقه­ وافری دارد و فقط در کتاب مذکور قریب ۵۰ بار از مصر و مصریان اسم برده است. وی درباره تمدن مصر کتاب «چشمان ابوالهول(۱۹۹۶)» را نیز به طبع رسانده است.

او در فصل هفتم از کتاب ارابه خدایان، ادعای بسیار جالب توجهی مطرح نموده است: «اگر ما دلائل و مدارک بسته ­بندی شده ­ای را که مصرشناسان به ما ارایه می ­کنند، قبول کنیم، مصر قدیم ناگهان با تمدن ساخته ­شده و بدون تکامل قبلی ظاهر می ­گردد. شهرهای عظیم و معابد غول ­آسا، مجسمه ­هایی با قدرت توصیفی بسیار، خیابان ­هایی تزیین ­شده با کنده ­کاری­ های زیبا، سیستم فاضلاب، مقبره­ های پرشکوه کنده­ شده از سنگ، اهرام با مقیاس باورنکردنی و خیلی چیزهای دیگر به طور ساده ­ای از زمین سر درآورده­ اند. یک معجزه حقیقی؟ سرزمین بدون تاریخ شناخته ­شده قبلی، ناگهان قادر به چنین پیشرفت ­هایی نمی ­باشد» (۱).

او در جایی دیگر از فصل هفتم کتابش می ­نویسد دوره تاریخ مصر به ۶٫۵۰۰ سال تخمین زده می شود. فون­ دانیکن در پی انتقال این عقیده به مخاطب است که مصر قدیم بر مبنای تحقیقات و یافته ­های باستان­شناسان یا به طور رسمی ­تر مصرشناسان، حدود ۶٫۵۰۰ سال پیش به یک ­باره و بدون تکامل قبلی در اوج شکوه و عظمت ظاهر شده­ است.

باید اذعان نمود در میان محافل علمی معتبر مصرشناسی جهان همانند؛ دانشگاه آکسفورد، کمبریج، شیکاگو و . . . در خصوص تاریخ­ گذاری مصر باستان از ۵٫۱۰۰ سال پیش به این سو توافق نسبی وجود دارد اما هر چه از آن مقطع زمانی به عقب­ تر می­ رویم، اختلاف تاریخ ­گذاری وقایع در بین مصرشناسان محافل مختلف بیشتر می ­شود. قبل از ۵٫۱۰۰ سال گذشته را دوران ماقبل تاریخ مصر گویند. در خصوص دوران ­های ماقبل تاریخ مصر می ­توان به منابع جدیدتر بیش از منابع قدیمی اعتماد ورزید زیرا منابع جدید بر مبنای روش­ ها و پیشرفت­ های نوین باستان­شناسی است و به این لحاظ دارای اعتبار بیشتری می ­باشد.

برمبنای اسناد موجود ادعای فون ­دانیکن تایید نمی ­شود و یافته ­های مصرشناسان طی یک سده اخیر عکس نتیجه ­گیری فون­ دانیکن را اثبات می نماید. همان رویه ­ای که بر تاریخ تمدن در خاورمیانه، دره رود سند، هند، چین، آمریکای جنوبی و سایر مراکز تمدن های باستانی جهان حاکم است، بر تاریخ تمدن مصر نیز حاکم می ­باشد. قبل از انسان مدرن (Homo Sapiens Sapiens ، همین بشر کنونی)، انسان ­های نژاد همونئاندرتال (Homo Sapiens Neanderthal) بر روی کره زمین زندگی می ­کردند و هم دوره نئاندرتال­ ها و قبل از این نژاد نیز گونه­ های دیگری از انسان­ ها بر روی زمین پراکنده بودند.

همونئاندرتال و بشر کنونی جزو نژاد هوشمند طبقه­ بندی می ­شوند. در نقاط مختلف اروپا و آسیا اسنادی دال بر هنرشناسی نئاندرتال ­ها به دست آمده است. اما ما آخرین نژاد انسان، هوشمندترین نژاد تمامی دوران­ ها هستیم، به همین خاطر در مقایسه با سایر نژادها، نام علمی نژاد ما «انسان هوشمند هوشمند» می ­باشد. حدوداً از ۴۰٫۰۰۰ سال پیش پا به عرصه­ ی گیتی گذاشته­ ایم و با ظهور ما نئاندرتال ­ها و سایر گونه ­ها از صحنه گیتی ناپدید شدند. ما تنها نژاد انسان کره زمین هستیم که توانسته ­ایم انسان ­های ابتدایی را از غارنشینی به حد کنونی ترقی و توسعه برسانیم.

