رد شایعه استفاده ی ده درصدی از مغز

چرا ما از درصد خاصی از مغز استفاده نمیکنیم و این ایده که از ده درصد مغز استفاده میکنیم غلط است؟

بری گوردون، متخصص مغز و اعصاب، این باور را غلط دانسته و توصیف می‌کند: «ما از تمامی قسمت‌های مغز استفاده می‌کنیم و بیشتر قسمت‌های مغز اکثر اوقات فعال هستند.»

به‌گزارش انجمن پیشبرد علوم ایرانیان محقق علوم اعصاب، بری بویرشتاین، هفت دلیل برای رد این باور بیان می‌کند:

۱. بررسی آسیب‌دیدگی‌های مغزی: اگر ۹۰ درصد از مغز بی‌استفاده باشد، آسیب به این نواحی نباید بر عملکرد مغز اثری داشته باشد در مقابل، تقریباً هیچ ناحیه‌ای از مغز وجود ندارد که در صورت آسیب‌دیدگی باعث از دست دادن توانایی و قابلیت‌های جسمی نشود. حتی خفیف‌ترین آسیب‌ها به کوچکترین بخش‌های مغز می‌تواند آسیب‌های جدی به همراه داشته باشد.

۲. تصاویر گرفته‌شده از مغز نشان‌دهنده این هستند که بدون توجه به اینکه چه کاری انجام می‌دهیم، همهٔ بخش‌های مغز همیشه فعال هستند. بعضی از بخش‌ها در یک زمان از سایر بخش‌ها فعال ترند، ولی به استثنای آسیب‌های مغزی (به بخش‌هایی از مغز) هیچ بخشی در مغز وجود ندارد که کاملاً غیرفعال باشد.

۳. مغز بخش بسیار بزرگی از اکسیژن و مواد مغذی در مقایسه با بقیهٔ اعضای بدن را به خود اختصاص می‌دهد و چیزی در حدود بیست درصد از انرژی بدن را نیاز دارد (بیشتر از سایر ارگان‌های بدن)، علی‌رغم آنکه مغز، دو درصد از وزن بدن انسان را نیز تشکیل می‌دهد.  اگر ۹۰ درصد آن بدون استفاده باشد یک مزیت بسیار بزرگ برای زنده ماندن انسان‌هایی با مغز کوچکتر و کارآمد تر وجود دارد و اگر این صحیح باشد، در فرایند گزینش طبیعی، مغز ناکارآمد حذف می‌شود این نیز بسیار بعید است که یک مغز با داشتن ماده زائد بسیاری در تکامل پیروز شده و در جایگاه نخست قرار گیرد. با توجه به خطر تاریخی مرگ در هنگام زایمان در ارتباط با اندازه بزرگ مغز (با توجه به اندازه اسکلت جمجمه موجود)این یک سد بزرگی در مقابل گزینش طبیعی است در صورتی که تنها ۱۰ در صد از مغز قابل استفاده باشد.

۴. تصویربرداری از مغز، با تکنولوزی‌هایی مانند تصویربرداری با مواد رادیو اکتیو پوزیترون دهنده (PET) و تصویرسازی تشدید مغناطیسی کارکردی یا اف‌ام‌آرآی نشان می‌دهد که در یک مغز زنده حتی در هنگام خواب نیز تمام بخش‌ها، از خود سطوحی از فعالیت را نشان می‌دهند. فقط در صورت وجود آسیب جدی در مغز، بخش‌هایی از آن غیرفعال و خاموش هستند.

۵. مشخص کردن فعالیت‌ها در مغز: علاوه بر در نظر گرفتن مغز به عنوان یک جرم، مغز دارای مناطق مشخص برای انواع مختلف پردازش اطلاعات است. دهه‌های متوالی تحقیقات و مطالعات و نقشه‌برداری از مناطق مختلف پردازش داده‌ها، نشان داده که هیچ بخش بدون فعالیتی در مغز وجود ندارد.

۶. مطالعات ریزساختاری: در روش ثبت تک واحدی، محققان یک دستگاه کوچک الکترودی را در مغز قرار داده تا فعالیت‌های تک‌سلولی را بررسی کند. اگر ۹۰ درصد از مغز قابل استفاده نبود این تکنیک آن را افشا می‌کرد.

۷. هرس سیناپسی: سلول‌های مغزی که فعالیتی ندارند، تمایل به از بین رفتن و تباهی دارند. اگر ۹۰ درصد مغز قابل استفاده نباشد، کالبد شکافی افراد معمولی بزرگسال، انحطاط در مقیاس بزرگ را افشا می‌ساخت.