نظریه بازی ها و مدل سازی و محاسبه اعتماد

در این مقاله به بررسی مطالعات انجام شده در حوزه نظریه بازی ها برای مدل سازی و بررسی مفاهیم اعتماد و شهرت در فضای تجارت الکترونیک پرداخته ایم و با ارائه یک دسته بندی از مطالعات انجام شده در این حوزه، زمینه های مختلف تحقیقاتی این حوزه را بررسی و تشریح نموده ایم. همچنین یک نمونه کاربردی از مطالعات انجام شده در این حوزه نیز ارائه شده است که در آن با استفاده از نظریه بازیها محیط بازارهای الکترونیکی مدل شده است و نشان داده شده است که در صورت فقدان نظارت بر انجام تراکنش های C۲C اعتمادی برای صحت انجام تراکنش وجود نخواهد داشت و این اعتماد در صورت وجود یک مکانیزم نظارتی امکان پذیر خواهد بود.

بررسی، تحلیل و پیش بینی رفتار انسانها یا به تعبیری دیگر رفتار عاملهای عاقل (Rational) از موضوعاتی است که با پیچیدگی های بسیار زیادی همراه است. وجود رفتارهای عاطفی و احساسات مبتنی بر علوم روانشناختی سبب شده است که مدلسازی چنین رفتارهایی و کمی سازی همه آنها در حال حاضر و با دانش فعلی تقریبا غیرممکن باشد. اما با این حال تحقیقات زیادی برای نیل به این هدف انجام شده است که همچنان ادامه دارد. نظریه بازیها از علومی است که در این حوزه بکار گرفته شده است و با بکارگیری تئوریها و مدلهای ریاضی، سعی در مدلسازی شرایط عامل های عاقل و در نتیجه پیش بینی رفتار آنها دارد. در این مقاله ما قصد داریم روی بحث اعتماد، شهرت و روابط متقابل بین افراد، مدلسازی این رفتار با استفاده از نظریه بازیها و در نتیجه پیشبینی نتایج حاصل از آن در دنیای واقعی متمرکز شویم.

در ادامه در بخش ۲ نظریه بازی ها به اختصار معرفی می شود، سپس در بخش ۳ نگاهی خواهیم داشت به منابع مختلفی که در خصوص اعتماد در نظریه بازیها در این مقاله مورد بررسی قرار گرفته است در بخش ۴ یک نمونه علمی از این مطالعات را مورد بررسی قرار خواهیم داد و در بخش ۵ به نتیجه گیری مطالعات انجام شده در این حوزه می پردازیم.

یک بازی شامل مجموعه ای از بازیکنان، مجموعه ای از حرکت ها یا استراتژی ها و نتیجه مشخصی برای هر ترکیب از استراتژی ها می باشد. پیروزی در هر بازی تنها تابع شانس نیست بلکه اصول و قوانین ویژه خود را دارد و هر بازیکن در طی بازی سعی می کند با به کارگیری آن اصول خود را به بهترین نتیجه نزدیک کند. نظریه بازی ها در واقع شاخه ای از ریاضیات کاربردی است که در سیاست، علوم اجتماعی، اقتصاد، زیست شناسی، علوم کامپیوتر و حتی فلسفه کاربرد دارد. رقابت دو کشور برای دستیابی به انرژی هسته ای، ساز و کار حاکم بر روابط بین دو کشور در حل یک مناقشه بین المللی، رقابت دو شرکت تجاری در بازار بورس کالا نمونه هایی از بازیها هستند. نظریه بازی تلاش میکند تا رفتار ریاضی حاکم بر یک موقعیت استراتژیک را مدلسازی کند. این موقعیت زمانی پدید میآید که موفقیت یک فرد وابسته به عملکرد دیگران یا به عبارت دیگر وابسته به استراتژی هایی است که دیگران انتخاب می کنند. هدف نهایی این دانش یافتن استراتژی بهینه برای بازیکنان است.

مرتضی سرگلزایی جوان، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشکده مهندسی کامپیوتر و فناوری اطلاعات

محمد کاظم اکبری ، دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشکده مهندسی کامپیوتر و فناوری اطلاعات