تقویت حافظه و افزایش هوشیاری ذهن

شما با گوش دادن به موسیقی مورد علاقه خود مغزتان را به تمرین می گیرید. گوش دادن به موسیقی نه تنها سبب ایجاد هوشیاری بیشتر می شود بلکه به تقویت حافظه و خلق خوی تان کمک می کند. زیرا بین موسیقی و چگونگی مرتبط بودن نت ها به یکدیگر ارتباط خاصی وجود دارد. مغز باید به گونه ای عمل کند که این ساختار قابل درک باشد. به ویژه اگر یک قطعه موسیقی را برای اولین بار گوش می دهید.

تعداد زیادی پژوهش صورت گرفته بر روی آهنگ‌های موزارت نشان داده است که گوش فرا دادن به موسیقی کلاسیک به افزایش توان مغزی کمک زیادی می‌کند. در یک نتیجه‌گیری کلی از اکثر تحقیقات می‌توان به این نکته پی برد که گوش دادن به موسیقی مورد علاقه‌اتان می تواند موجب افزایش سطح دوپامین در مغز شما شود که در نتیجه آن سطح ادراک و شناخت مغزتان بالا می رود.

وقت گذاشتن برای آشنایی پیدا کردن با افراد جدید به اندازه حل جدول عملکرد اجرایی مغز را تقویت می کند. مهارت های ذهنی شامل حافظه کوتاه مدت، توانایی غلبه بر حواس پرتی و حفظ تمرکز می باشد. چگونه یک گپ زدن ۱۰ دقیقه ای ممکن است موثر باشد؟ شنیدن عقاید دیگران و تلاش برای تصور کردن خود به جای آن ها به مغز کمک می کند تا به طرق جدیدی فکر کند.

استرس باعث ترشح هورمونی به نام کورتیزول توسط مغز می شود. کورتیزول مانع فکر کردن دقیق می شود. بعلاوه داشتن استرس زیاد در یادگیری و حفظ کردن مشکل ایجاد می کند. خوب خندیدن می تواند روشی شاد برای محافظت از مغز باشد. خندیدن میزان کورتیزول را کاهش می دهد و به سلامت مغز کمک می کند.

طبیعت، حتی اگر از پنجره مناظر را تماشا کنید تاثیر آرامش بخشی دارد و می تواند استرس را کاهش دهد. زمانی که به طبیعت می روید مغز از دریافت دائمی اطلاعات رهایی می یابد و روزتان را با شادی سپری خواهید کرد. در این شرایط مغز توانایی اش را برای تمرکز مجددا به کار می گیرد، بنابراین ممکن است احساس کنید که در حل مسائل خلاقانه تر و بهتر عمل می کنید.

هیچ عیبی ندارد که هر روز یک نوع صبحانه می خورید و یا از یک مسیر همیشگی برای رفتن به محل کارتان تردد می کنید. انسان ها به یکنواختی عادت دارند. ربط دادن چیز ها به یکدیگر می تواند برای مغز مناسب باشد. این حالت حتی یک بار در هفته نیز کمک کننده است. تغییر در برنامه روزانه تان سبب بهبود توانایی یادگیری اطلاعات جدید و درک آن ها می شود. پختن یک غذای جدید را امتحان کنید و یا مکان متفاوتی را در شهرتان کشف کنید.

زمانی که یادگیری مهارت یا موضوع جدیدی را امتحان می کنید، مغز بین سلول های خود مسیرهای جدیدی ایجاد می کند. ممکن است از دست تان به صورت خلاقانه برای نوشتن استفاده کنید یا سرگرمی های مورد علاقه خود مثل چهل تکه دوزی یا گیتار نواختن را امتحان کنید. ممکن است در ابتدا سخت به نظر برسد اما تسلیم نشوید. هرچه مهارت مورد نظر برای شما سخت تر باشد برای مغز تان بهتر خواهد بود.

چنانچه توانایی نوشتن، تماشای تلویزیون و چک کردن رسانه های اجتماعی را به طور هم زمان دارید به معنای مناسب بودن آن برای شما نمی باشد. هنگامی که مغز با دریافت چندین جریان اطلاعاتی به طور هم زمان روبرو می شود بایستی همه اطلاعات را بررسی کند. در این حالت تمرکز و تنظیم حافظه برای شما سخت تر می شود و از یک مورد به مورد دیگر تغییر می کند. به مغز خود آسان بگیرید و توجه خود را به هر چیزی در یک زمان معطوف کنید.

مدیتیشن و مراقبه به صورت آواز خواندن یا تمرکز روی نفس کشیدن به کاهش فشار خون بالا و کلسترول بالا (سبب افزایش ریسک ابتلا به آلزایمر می شوند) کمک می کند. تحقیقات انجام شده نشان می دهند که مدیتیشن همچنین سبب افزایش تمرکز، تقویت حافظه و توانایی انتخاب کلمات و تسهیل در انتقال از یک اندیشه به اندیشه ای دیگر می شود. دلیل این موضوع زیاد مشخص نیست اما نظریه ای وجود دارد که بر اساس آن مراقبه موجب پرهیز مغز از کلمات و تفکرات سخت می شود.

داشتن فعالیت فیزیکی همان طور که برای بدن مفید است برای مغز نیز فایده دارد. با ورزش کردن خون رسانی به مغز افزایش می یابد و عملکردهای خاصی برای محافظت از مغز صورت می گیرد و به دنبال آن مهارت استدلال و تفکر در شما بهبود پیدا خواهد کرد. سعی کنید یک روز درمیان حداقل به مدت ۳۰ دقیقه تحرک فیزیکی داشته باشید.

بدن به سرعت در حال انباشت دانش است بدین معنا که تمرینات بدنی و فیزیکی جدا از آنکه ذهن را سرحال و به‌دور از استرس نگاه می‌دارد، موجب افزایش استعداد و هوش هم می‌شوند. به عنوان مثال تحقیق انجام گرفته در دانشگاه کارولینای جنوبی نشان داد که در زمان فعالیت بدنی، میتوکندری (ساختار کوچکی در سلول‌ها که مسئولیت تولید انرژی بدن را بر عهده دارند) علاوه بر ماهیچه‌ها، در سلول‌های مغزی نیز تولید می‌شود که نتیجه‌اش افزایش کارایی مغز و سرعت عمل بیشتر آن بعد از فعالیت بدنی است. به دلیل وجود تردیدهای زیاد پیرامون این پژوهش، مطالعه‌های اخیر به طور واضح تأثیرات تمرینات بدنی را بر روی هوش به عنوان یک واقعیت بیولوژیکی اثبات کرده است.

فعالیت بدنی تنها راه افزایش کارایی سلول‌های خاکستری مغز نیست، شیوه زندگی نیز تأثیر شگرفی بر روی مغز می‌گذارد. شاید به ظاهر مضحک به نظر برسد، ولی نحوه لباس پوشیدن شما بر قدرت مغز شما تاثیرگذار است. به طور مثال در یکی از مطالعات اخیر دانشمندان از تست های Stroop ( تست ذهنی و روانی ساده‌ای است که میزان کارکردهای اجرایی ، توجه انتخابی و تمرکز مغز یا به طور کلی سرعت محاسبه مغز را نشان می دهد) کت سفید و رنگ‌های روشن می‌تواند عملکرد حافظه را تا دو برابر بالا ببرد. باید بدانید اثر بالا رفتن عملکرد مغز پس از پوشیدن لباس روشن، دائمی نیست و پس از مدتی از بین می‌رود.