قدیمی ­ترین اسکلت انسان مدرنی که در مصر پیدا شده است معروف به «نازلت خاطر- Nazlet Khater» در مصر علیا (Upper Egypt) کشف گردید و عمر آن به ۳۵٫۰۰۰ سال می رسد (۲). اما اشیا و ابزار سنگی که در مصر کشف شده است، نشان می ­دهد فرهنگ تولید اشیا سنگی آتری (Aterian Industry) حدود ۴۰٫۰۰۰ سال پیش به مصر رسیده است. حوالی ۳۰٫۰۰۰ سال قبل فرهنگ خروموسان (Khormusan Industry) در مصر به توسعه ابزار سنگی و حتی ساختن ابزار از استخوان حیوانات و کانی هماتیت رو آوردند. این انسان ­ها توانایی ساختن سر پیکان سنگی کوچک را داشته ­اند (۳).

قریب به ۲۰٫۰۰۰ سال پیش فرهنگ هلفان (Halfan Culture) در نوبه (Nubia) و دره نیل شکل گرفت. این فرهنگ ۵ هزاره دوام آورد و به تدریج محو گردید. تحقیقاتی که دهه ۱۹۶۰ در شمال سودان تا لوگسور (Luxor) در مصر علیا صورت گرفت منجر به کشف یک توالی فرهنگی از ۲۰٫۰۰۰ سال پیش (*) به این سو گردید. این کشف خیره کننده در توشکا (Tushka -1965) و وادی کوبانی (Wadi Kubbaniya -1967، ۱۹۷۸-۱۹۸۱) در مصر اتفاق افتاد و کمک زیادی به ما در درک نحوه تهیه غذا در آن زمان می ­کند. سنگ ­های آسیاب دانه ­ها در توشکا یافت شدند و در کوبانی نیز دانه ­های غله از دوران فراپارینه سنگی (Epipaleolithic) به دست آمد (۴). بخشی از غذای انسان در آن دوران را دانه ­های وحشی تشکیل می ­داد (۴). فعالیت ­های فشرده جوامع آذوقه ­جو (**) مبنی بر درو و آسیاب کردن دانه ­های وحشی در مصر علیا و نوبه حداقل از اواخر دوران پارینه سنگی یعنی ۱۴٫۵۰۰ سال پیش قابل مشاهده ­است (۵ و ۶).

*در برخورد با حوادث و وقایع گذشته، باستان­شناسان و مورخین و . . . معمولاٌ از چند سیستم تاریخ­ گذاری استفاده می­ کنند:

۱) میلاد مسیح را مبداً قرار می­ دهند و حوادث را با توجه به این ­که پیش از میلاد مسیح یا پس از میلاد مسیح اتفاق افتاده ­است، تاریخ­ گذاری می­ نمایند،

۲) با توجه به زمان نوشتن کتاب و مقاله، زمان وقوع حادثه را تاریخ­ گذاری می­ کنند و ۳) همین­طور ایشان در بسیاری موارد که نمی­ توان تاریخ دقیقی ارایه نمود، دوره زمین ­شناسی وقوع حادثه را بیان می­ نمایند یا از سیستم سه­ گانه اعصار استفاده می­ کنند. جهت سادگی در این فصل از تاریخ­ گذاری به روش دوم در ترکیب با سیستم سه ­گانه اعصار استفاده می­ شود.

** Hunter-gatherer، جوامع آذوقه ­جو (شکارچی-گردآورنده) به جوامعی از انسان ­ها گفته می­ شود که اصلی ­ترین روش معیشت آن­ ها تغذیه­ مستقیم از گیاهان خوراکی و حیوانات حیات وحش است.