در صورتی که خواب کافی نداشته باشی حتی یک فعالیت ساده هم موجب تقلای ذهنی بیش از حد در شما می شود. تمرکز برای تان سخت تر می شود و ممکن است متوجه اختلال در حافظه کوتاه مدت خود شوید. برای اینکه سرحال باشید هر شب ۷- ۹ ساعت بخوابید. برای آنکه بتوانید کنترل بیشتری بر روی چرخه خواب خود داشته باشید، به فرآیند زیر وفادار بمانید:
در ابتدا با بعضی از عادات و رفتارهای کوتاه مدت شروع می کنیم از جمله محدود کردن مصرف الکل، اجتناب از خوراکی‌های کافئین‌دار در بعد از ظهر و تغییردر چیدمان اتاق خواب. بعد از آن بهتر است که یک نمودار از تغییرات دراز مدت برای خود ترسیم کنید مثل مواقعی که منجر به کم‌خوابی یا بی‌خوابی می‌شوید و همچنین تلاش کنید که به برنامه روزانه جدید خود وفادار بمانید.
کمبود خواب، اثرات بدی برای مغز شما در پی خواهد داشت. برنامه ریزی، حل مسائل، یادگیری، تمرکز و حافظه جاری شما همه از کمبود خواب متحمل عوارض سوء می شوند. در عین حال حتی در ضریب هوشی هم خلل وارد می شود. اگر شما ۲۱ ساعت پشت سرهم بیدار بمانید، توانایی هایتان به اندازه یک فرد مست خواهد بود، البته لازم نیست دقیقاً ۲۱ ساعت بیدار بمانید تا این حالت را تجربه کنید، فقط کافی است دو یا سه شب دیر بخوابید و زود بیدار شوید تا همین حالت به شما دست دهد.

خوشبختانه این رابطه دو سویه است. اگر شما به کسی که از خواب محروم شده، اجازه بدهید یک یا دو ساعت بیشتر چشم روی هم بگذارد، این شخص می تواند در کارهایی که نیاز به تمرکز بیشتر دارد، مانند امتحان دادن، موفق تر عمل کند. توجه ( تمرکز) اساسی ترین پایه هرم ذهن است، اگر شما آن را تقویت کنید، دیگر نیازی نیست به چیز دیگری توجه نشان دهید.

اینها تنها فواید یک خواب عمیق شبانه نیست. وقتی که شما خواب هستید، مغز شما حافظه های جدیدی را تمرین کرده و حتی بعضی از مسائل را حل می کند. فرض کنید شما می خواهید یک بازی جدید رایانه ای را یاد بگیرید. در این صورت بهتر است به جای این که چند ساعت پای کامپیوتر بنشینید، دو ساعت بازی کنید و سپس بخوابید. هنگامی که شما خواب هستید مغز شما همان مدارهایی که برای یادگیری بازی استفاده کرده است را دوباره فعال می کند. دوباره صدای آنها را می شنود و سپس حافظه های جدید را در حافظه بلند مدت ذخیره می کند و هنگامی که بیدار شوید، یک بازیکن بهتر شده اید. چنین روشی در دیگر کارها مانند یادگیری پیانو، رانندگی خودرو و … هم می تواند موثر باشد.

در این مورد همچنین شواهدی در دست است که نشان می دهد خواب باعث بهبود روش حل مسائل می شود. داستان دیمیتری مندلیف که پس از خواب روزانه یکباره به طرح جدول تناوبی رسید، نمونه بارز این مورد است. چون او شدیدا درگیر حل مسئله بوده، هنگام خواب مغز او همانطور که در بالا ذکر شد، به فعالیت هایش در این زمینه ادامه داده و به حل مسئله رسیده است.

به نظر می رسد هنگام خواب، مغز با تردستی راه حل های خلاقانه ای پیدا می کند، پس اگر شما هم در حل مسئله ای مشکل دارید و منتظر یک لحظه اوره کائی («یافتم» معروف ارشمیدس ) هستید، بهتر است همین حالا به خواب ناز فرو روید.

هر چه بدن کالری بیشتری دریافت کند، احتمال ضعف حافظه بالاتر می رود. دلیل آن زیاد مشخص نیست. داشتن شاخص توده بدنی (BMI) بیشتر در میانسالی با سلامت ضعیف تر مغز در سنین بالاتر مرتبط است. از تغییرات کوچکی مانند جایگزین کردن شیر پر چرب با شیر کم چرب شروع کنید. این قبیل تغییرات سبب کاهش کالری خواهند شد. خوردن ماهی، انواع توت، و آنتی اکسیدان‌ها می‌توانند کاهش بازدهی مغز را به تأخیر بیندازند و مغز را برای مدت بیشتری در سطح آمادگی بالا نگاه دارند. روغن حاوی امگا ۳ نیز می تواند موجب بازسازی سریعتر سلول‌های مغزی شده و همچنین میزان قند خون بدن را در سطح مناسب در طول روز نگاه دارد.

دانشمندان بر استفاده فراوان از تخم مرغ و سالاد در رژیم غذایی تأکید می کنند. در تخم مرغ میزان فراوانی کولین وجود دارد که از این ماده در بدن برای تولید انتقال دهنده های عصبی استیل کولین استفاده می شود. محققان در دانشگاه بوستون با کاهش میزان استیل کولین در مغز متوجه شدند که کمبود این ماده باعث می شود شخص حافظه خود را در زمینه به یاد آوردن الفباء و حروف کلمات از دست بدهد. کمبود این ماده در مغز همچنین می تواند باعث آلزایمر شود و تحقیقات نشان می دهد افزایش این ماده در مغز می تواند روند فراموشی مربوط به پیری را کند کند.

از دیگر غذاهای توصیه شده سالادها هستند. این غذاها دارای مقدار بسیار زیادی آنتی اکسیدان هستند که در آنها میزان فراوان بتاکاروتن، ویتامین E و C وجود دارد. محققان اعلام کرده اند افزایش آنتی اکسیدان در مغز باعث افزایش قدرت یادگیری حتی در سن بالا می شود، به گونه ای که آنها در دانشگاه کالیفرنیا موفق شدند به یک سگ پیر چیزهای جدیدی آموزش دهند. دانشمندان حتی تأثیر دسرها بر فعالیت مغز را هم مورد بررسی قرار داده اند. آنها بهترین دسر پس از صرف ناهار را ماست می دانند چون به راحتی استرس های بعدازظهر را برطرف می کند و دلیل آن این است که ماست دارای تیروزین های آمینواسید است. از این ماده در مغز برای ساخت انتقال دهنده های عصبی و نورآدرنالین استفاده می شود که این دو ماده تأثیر زیادی در برطرف شدن استرس دارند.

علاوه بر این موارد می توانید برای یک برنامه غذایی مناسب از پزشک یا متخصص تغذیه کمک بگیرید.

مغز انسان، یکی از حریص ترین ارگان های بدن محسوب می شود که احتیاجات رژیمی ویژه ای دارد. به همین خاطر «هر چیزی که شما می خورید بر نحوه فکر کردنتان تأثیر می گذارد». چندان هم عجیب نیست. از این رو محققان تحقیقات گسترده ای در زمینه تغذیه انجام داده اند.

یکی از جالب ترین تحقیقات در زمینه خوردن صبحانه است. با هر بار صبحانه خوردن، میزان زیادی گلوکز که غذای اصلی مغز است ، به بدن وارد می شود و طی مطالعات بسیار زیاد انجام شده، مشخص شده است افرادی که صبحانه نمی خورند ، کارایی کمتری در مدرسه یا محل کار دارند.

برخی از مواد غذایی برای محافظت از مغز بسیار مفید هستند. این مواد غذایی عبارت اند از: میوه ها، سبزیجات، حبوبات، ماهی و چربی های سالم مانند روغن زیتون و روغن کلزا. نوشیدن یک فنجان چای یا قهوه در روز نیز در هوشیاری مغز نقش بسزایی دارند. سعی کنید مصرف کربوهیدرات ها را به ۲۰ گرم در روز محدود کنید زیرا مصرف بیشتر از آن موجب افزایش فشار خون می شود و در طولانی مدت حافظه را ضعیف می کند و خطر ابتلا به آلزایمر را افزایش می دهد.

محققان توصیه می کنند در عصر هم مقدار کمی غذا خورده شود تا گلوکز مورد نیاز مغز آماده شود، البته تاکید آنها بر یک وعده بسیار سبک و مقوی است.

شصت درصد ساختار مغز چربی است ، به همین خاطر این قسمت از بدن باید همیشه چرب نگه داشته شود. بهترین گزینه برای این منظور اسید چرب امگا ۳ است که به میزان بسیار زیاد در دی اچ ای یافت می شود. این ماده در یکی از لذیذترین غذاهای دنیا به میزان بسیار زیاد وجود دارد یعنی در ماهی . به همین دلیل ماهیبهترین غذای مغز است و مصرف همیشگی آن تأثیر مثبت بسیار زیادی در کارایی مغز دارد.

در پایان روز هم دانشمندان توصیه می کنند میوه های تازه مانند توت فرنگی و تمشک مصرف شود. میوه ها به خصوص توت فرنگی و تمشک در تقویت حافظه کوتاه مدت تأثیر زیادی دارند.

یکی از جالب ترین تحقیقات در زمینه خوردن صبحانه که در سال ۲۰۰۳ انجام شد، اثبات کرد کودکانی که در صبحانه خود از نوشیدنی های شیرین و گرم استفاده می کنند، در انجام تست های حافظه و توجه ، همسطح افراد هفتاد ساله عمل می کنند. در تحقیق دیگری که توسط «باربارا استووارت» از دانشگاه آستر انگلیس انجام شد، بر نقش بسیار مؤثر لوبیا تأکید شده است. این ماده سرشار از پروتئین به همراه نان در برنامه غذایی روزانه کودکان باعث می شود آنها سخت ترین تست های مرتبط با آگاهی فکری را به راحتی انجام دهند.

شاید شبیه بازی بچه‌ها به نظر برسد، ولی چه اشکالی دارد اگر از کودک درون خود استقبال کرده و قسمتی از زمان کاری خود را به خیال‌پردازی اختصاص دهید؟ موسسه علمی Max Planck که در زمینه‌های علوم شناختی و علوم مربوط به مغز فعالیت دارد ادعا می‌کند که ظرفیت حافظه مربوط به انجام کارها در مغز برای افراد خیال پرداز بیشتر است. البته یک نتیجه بسیار جالب از این تحقیقات آن بوده که میزان حافظه در کار ارتباط مستقیمی با IQ آنها دارد یعنی افراد خیال پردازتر در حقیقت باهوش ترند.

بسیاری از مواد شیمیایی تشکیل دهنده سیگار برای مغز سمی هستند، بنابراین نباید از مضرات آن برای مغز مانند احتمال ابتلا به کاهش حافظه و اختلالات ذهنی متعجب شوید. ضرر دیگر سیگار برای افرادی است که در معرض دود سیگار هستند. با افراد سیگاری خانواده خود جهت ترک سیگار صحبت کنید. با خالی شدن محیط زندگی خود از دود سیگار تاثیر آن را در سلامت خود خواهید دید.

در صورتی که به مشکل قلبی مبتلا هستید احتمالا در یادگیری و به خاطر سپردن موضوعات بیشتر دچار مشکل می شوید. اضافه وزن و ورزش ناکافی ممکن است باعث گرفتگی عروق شوند. همچنین میزان خون انتقالی به مغز کاهش پیدا می کند. و در پی آن سرخرگ ها سفت خواهند شد. فشار خون بالا یکی از علائمی است که نشان می دهد سلامت مغز در معرض خطر است. در صورت ابتلا به فشار خون بالا با پزشک جهت کنترل آن مشورت کنید.

اگر تمامی موارد گفته شده کارگر نیفتاد، زمان آن است که بنیادی و ریشه‌ای عمل کنید. نظرتان درباره یک وسیله جالب به نام اختصار TDCS چیست؟ بر اساس تست‌های نظامی موسسه تحقیقات پیشرفته نظامی ایالات متحده، این وسیله می‌تواند توانایی شما را در بازی‌های کامپیوتری افزایش دهد. نیروی هوایی امریکا نیز آن را وسیله موثر در آموزش خلبان‌ها دانسته است به شکلی که می‌تواند زمان آموزش را به نصف تقلیل دهد. به هرحال این وسیله در بازار عرضه شده است و می‌توانید به سادگی از آن استفاده کنید. دستگاه tDCS ، از ابزارهای مورد استفاده برای نوروتراپی است و نوروتراپی یعنی درمان سلول های عصبی. tDCS دارای یک باطری ۹ ولتی بوده که جریان مستقیم حداکثر ۳ میلی آمپر ایجاد می کند جریان الکتریکی ایجاد شده به دو سنسور یا الکترود هدایت می گردد. هر چه میزان جریان الکتریکی بالاتر باشد اثرات بیشتری مورد انتظار خواهد بود. اندازه الکترودهای مورد استفاده ۲۵ الی ۳۵ سانتی متر مربع می باشد که برای برقراری اتصال مناسب بین دو الکترود و پوست سر از خیس کردن الکترود با آب معمولی یا محلول آب نمک یا کرم های مخصوص استفاده می گردد. الکترودها دارای یکی قطب مثبت (آند) و دیگری قطب منفی (کاتد) می باشند که بر روی پوست سر قرار داده می شود . قطب مثبت برای افزایش فعالیت الکتریکی و قطب منفی برای کاهش فعالیت الکتریکی مورد استفاده قرار می گیرد.

به مرور زمان متوجه می‌شوید که حتی با افزایش سن باز هم بخشی از هوش و استعداد شما تلاش می‌کند تا با بازده قبلی به کار خود ادامه دهد. این قسمت از هوش با نام هوش سیال شناخته می‌شود که منجر به تفکرات منطقی، توانایی استدلال و توانایی در حل مشکلات و مسائل (مانند مسائل ریاضی و فنی) می‌شود. این یک قسمت حیاتی از قدرت مغز است. اما روانشناسان دانشگاه میشیگان برخلاف نظریه‌های قبلی مبنی بر غیر قابل تغییر بودن هوش سیال معتقدند که با تمرینات خاص ذهنی موسوم به N-back exercises (تمرینی که شما را آماده می کند تا به یاد آورید که چه زمانی، نشانه‌ای را دیدید یا صدایی را شنیدید) برای مدت ۲۰ روز می‌تواند موجب افزایش هوش سیال شما برای مدت ۳ ماه شود.

فرض کنید در یک تالار سخنرانی هستید و ششصد نفر در آن حضور دارند. اگر تمام این افراد نام خود را به شما گفته و یک ساعت بعد از شما بخواهند که آنها را تکرار کنید، ممکن است دچار سرگیجه شوید. این بدان معنی نیست که شما نمی توانید این کار را انجام دهید، بلکه مشکل اینجاست که شما تکنیک ها و روش های مربوط به انجام آن را نمی دانید. اما افرادی هستند که می توانند این کار را به صورت عادی انجام دهند. آنها می توانند هزاران عدد، اشعار بسیار قدیمی و غیر مستعمل، و صدها هزار کلمه بدون استفاده را حفظ کنند. در یکی از مسابقات جهانی در این زمینه، «النور مگ وایر» و تیم همکارش از دانشگاه لندن، هشت نفر از بهترین های بازیکنان را زیر نظر گرفتند. آنها حین آزمایش های متفاوت، به مدرکی که ضریب هوشی بالای این افراد را ثابت کند، دست نیافتند، اما متوجه شدند این افراد هنگام حفظ کردن از سه منطقه مغزشان برای انجام کار استفاده می کنند و این در حالی است که آنها در تست های حفظ کردنی از این مناطق ویژه مغزی استفاده نمی کنند. دلیل این امر را می توان استراتژی خاص آنها برای حفظ کردن دانست. مثلاً آنها برای حفظ کردن نحوه و ترتیب چیدن یک دسته برگه، به هر کدام از آنها یک شخصیت می دهند و برای حفظ کردن ترتیب قرارگیری، یک داستان بر اساس نحوه قرار گیری برگه ها پردازش می کنند و طبیعتاً حفظ کردن یک داستان بسیار راحت تر از حفظ کردن تعداد بسیار زیادی عدد مشابه است .