حوالی ۱۰٫۰۰۰ سال پیش در صحرای بزرگ آفریقا زندگی شبانی همراه با بهره ­مندی از دانه ­های خوراکی وحشی رواج داشته­ است اما با پیشروی صحرا، اجداد مصریان مجبور شدند به دره نیل پناه ببرند (۴). حداقل از ۹٫۰۰۰ سال پیش تجمعات کوچک در اطراف نیل ظاهر شده ­اند. الکابیان (Elkabian) در مصر علیا و کوارونیان (Quaronian) در مصر سفلا، نمونه ای از تجمعات این دوره بودند (۷).

در مصر سفلا (***) و دلتای رود نیل یکجانشینی ­هایی مانند فایوم اول (Faiyum A) ، مریمدا بنی سلاما (Merimda Beni Salama) ، مادی و الاماری (El-Omari) حدود ۷٫۲۰۰ پیش ظهور نمودند. نگاه غالب باستان ­شاسان این است که مصریان در زمان فرهنگ ­های فوق ­الذکر، دانش کشت­ زادسازی گیاهان و دانه­ های خوراکی و اهلی ­سازی حیوانات را از شرق کسب کرده ­بودند (۷ و ۸). ساکنان کناره نیل غلات و جو را پرورش می دادند و گاو، بز، خوک و گوسفند را اهلی کرده بودند (۳).

*** تا قبل از عصر فراعنه، تمدن­های حوزه رود نیل در دو ناحیه مصر علیا (بخش نزدیک به سرچشمه رود نیل) و مصر سفلا (مناطق دلتای رود نیل) متمرکز بودند.

در مصر علیا نیز حدود ۶٫۵۰۰ سال پیش زندگی روستانشینی به تدریج رشد می ­کرد. این دوره در تاریخ مصر به دوران بدریان (Badarian یا نقده اول) معروف است و معاصر فرهنگ فراگیر مصر سفلا بوده است. در دوران امراتیان (Amaratian یا نقده دوم (Naqada B)) صنعت و هنر مخصوصاً کوزه ­سازی پیشرفت خوبی نمود، نظام طبقاتی به وجود آمده و تجارت درون منطقه­ ای رواج یافت. دوره جرزیان (Gerzean یا نقده سوم) معادل ۵٫۶۰۰ سال پیش در اطراف رود نیل مراکز تجاری اندک اندک به وجود آمد. در این دوره بر پیچیدگی نظام اجتماعی افزوده شد و تجارت فرامنطقه ­ای رایج شده ­است.

تمدن نِخِن (Nekhen) یا هیراکونپولیس (Hierakonpolis) یکی از تمدن ­هایی بود که ۶٫۰۰۰ سال پیش در مصر علیا تدریجاً شکوفا گشت  و توانست از یک روستای چند صد نفری به شهری با جمعیت ۱۰٫۰۰۰ نفر تبدیل گردد. این شهر با تولید و فروش کوزه موفق شد ثروت خوبی کسب کند. نارمر (Narmer) حاکم نخن نزدیک به ۵٫۱۰۰ سال پیش از طریق نیروی نظامی نواحی اطراف نیل را تسخیر نمود. امروزه مصرشناسان معتقدند، نارمر (در بعضی از اسناد به جا مانده او را مِنِس (Menes) نیز نامیده ­اند) اولین فرعون مصر و کسی بود که مصر علیا و سفلا را متحد ساخت. از این زمان به بعد روند دفن نمودن اشراف و فراعنه به گونه ­ای متفاوت از رعایا در مصر علیا شروع شد. تاریخ به کارگیری خط هیروگلیفی نیز به این دوره باز می­ گردد و مصرشناسان به کمک همین مکتوبات هیروگلیفی به جا مانده از آن دوران همانند لوحه نارمر دست به رمزگشایی تاریخ مصر زده ­اند.

برخلاف گفته­ های فون­ دانیکن، مصر قدیم ناگهان با تمدن ساخته شده و بدون تکامل قبلی ظاهر نشده ­است. حدود ۶٫۵۰۰ سال پیش در مصر هنوز زندگی یکجانشینی در اکثر بخش ­های دره نیل ابتدایی بوده و روستاهای کوچک در حال شکل­ گیری هستند. هرم ­سازی و ظهور شهرهای آباد مربوط به زمان فراعنه است. دوران فراعنه از ۵٫۱۰۰ سال پیش شروع شده و اولین هرم کامل حدود ۴٫۶۰۰ سال پیش ساخته می ­شود.