بازیگران سینما و تئاتر هم تقریباً از روش مشابهی استفاده می کنند. آنها چیزهایی را که بیان می کنند با احساسات همراه می کنند و انسان ذاتاً وقایعی را که با احساسات زیادی همراه است، جزء به جز حفظ می کند. هنرپیشگان حرفه ای از روش دیگری استفاده می کنند. آنها هنگام ادای کلمات، حرکات مربوط به آن را هم انجام می دهند و این عمل آنقدر مؤثر است که آنها حتی چند ماه پس از نمایش می توانند متنی را که حفظ کرده اند، به راحتی ادا کنند.

«هلگا نویس» یک روان شناس از دانشگاه المهرست در ایلینویز به همراه «تونی نویس» بازیگر، کشف کردند که از این روش می توان برای افزایش یادگیری دانش آموزان استفاده کرد. دانش آموزانی که کلماتشان را با آموزش های دیگری همراه کنند، بعداً ۳۸ درصد بیشتر می توانند کلمات را بازسازی کنند. داشتن دو روش ذهنی برای حفظ کردن می تواند قابلیت حفظ کردن افراد را به صورت باور نکردنی افزایش دهد. استراتژی، در زندگی روزانه هم اهمیت زیادی دارد. کارهای ساده ای مانند قرار دادن کلیدها در یک جای مشخص و نوشتن چیزها برای از یاد نبردن آنها می تواند میزان اطلاعاتی را که پیش خود نگه می دارید، زیادتر کند. اگر به خاطر آوردن اسامی، مشکل شماست، سعی کنید آنها را به صورت ذهنی تداعی کنید.

گاهی اوقات انسان‌های باهوش تا حدی عجیب و غریب به نظر می‌رسند. اگر شما هم دوست دارید در زمره افراد باهوش باشید، تلاش کنید با خود حرف بزنید. نتایج مطالعات اخیر حاکی از آن است که تکرار کردن کلمات منجر به تمرکز بیشتر مغز می شود. در یک تست ساده محققان نشان دادند که، افراد هنگامی که نام شیء مورد نظر را به دفعات برای خود تکرار می‌کنند، آن را راحت تر و سریعتر پیدا می‌کنند.

تا چندی پیش ضریب هوشی یک فرد، مقیاسی برای توانایی های حل مشکلات هوشی یک فرد پدیده ای ثابت برای انسان فرض و میزان آن مستقیما از راه وراثت تعیین می شد، اما اخیراً دانشمندان نظریه ای مطرح کرده اند که در آن میزان ضریب هوشی هر فرد به عملکردی پایه ای در مغز انسان با نام حافظه فعال بستگی دارد؛ هر چه حافظه جاری انسان بیشتر شود، میزان ضریب هوشی او نیز افزایش می یابد.

حافظه جاری، سیستم ذخیره کوتاه مدت مغز انسان است. در این بخش مسائل هوشی انسان حل می شوند، مثلاً اگر شما بخواهید ۷+۶-۷۳ را حل کنید، این قسمت از مغز شما، حافظه جاری، قسمت وسطی فعالیت ذهنی شما که برای حل مسئله لازم است را در خود نگه می دارد. میزان اطلاعاتی که حافظه جاری می تواند در خود ذخیره کند، به آگاهی عمومی شخص بستگی دارد.

سیستم عصبی که در حافظه جاری قرار دارد، ممکن است با تمرین بزرگ شود. با این که دانش مربوط به حافظه جاری، روزهای اولیه خود را سپری می کند، تمرین های حافظه فعال، کلید بازکردن قفل قدرت باشد. «عوامل وراثتی و دوران جنینی نقش بسیار زیادی در میزان توانایی فعالیت های مغزی دارند، اما فراتر از آن، چند درصد که هنوز میزان آن مشخص نیست وجود دارد که می توان با تمرین آنها را افزایش داد.

نور آبی شهرت بدی در مختل کردن خواب دارد. افرادی که پیش از خواب از تلفن هوشمند و دیگر گجت ها استفاده می کنند در طول شب دچار بی قراری خواب می شوند چرا که نور این دستگاه ها موجب سرکوب ملاتونین، ماده شیمیایی کنترل کننده ساعت بدن، می شود.

تحقیقات اخیر از برخی نکات مثبت این نور آبی پرده برداشته است که نشان می دهد چگونه نور آبی اگر در زمان مناسبی از آن استفاده شود، می تواند مغز را هوشیار نگه دارد.

پژوهشگران دانشگاه «مید» در سوئد تاثیرات کافئین و نور آبی را بر مغز مقایسه کرده و دریافته اند هر دوی این موارد تاثیرات مثبتی بر مغز دارند. نکته جالب اینجاست که افرادی که در معرض نور آبی قرار داشتند در آزمون های عملکرد مغز که شامل حواس پرتی می شوند، عملکرد بهتری داشته اند. دانش پژوهان نشان دادند مصرف کنندگان کافئین بیشتر دچار حواس پرتی شده و عملکرد ضعیف تری داشتند. مطالعات حاکی از آن بود که نور آبی و کافئین تاثیرات مجزایی بر روی جنبه های عملکرد عضلانی ناشی از فعالیت مغزی داشتند.

به گفته محققان، نور آبی قابلیت تاثیر مثبت بر گستره ای از مجموعه ها را دارد که در عملکرد شناختی و هوشیاری مهم هستند. این مطالعه بر اساس تحقیقاتی صورت گرفته که نشان می دهد نور آبی توانایی های شناختی مانند حافظه هوشیاری و زمان واکنش را بهبود می بخشد. اگر چه نور آبی برای بافت بدن ضرری ندارد اما این نور آن قدر قدرتمند است که تاثیرات زیستی را در بدن هدف قرار دهد و به طور فزاینده ای برای گستره ای از درمان های پزشکی استفاده می شود. برای مثال پزشکان در بیمارستان دانشگاه «هیدلبرگ» برچسبی را ساخته اند که نور آبی متساطع و درد را درمان می کند.

نور آبی همچنین می تواند با بوی بد دهان مبارزه کند. قرار گرفتن تنها دو دقیقه در معرض نور آبی لامپ های سفید کننده دندان ها می تواند باکتری های موجود در بزاق را که موجب بد بویی دهان می شوند را از بین ببرد.

بر اساس یافته های این پژوهش حتی افراد نابینا قادر به استفاده از فواید شناختی قرار گرفتن در معرض نور آبی هستند. پژوهشگران دانشگاه «مونترال» دریافته اند که حتی وقتی دید معیوب است و اجسام دیده نمی شوند، هنوز تغییرات نور در مغز ثبت می شود و افراد می توانند بگویند چه زمانی نور خاموش و روشن می شود. این تحقیقات می تواند تاثیرات مطلوبی در درمان افراد نابینا و همچنین دیگر اختلالات شناختی داشته باشد و پزشکان می توانند به طور بالقوه ای از نور برای فعال سازی بخش های خاصی از مغز استفاده کنند.

دانش پژوهان می گویند ۵۰ ثانیه قرار گرفتن در معرض نور آبی می تواند تغییراتی بر مغز ایجاد کند.

روش آسان دیگری که می تواند حافظه شما را بهبود ببخشد، جویدن آدامس هنگام یادگیری چیزهای جدید است. در این زمینه تحقیقات ضد و نقیضی وجود دارد، ولی مطالعه ای در سال های گذشته منتشر شد که نشان می داد شرکت کنندگانی که در طول یادگیریشان آدامس می جویدند، در بازیابی حافظه دقیق تر بودند و زمان واکنش بهتری داشتند.

یکی از دلایلی که جویدن آدامس می تواند روی بازیابی شما اثر داشته باشد، این است که جویدن آدامس فعالیت هیپوکامپ (اسبک) را افزایش می دهد، هیپوکامپ منطقه مهمی از مغز به شمار می رود که به حافظه مربوط است. ( هرچند هنوز مشخص نیست که چرا این اتفاق می افتد.)

نظریه دیگر روی افزایش اکسیژن دریافتی و بهبود تمرکز و توجه از طریق جویدن آدامس تمرکز می کند و براساس آن، با آدامس جویدن مغز هنگام یادگیری چیزهای جدید، ارتباط های قوی تری ایجاد کند. مطالعه ای وجود دارد که نشان می دهد شرکت کنندگانی که در طول یادگیری و تست حافظه آدامس می جویدند، سطوح ضربان قلب بالاتری دارند، فاکتوری که موجب افزایش اکسیژن دریافتی توسط مغز می شود.

جعفری و آویشن

مطالعاتی که اخیرا انجام شده، نشان می‌دهد فلاونوئید موجود در جعفری و آویشن که با نام apigenin شناخته شده است، می‌تواند ارتباط بین نورون‌ها و سلول‌های بنیادی کوچک را تقویت کند. با اینکه چنین نتایجی فعلا در آزمایشگاه تایید شده و هنوز بر روی افراد امتحان نشده است، اما محققان بر این باورند که رژیم غذایی سرشار از apigenin می‌تواند بر روی تشکیل سلول‌های مغزی و ارتباط بین آن‌ها تاثیر بگذارد.

در تئوری، این موضوع به معنای مبارزه با افسردگی، بیماری آلزایمر و پارکینسون است. ساختار شیمیایی apigenin، بسیار شبیه استروژن است. سال‌هاست که استروژن برای تاثیری که بر روی توسعه و رشد نورون ها دارد مشهور و شناخته شده است. در این مطالعه، apigenin قادر به تقلید استروژن و ایجاد همان نوع از تغییرات سلولی بود.

آووکادو

این میوه یکی از سالم‌ترین مواد غذایی و یکی از بهترین انتخاب‌ها برای بهبود عملکرد مغز و تقویت حافظه است. هر چند گاهی به‌خاطر وجود چربی زیاد، تبلیغاتی منفی درباره این میوه صورت می‌گیرد؛ اما باید بدانید که این چربی ها از نوع اشباع نشده یا در اصطلاح چربی مفید هستند که باعث ثبات سطح قند خون و درخشش پوست شما می‌شوند.
آووکادو حاوی ویتامین K و اسید‌فولیک است و از لخته شدن خون در مغز (یعنی همان سکته مغزی) جلوگیری می‌کند. این میوه در بهبود عملکردهای شناختی مغز مانند تقویت حافظه و تمرکز نیز به‌خوبی عمل می‌کند. آووکادو سرشار از ویتامین‌های B و C است؛ ویتامین‌هایی که در بدن ذخیره نمی‌شوند و باید روزانه آنها را مصرف کنیم. این میوه نسبت به سایر میوه‌ها، بیشترین میزان پروتئین را دارد. محتوای اندک قند هم از دیگر امتیازات این میوه‌ی جالب و تازه‌وارد به بازارهای کشور ماست. با توجه به بافت خامه‌ای مانند و نرم آن، گاهی به جای روغن در پخت‌و‌پز می‌توان از آن استفاده کرد.

چغندر

بیشتر کودکان علاقه‌ای به خوردن چغندر ندارند، شاید خاطرات بد کودکی یا شکل خنده‌دار چغندر است که حتی عاشقان سینه چاک سبزیجات را نیز در مورد استفاده از آن مردد می‌کند. اما باید بگوییم که این سبزیجات ریشه‌ای، یکی از مغذی‌ترین گیاهان قابل‌خوردن بوده و جایگاه ویژه‌ای در فهرست غذاهای سالم دارد. چغندر موجب کاهش التهاب شده و بدلیل داشتن آنتی اکسیدان خاصیت ضد سرطانی بالایی دارد. به خروج سم از خون کمک شایانی کرده و نیترات طبیعی موجود در آن موجب راحت تر شدن گردش خون و در نتیجه بهبود عملکرد مغز می‌شود. توانایی انجام تمرینات سنگین را بالا برده و سطح عملکرد را بهبود می‌بخشد. می‌توانید چغندر را به صورت آبپز میل کنید یا به سالادهایتان مقداری چغندر اضافه کرده و ترکیبی بی نظیر و خوش طعم ایجاد کنید.

بلوبری

بلوبری ثابت می‌کند که گاهی چیز‌های کوچک چه اثرات بزرگ و فوق العاده‌ای ایجاد می‌کنند (مصداق همان فلفل نبین چه ریزه). این کوچولوهای خوشمزه مزایای فراوانی دارند. برای کسانی که با این میوه آشنایی کافی و وافی ندارند باید گفت: بلوبری سرشار از آنتی اکسیدان بوده و حاوی ویتامین C ،K و فیبر فراوان است. سطح بالای گالیک ‌اسید در این میوه، از مغز در برابر فشار و استرس محافظت کرده و در نتیجه برای تقویت حافظه، خوردن این میوه‌ی خوشمزه را فراموش نکنید.

کلم بروکلی

کلم بروکلی یکی از مغذی ترین و مفید‌ترین سبزیجات برای تقویت مغز و افزایش قدرت حافظه است. پس مادران واقعا حق دارند که این همه به خوردن آن اصرار کنند. ویتامین K و کولین موجود در آن، حافظه را شاداب و هوشیار نگه می دارد. کلم بروکلی سرشار از ویتامین C بوده و تنها یک ظرف کوچک آن ۱۵۰ درصد از ویتامین C مورد نیاز روزانه‌ی بدن را فراهم می‌کند. سرشار از فیبر بوده و برای کاهش اشتها کمک می کند. میتوانید بروکلی را خام مصرف کرده یا آن را بپزید و در غذاهای متنوعی استفاده کنید.

کرفس

کرفس از سبزیجات کم‌کالری است و خواص بی‌شماری دارد. هر فنجان از آب کرفس تنها ۱۶ کالری دارد. سطح بالای آنتی‌اکسیدان و پلی‌ساکارید‌های موجود در کرفس، آن را به یک ماده‌ی ضدالتهاب عالی بدل می‌کند و در درمان امراضی نظیر درد مفاصل و سندرم روده تحریک‌پذیر بسیار کاربرد دارد. کرفس سرشار از مواد معدنی، ویتامین‌ها و سایر مواد مغذی است. اگر علاوه‌بر شاداب نگه‌داشتن و تقویت حافظه و مغز عزیز‌تان، به دنبال کاهش وزن هم هستید، می‌توانید به‌شدت روی کرفس حساب کنید. هنگام استفاده از کرفس تنها به ساقه‌ها اکتفا نکنید و از برگ‌هایش هم استفاده کنید.

روغن نارگیل

روغن نارگیل یکی از چند منظوره ترین مواد ممکن است. می‌توان به آن لقب آچار فرانسه روغن ها را اهدا کرد. بیش از ۷۷ مورد استفاده و درمان برای این روغن وجود دارد. ساده بگوییم، تقریبا هیچ دردی نیست که با وجود آن رفع نشود. پس طبیعی است که این حلال مشکلات در زمینه کمک به مغز نیز حرف های فراوانی برای گفتن دارد. روغن نارگیل خاصیت ضد التهابی دارد، به تقویت حافظه به ویژه در سالخوردگی کمک کرده و روده را هم ضد عفونی می کند.