۲- اهرام مصر

جانشینان نارمر به یک قبر معمولی راضی نشدند و در ادامه به ساختن مقبره­ های باشکوه روی آوردند. در دوره دودمان­ های اول و دوم، فراعنه و حتی افراد ثروتمند را در مصطبه (Mastaba) دفن می ­نمودند. فرعون جوزر (Djoser) از اولین حاکمان دودمان سوم، پایتخت حکومت را از تبس (Thebes) در مصر علیا به ممفیس در مصر سفلا منتقل نمود. او حتی سعی کرد مقبره ­ای به مراتب باشکوه ­تر از یک مصطبه معمولی برای خود بسازد. وزیر معروف وی، ایمهوتب (Imhotep) مامور انجام این کار شد. ایمهوتب مصطبه ­ای پلکانی شش طبقه از سنگ آهکی برای فرعون جوزر در سقاره (Saqqara) بنا نهاد.

بعد از جوزر ساختن مصطبه پلکانی یا هرم پلکانی ادامه یافت. فرعون بعدی، سخمخت (Sekhemkhet) نیز در سقاره دستور ساختن یک مقبره پلکانی داد که ناتمام ماند. مصطبه پلکانی ناتمام دیگری در زاویه ­العریان بنا شده ­است که احتمالاً به دستور فرعون خابا (Khaba) از دودمان سوم است

مصطبه پلکانی به نسبت عظیمی در میدوم (Meidum) قرار دارد. احتمالاً شروع این مصطبه به دستور فرعون هونی، آخرین فرعون دودمان سوم باشد. به پایان رساندن این مقبره را به فرعون سنفرو (Sneferu) از دودمان چهارم نسبت می­ دهند. سنفرو تلاش برای ساختن مقبره ه­ای باشکوه ­تر را در دهشور (Dahshur) از سر گرفت و این بار یک هرم خمیده (Bent Pyramid) ساخته شد. مهندسان ساختن هرم را با شیب زیاد شروع کرده بودند و در ادامه مجبور شده بودند از شیب ابعاد هرم بکاهند. تلاش سوم سنفرو منجر به ساختن هرم سرخ دهشور گردید. این اولین هرم کاملی است که مصریان در زمان حکومت سنفرو حدود ۴٫۶۰۰ سال پیش ساختند.

باستان­شناسان مدت بر مسند بودن سنفرو را بین ۲۵ الی ۵۰ سال تخمین می ­زنند. او در این مدت سه مقبره عظیم سنگی بنا نهاد که هر کدام در زمان خود بزرگ ­ترین سازه ­های دست­ ساز بشری بوده ­اند. اگر سنفرو از ابتدا دانش ساختن هرم را در اختیار داشت، می ­توانست با تخته سنگ­ هایی که دو هرم دهشور را ساخته بود، یک هرم به مراتب بزرگ ­تر از هرم فرعون خوفو (که بزرگ­ ترین هرم مصر است) بسازد.

این ­گونه فراعنه مصر از طریق آزمون و خطا موفق به ساختن اهرام شدند و به گواهی تاریخ، فرعون خوفو پس از سنفرو موفق شد بزرگ­ ترین هرم را در جیزا بنا نهد. اما آن ­گونه که از کتاب ارابه خدایان و حتی کتاب «چشمان ابوالهول» بر می­ آید، فون ­دانیکن تلاش وافری می ­نماید هرم­ سازی و علی­ الخصوص هرم خئوپس (فرعون خوفو) را سازه ­ای سنگی محصول دخالت فرازمینی­ ها معرفی نماید.

وی با تکیه بر سه اصل از اصول چهار­گانه بنیادی فرضیه فضانوردان باستانی سعی دارد، هرم خئوپس را فرازمینی جلوه دهد. همان ­گونه که قبلاً هم گفته شده است، فرضیه فضانوردان باستانی بر چهار اصل اساسی ذیل استوار می ­باشد:

۱-اصل «فرازمینی ­های شهوتران-استثمارگر»:

 فون­ دانیکن در فصل سوم از کتاب ارابه خدایان فرضیه «فرازمینی ­های شهوتران» را ارائه نموده است. حدود یک دهه بعد ذکریا سیتچین به ارایه فرضیه «فرازمینی­ های استثمارگر» پرداخت.