شکلات تلخ

خیلی ذوق زده نشوید، هر شکلاتی برای بدن مفید نیست. اما شکلات های تلخ سرشار از آنتی اکسیدان بوده و خاصیت ضد التهابی بالایی دارند. شکلات تلخ در کاهش فشار خون و بهبود گردش خون در مغز و قلب نقش مؤثری ایفا می‌کنند. فراموش نکنید که منظورمان از شکلات، شکلات‌های متنوع و شیرین موجود در سوپر مارکت ها نیست! قانون مفید بودن در شکلات‌ها این است: هر چه تلخ تر و تیره تر باشد، برای سلامتی مفید‌تر است. در یک کلام می‌گوییم شکلات تلخ و تیره برای تقویت حافظه بی‌نظیرند.

زرده تخم مرغ

اگر به خاطر ملاحظات کلسترولی از تخم مرغ پرهیز می کنید، خبرهای خوبی برای شما داریم. مطالعات نشان می دهند که تخم مرغ هیچ اثری بر سطح کلسترول افراد بالغ ندارد؛ د رواقع تنها موجب افزایش کلسترول خوب می‌شود. ضمن اینکه منبعی غنی از پروتئین است. فقط سعی کنید تخم‌مرغ های ارگانیک مصرف کنید. وجود هورمون شادی بخش در تخم مرغ برای تقویت حافظه مفید می باشد.

روغن زیتون

این روغن یک غذای واقعی برای مغز و تقویت حافظه است. به‌خاطر وجود آنتی اکسیدان های موجود در آن موسوم به پلی فنول، این ماده‌ی غذایی از بدن در برابر پروتئین های سمی معروف به ADDL، که باعث بیماری آلزایمر می‌شوند، نیز حفاظت می‌کند. اما فراموش نکنید که این روغن برای پخت و‌ پز مناسب نیست، زیرا در دمای بالا هیدروژنه شده و ترکیبات جدیدی تولید می‌کند. نکته‌ی دیگر هم اینکه این روغن را باید در جای سرد نگهداری کنید.

گیاهان سبز

گیاهان سبز برگ مانند کاهو، اسفناج و غیره، تاثیرات زیادی در جهت عملکرد مثبت مغز دارند. در تحقیقاتی که بر روی سالمندان صورت گرفته، مشخص شد که به جز مواردی نظیر سن، تحصیلات و پیشینه ی خانوادگی، افرادی که دو تا سه بار در روز از این نوع سبزیجات مصرف می کنند، کمتر دچار اختلالات مغزی و حافظه می شوند. این گیاهان مملو از ویتامین A و k بوده و خاصیت ضد التهابی دارند و استخوان ها را هم تقویت می‌کنند.

رزماری

روغن رزماری خواص متعددی دارد. این مسئله کمابیش برای همه مشخص است. کارنوسیک اسید یکی از مواد معدنی سازنده رزماری ست که از نابودی سلول های مغزی جلوگیری کرده و از مغز در برابر رادیکال های آزاد شیمیایی محافظت می کند. از خواص دیگر رزماری، مراقبت از مغز در برابر آلزایمر، سکته و جلوگیری از پیری سلول های مغز است و همچنین به تقویت حافظه کمک می کند. ویژگی‌های ضد التهابی رزماری در تقویت بینایی نیز بسیار مؤثر است.

ماهی سالمون

اگر طرفدار غذاهای دریایی هستید، حتما این پیشنهاد برای شما بسیار هیجان انگیز است. ماهی سالمون یکی از مقوی ترین غذاهای دریایی ست که به عملکرد بهتر مغز بسیار کمک می کند. این ماهی مخزن قابل توجهی از اسیدهای چرب امگا ۳ بوده که حافظه را بهبود می بخشد. ذهن و مغزتان را تند و تیز کرده و حافظه را جوان و در‌دسترس نگه می‌دارد. اگر فرزند خردسال در منزل دارید، مصرف ماهی سالمون موجب افزایش تمرکز و جلوگیری از بیش فعالی در او می‌شود. اسید‌های چرب موجود در این ماده ی غذایی، از سرطان جلوگیری کرده و تومورهای سرطانی را از بین می‌برد. پس حتما این ماهی خوش رنگ را در وعده های غذایی خود بگنجانید.

زردچوبه

خیلی جالب است که یک ادویه ساده، سرشار از خواص مفید زیادی باشد. زردچوبه در زمان قدیم بدلیل ویژگی های شفا بخش خود مورد توجه بوده و بسیار مورد استفاده قرار می گرفت. بدلیل وجود کورکومین که ترکیبی شیمیایی در زردچوبه است، این ادویه یکی از قوی ترین مواد ضد‌ التهابی نام گرفته است. زردچوبه سیستم ایمنی را تقویت کرده و سطح هوشیاری و پردازش اطلاعات در مغز را بالا می‌برد. از مصرف این ادویه‌ی خوش رنگ در وعده های غذایی تان به هیچ وجه غافل نشوید.

انواع توت ها

تحقیقات نشان می دهد که خوردن توت ها می تواند با کاهش حافظه مبارزه کند. یک بررسی از دانشگاه Reading و مدرسه Peninsula Medical دریافته که یک رژیم غذایی عادی با مکمل بلو بری به مدت ۱۲ هفته در انجام وظایف حافظه تاثیر بسزایی دارد. اثرات بعد از تنها ۳ هفته شروع شدند و در طول مدت بررسی ادامه یافتند.

یک مطالعه ی بلند مدت روی حافظه پرستاران خانمی که بالای ۷۰ سال سن داشتند، نشان داد آنهایی که به صورت منظم حداقل دو وعده در هفته از توت فرنگی استفاده می کنند، کاهش حافظه شان به طور نسبی کمتر بوده است. (اگر چه اثرات توت فرنگی ها قابل تردید است، چرا که این مطالعه توسط کمیسیون توت فرنگی کالیفرنیا انجام گرفته بود و مطالعه دیگری که در همین زمینه صورت گرفته می گوید که برای دیدن اثرات توت فرنگی باید تقریبا روزی ۵ کیلو توت فرنگی بخورید.)

در این زمینه تحقیقات بیشتری مورد نیاز است، اما دانشمندان کم کم به درک چگونگی اثر گذاری انواع توت ها روی مغز نزدیکتر می شوند.

گردو

گردو بخورید که گردو، آلزایمر را از گرد مغز شما دور می‌کند. گردو سرشار از ویتامین E و مواد معدنی است. مصرف مقدار اندکی از آن در روز، به افزایش سلامت شما کمک می‌کند و عملکرد مغز و حافظه را توسعه می‌بخشد.

افرادی که مواد غذایی با طبع سرد مانند ماست و ترشی مصرف می‌کنند، دچار افزایش خلط بلغم و سردی و رطوبت زیاد در بدن و مغز شده و در نتیجه دچار ضعف حافظه می‌شوند.برای رفع این مشکلات پیشنهاد می کنیم مطالب زیر را مطالعه و با اعتماد مگ همراه شوید:

رزماری

در یک سری آزمایشهای انجام شده با روغن عصاره رزماری، مشخص شده است که این گیاه شانس به خاطرآوردن انجام کارهایی را در آینده ۶۰ تا ۷۵ درصد درمقایسه با افرادی که این روغن را بو نکرده اند، افزایش داده است. سایر تحقیقات نیز نشان می دهد که این روغن سطح هوشیاری را افزایش داده و به تقویت حافظه بلند مدت کمک می کند.

ارتباط رزماری با حافظه از مدتها پیش مطرح شده است به طوری که شکسپیر این مسئله را در نمایشنامه هملت هم مطرح کرده است. این گیاه در علم پزشکی مدرن به عنوان مسکن خفیف و مشکلات هاضمه و میگرن به کار می رود.

علاوه بر این موارد، رزماری دارای طبیعتی گرم و مصرف آن محرک دستگاه عصبی و گردش خون است، به همین دلیل ضعف قوای ذهنی، اختلالات عصبی، استرس و فراموشی را درمان می‌کند. به این منظور باید از شربت آن استفاده کنید. کافی است ۳۰ گرم اکلیل کوهی خشک را همراه ۱ لیتر اب گرم و مقداری عسل بجوشانید، مقداری بهار نارنج به آن اضافه کرده و با توجه به مزاج فرد روزانه مقداری از آن را به او بدهید.

کندر

کندر گیاهی دارویی است از راسته افراها (Sapindales) که از صمغ آن هم به عنوان خوشبو کننده استفاده می شود. صمغ کندر را معمولا با اسفنددانه می سوزانند. کندر برای حافظه، قلب، صاف شدن صدا، ضد خلط مفید است. نام علمی این گیاه Boswellia thurifera یا B. sacra می باشد.

جویدن کندر مانند آدامس لثه را محکم می کند و بوی دهان را می زداید وروایت شده برای قطع ادرار و بلغم می توانید از آن مصرف کنید. مصرف کندر بویژه در زنان باردار و تأثیر آن روی حافظه نوزاد از قدیم الایام مورد تأکید بوده است.

با توجه به تحقیقاتی که روی بیش از ۱۰۰ نفر از مادرانی که قبل از زایمان به مدت طولانی (۳ الی ۴ ماه) از کندر استفاده کرده اند، معلوم شد که مصرف بیش از حد آن موجب بیش فعالی کودکان شده اما مادرانی که به مدت یک ماه یا کمتر از کندر استفاده کرده اند کودکانشان بیش فعال نشده و همچنین از هوش بالایی برخوردارند.

بابونه

بابونه یکی از موادی است که می تواند استرس افراد را کمتر کند. همانطور که در مورد apigenin بیان کردیم، تاثیر استفاده از بابونه بر روی مغز هنوز در مقیاس ازمایشگاهی بررسی شده است. اما این گیاه حاوی ترکیباتی است که می‌تواند گیرنده‌های موجود برای مواد شیمیایی خاصی در مغز را مسدود کند و از اضطراب فرد بکاهد.
در یکی از مطالعات انجام شده، گروه کوچکی از افراد با اختلال اضطراب توسعه یافته،به طور تصادقی از عصاره بابونه یا دارونماهای حاوی آن استفاده کردند. هشت هفته بعد، افرادی که بابونه مصرف کرده بودند سطح اضطراب اندکی را گزارش کردند.

زردچوبه

همانطور که می‌دانید بدن انسان سلول‌های ایمنی به نام ماکروفاژها را دارد که می‌تواند ذرات خارجی را نابود کند اما در برخی از بیماران مبتلا به آلزایمر، ماکروفاژ ها نمی‌توانند کار خود را به درستی انجام دهند. اگر ماکروفاژها نتوانند کار خود را به درستی انجام دهند، پلاک‌های بتا آمیلوئید تجمع پیدا می‌کنند و همین امر موجب ایجاد بیماری همچون آلزایمر می‌شود.

ترکیبات خاصی که در زردچوبه یافت می‌شود،می‌تواند به ماکروفاژها کمک کند کار خود را به درستی انجام دهند. همین امر باعث از بین رفتن پلاک‌ها می‌شود و می‌تواند نشانه‌های اولیه بیماری آلزایمر را کاهش دهد. چیزی که هنوز باید مشخص شود این است که چه دوزی از زردچوبه می‌تواند به پاکسازی پلاک‌ها از مغز کمک کند.

مریم گلی

مریم گلی می‌تواند حافظه شما را بهبود ببخشد. در دو مطالعه انجام شده، کپسول گیاه مریم گلی توانسته است عملکرد مغز افراد را بهبود ببخشد. سایر مطالعات انجام شده بر روی حیوانات نشان می‌دهد که روغن ضروری و عصاره مریم گلی می‌تواند فعالیت آنزیم‌هایی که کار انتقال دهنده‌های عصبی را دچار اختلال می‌کنند را مسدود کند.

مریم گلی می‌تواند آنزیم‌های مهمی که در مغز وجود دارد را تحریک نماید. زمانی که می‌خواهید از مکمل های حاوی مریم گلی استفاده کنید مراقب و هوشیار باشید. این مواد ممکن است برای افرادی که فشار خون بالا دارند خطرناک باشد زیرا مصرف آن باعث افزایش فشار خون می‌شود.

سیر

ماده مغذی موجود در سیر از مغز در برابر روند پیری و بیماری محافظت می کند؛ علاوه بر آن از بروز بیماری های مربوط به اعصاب مانند آلزایمر و پارکینسون نیز پیشگیری می نماید. سیر با مقاوم کردن مغز در برابر استرس و التهاب مربوط به روند پیری و بیماری ها، به اعصاب سود می رساند.

جینسنگ

جینسنگ برای تقویت حافظه، بالا بردن قدرت تمرکز و همچنین بهبود قدرت درک افراد مفید است. البته به عقیده محققان، اثبات تاثیر این گیاه روی حافظه نیازمند بررسی و پژوهش های بیشتری است. اما با این حال بسیاری از متخصصان معتقدند که “گیاه جینسینگ” سلامت مغز را بالا می‌برد. این گیاه روی فعالیت “سلول‌های مغزی” تاثیر می‌گذارد و حافظه را تقویت می‌کند.
قرص و محصولات این گیاه در عطاری و داروخانه ها موجود است. می‌توانید با پزشک یا داروساز مشورت کرده و از آن استفاده کنید.

چای

چای نیز از آن گیاهان مفید برای حافظه کوتاه مدت و همچنین حافظه‌ی طولانی مدت است. خواص آنتی‌اکسیدانی آن پیری را به تاخیر می‌اندازد و با برخی از بیماری‌های این دوره یعنی “پارکینسون” و آلزایمر مقابله می‌کند.

بخور برگ اکالیپتوس

در زمینه بهبود هوشیاری ذهن و عملکرد مغز درمانگران طب سنتی راهکاری بسیار موثر دارند که نه تنها به افزایش تمرکز و بهبود عملکرد مغز و تحریک حافظه کمک می‌کند بلکه دستگاه تنفسی به ویژه ریه ها را هم پاکسازی و آماده مقابله با برخی ویروس ها مانند ویروس سرما خوردگی می‌کند و این روش استنشاق بخور برگ های گیاه اکالیپتوس است که می‌تواند به بهبود عملکرد و اکسیژن رسانی به سلول‌های مغزی کمک کند و در عین حال تمرکز فرد را بالا ببرد و توان یادگیری را در او چند برابر کند. برای این منظور کافی است شرایطی را فراهم کنید تا دانش‌آموزان به مدت ۲۰ دقیقه بخور اکالیپتوس استنشاق کند.

نعناع فلفلی

این گیاه محبوب برای طراوت و عطر آن شناخته شده است. در حقیقت، عطر و بوی نعنا فلفلی آن چیزی است که برای مغز و حافظه شما مفید است. یک مطالعه نشان داد که چای نعناع دارای توانایی بهبود حافظه کوتاه مدت و طولانی مدت است.

بادام

بادام از بهترین مواد طبیعی برای تقویت مغز و سلول‌های دستگاه اعصاب مرکزی است. این دانه‌ی گیاهی فسفر، منیزیم، پتاسیم، گوگرد، آهن، ویتامین نیاسین، مواد نشاسته‌ای و مقداری قند دارد و چند عدد آن می‌تواند یک میان وعده‌ی مغذی برای فرزند شما باشد.

انجیر

انجیر یکی از مواد غذایی مفید برای بدن و سلول‌های مغزی است، زیرا دارای درصد بالایی قند طبیعی و ویتامین‌ها‌ی A B C و مواد معدنی مثل آهن، برم، منگنز، گوگرد است. به همین دلیل باید آن را در برنامه‌ی غذایی دانش‌آموزان قرار داد.