۲-اصل «نیاکان احمق ما»:

 طبق این اصل، نیاکان و اجداد ما انسان ­های احمقی بودند و توانایی اختراع زبان، خط، چرخ و به طور خلاصه تمدن ­سازی را نداشته ­اند. این فرازمینی ­ها بودند که به انسان باستانی احمق، فرهنگ و هنر شهرنشینی را آموزش داده ­اند و در لابه ­لای آن اسنادی را تعمدی جا انداخته ­اند تا نسل­ های بعدی که ما باشیم، به وجود تفکر برتر و هوش ماورایی پی ببریم.

۳-اصل«نیاکان صادق ما»:

بنا بر این اصل، هر نوشته یا حجاری و کتیبه ­ای که از دوران باستان باقی مانده، درست است و نمی ­توان در صحت آن شک کرد، زیرا نیاکان ما با پدیده ­هایی مانند دروغ­ گویی، کذب­ گویی، اغراق و وارون جلوه دادن وقایع آشنایی نداشته ­اند. اجداد ما توانایی خیال پردازی نداشته اند. هرگز ما حق نداریم امثال هرودوت تاریخ ­نویس را متهم به گزافه­ گویی و اغراق کنیم. اگر چیزی در شاهنامه گفته شده، قطعاً واقعیتی بوده است که فرودسی به انعکاس آن پرداخته است. خیال پردازی، دروغ، گزافه­ گویی و اغراق جزو صفات ذاتی انسان قرن بیستم به بعد است که در برابر فرضیه فضانوردان باستانی مقاومت می­ کند.

در واقع این باستان ­شناسان یکی دو سده اخیر هستند که تورات را مطابق میل اریک فون ­دانیکن ترجمه نمی ­کنند، همین طور باستان­ شناسان متون سومری و آکدی را برخلاف واقع ترجمه کرده ­اند و زکریا سیتچین کسی بود که به این حقیقت پی برد.

۴- اصل «تبانی»:

 بنا بر این اصل انسان­ های اولیه و بدوی مجاز نبوده ­اند برخوردشان با فرازمینی­ ها را از طریق حکاکی، نقاشی، حجاری و کتابت به نسل ­های بعدی منتقل نمایند و می ­بایست فارغ از هرگونه اختلافات نظام طبقاتی و تعارضات قومی و قبیله ای، در دست همدیگر آثار ملاقات ­هایشان با فرازمینی ­ها را تا حد امکان محو نموده و به یک سری سرنخ های مبهم بسنده نمایند، شاید روزی برسد نسل بشر تکه های پازل را یافته، در کنار هم قرار دهد و به وجود فرازمینی ها پی ببرد.

آری ما انسان ­های قرن بیست و یکم هستیم که دروغ می­ گوییم و صداقت نداریم. اما آیا صاحب­ نظران فرضیه فضانوردان باستانی می­ توانند ثابت کنند که اجداد و نیاکان احمق ما صادق بوده ­اند، خیال پردازی نمی دانسته اند، دروغ نمی­ گفته ­اند و اغراق نمی ­کرده­ اند؟ شاید آن­ ها از سر نادانی و جهالت بعضی چیزها را به صورت مبهم ثبت کرده باشند؟ فرضیه فضانوردان/بیگانگان باستانی چگونه می ­تواند صداقت کسانی را ثابت کند که از سوی خودش متهم به حماقت شده ­است!

باید گوشزد نمود کتاب ارابه خدایان در سال ۱۹۶۸ برای اولین با منتشر شده و تاکنون چنان که باید به روز نشده و همان متن اولیه بارها و بارها تجدید چاپ شده است. گرچه حتی زمان نگارش کتاب ارابه خدایان نیز بسیاری از ایراداتی که فون­ دانیکن به مصرشناسی وارد نمود، مستندل نبودند لکن امروز دانش و درک ما از تمدن باستانی مصر قابل قیاس با ۵۰ سال قبل نیست.