زعفران

زعفران طبیعتی‌ گرم دارد و آرامش‌بخش اعصاب و تقویت‌کننده‌ی مغز است. در منابع طب سنتی، بوعلی سینا برای درمان فراموشی و ضعف حافظه مصرف زعفران را با کمی کندر و عسل به شکل خمیر تجویز کرده است .

به این منظور، ۴ گرم زعفران را با ۱۰ گرم کندر و ۱۰ گرم زنجبیل بسایید و با ۱۰۰ گرم عسل مخلوط کنید، سپس آن را به شکل قرص درآورید و با مشورت پزشک طب سنتی آن را به کودک بدهید.

جینکو

جینکو یکی از گیاهان تقویت کننده‌ی حافظه محسوب می‌شود و دم‌کرده‌ی برگ‌های این گیاه آرام بخش اعصاب است و سرعت جریان خون را در سلول‌های مغزی بیشتری می‌کند.

سعد کوفی

در منابع طب سنتی آمده است مصرف یک قاشق مربا خوری سعد پودر شده همراه پودر زعفران، مویز خشک و کمی عسل به مدت ۴۰ روز متوالی (هر روز صبح ناشتا) اثر مفیدی در تقویت حافظه و از بین بردن کند ذهنی و فراموشی دارد.

خردل

سبزی خردل دارای طبیعتی گرم و ویتامین آ و ث و آهن و کلسیم بسیار است. همچنین اسانس معطر دانه‌های این گیاه سلول‌های مغز را فعال می‌کند. شما می‌توانید خردل را به عنوان یک چاشنی در تهیه‌ی غذاهای خود استفاده کنید.

اول از همه به سراغ توصیه های امامان برای تقویت حافظه می رویم که به جرات موثرترین راههاست.

حضرت محمد (ص) در وصیتشان به امیرالمومنین علی (ع) بیان داشته اند:ای علی؛ خوردن کدو بر تو لازم است پس آن را فراوان استفاده کن، چرا که موجب افزایش حافظه می شود.

پیامبر (ص) فرموده اند:کسی که کدو را با عدس بخورد، دلی نرم تر و حضور قلبی بیشتر را سر نماز خواهد داشت و از حضرت علی (ع) نقل گردیده که پیامبر (ص) از میان خورش ها و غذاها، کدو را بیشتر می پسندیدند و به زبان امروزی کدو توصیه ای برای تقویت حافظه و افزایش تمرکز توصیه می شود.

امام صادق (ع) در رابطه با تقویت حافظه می فرماید: کدو برای درد قولنج بسیار مفید می باشد و حافظه را تقویت می کندو

امام کاظم (ع) برای تقویت حافظه می فرمایند: همانا خوردن کدو موجب افزایش عقل می گردد

امور معنوی

۱, یاد خدا (انجام امور عبادی و تکالیف شرعی به ویژه نماز اول وقت).

۲, خواندن دعاهایی که برای تقویت حافظه مۆثر است، از امام معصوم نقل شده است که از خدا بخواه که عقل تو را قوی بگرداند و از خدا طلب فهم و درک نما. [بحارالانوار، ج ۱، ص ۲۲۴ روایت ۱۷ روایت عنوان بصری.]

به عنوان نمونه احادیث و دعاهایی که برای تقویت حافظه مۆثر است بیان می کنیم:

۱ ـ سوره الرحمن را تا فبای آلاء ربکما تکذبان هر روز بعد از نماز صبح بخواند.

۲ـ مرحوم شیخ بهائی در کتاب تهذیب فرموده است به جهت زیادتی حافظه این دعا را بخواند.

الَلِّهُمَ ارْزُقْنی فَهْمَ النَّبِییّنَ وَ حِفْظَ الْمُرْسَلینَ وَ اِلْهامَ الْمَلائِکهَ الْمُقَرّبینَ آمینَ یا رَبَّ الْعالَمینَ.

۳ـ بعد از هر نماز این دعا را بخواند مجرّب است.

سُبْحانَ مَنْ لا یَعْتَدی عَلی اَهْلِ مَمْلَکَتِهِ سُبْحانَ مَنْ لا یُاخِذُ اَهْلَ الاَرْضِ بِألْوانِ الْعَذابِ سُبْحانَ الرَّئُوفُ الرَّحیم اَللّهُمَّ اجْعَلْ لی فی قَلْبی نُوراً وَ بَصَراً وَ فَهْماً وَ عِلْماً اِنَّکَ عَلی کُلِ شَیءٍ قَدیر.

۴ـ جهت قوت حافظه هر روز ده مرتبه بگوید:

فَفَهَّمْناها سُلیمْانَ وَ کُلاَّ آتیْنا فَهْماً وَ عِلْماً وَ سَخَّرْنا مَعَ داوُدَ الْجِبالَ مَعَ داوُدَ الْجِبالَ یَسْبَحْنَ وَ الطَّیْرَ وَ آلِهِ اَکْرِمْنی بِالْفَهْمِ وَ الْحْفِظِ وَ الْخَیْرّ یا قاضِیَ الْحاجاتِ وَ صلَّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ اَجْمَعینَ.

۵ ـ هر روز صبح قبل از آن که کسی سخن بگوید این جمله را بخواند.

یا حَیَّ یا قَیَُّومُ فَلا یَفُوتُ شَیءُ عِلْمُهُ وَ لا یَئُودُه.

۶ ـ هر روز بعد از نماز نافله صبح بگوید.

اَللَّهُمَّ لا تُنسِنی ما اَقْرَءُ فی یَوْم هذا فَانَّکَ قُلْتَ سَنَفْرَئَکَ فلا تُنسی.

۷ ـ در حدیث سلمان فارسی (رضی اللّه عنه) آمده است که رسول خدا (صلی الله و علیه وآله) فرموده است: هر کس آیه‌الکرسی را با زعفران بر کف دست راست خود بنویسد و آن را با زبان بلیسد و هفت بار چنین کند هرگز چیزی را فراموش ننماید.

۸- پنج ‌چیز است که حافظه را زیاد می‌کند و بلغم را از بین می‌برد:

۱ـ مسواک ‌کردن، ۲ـ روزه‌ گرفتن، ۳ـ قرائت قرآن‌، ۴ـ عسل ‌خوردن، ۵ـ کندر جویدن.

۹- قبل از مطالعات این جملات را بخوانید.

اَللّهُمَّ اَخْرُجْنی مِنَ الظَّلُماتِ الْوَهْمِ وَ اَکْرِمْنی بِنُورِ الْفَهْمِ الَّلهُمَّ افْتَحْ عَلَینا اَبْوابَ رَحْمَتِکَ وَ انْشُرْ عَلَیْنا خَزائِنَ عُلُومِکَ بِرَحْمَتِکَ یا اَرْحَمَ الرَّاحِمینَ.

۱۰- مردی از شیعیان توسّلات و ختم‌ها انجام داده که حضرت‌زهرا (سلام الله علیها) را در خواب ببیند و تقاضای حافظه کند. شبی در عالم خواب حضرت ‌زهرا (علیهاالسلام) را که در پشت‌ پرده‌ای قرار داشت مشاهده نمود تقاضایش را پرسید. عرض کرد کم حافظه و به شما ملتجی می‌باشم. فرمود: از این پس وضو را با آب ‌گرم بگیر، زیرا آب سرد جهت حافظه شما خوب نیست. آن مرد به دستور حضرت عمل ‌نموده حافظه‌اش قوّت گرفت.

۱۱- کسی که می‌خواهد حافظه‌اش زیاد شود مسواک کند و روزه بگیرد و قرآن بخواند مخصوصاً آیه الکرسی را، و ناشتا ۲۱ عدد مویز با هسته سرخ بخورد زیرا جهت فهم و حفظ ذهن مفید خواهد بود. نافع خوردن حلوا و گوشت نزدیک گردن و عسل‌ و عدس و کُنّدر می‌باشد.

۱۲- هر روز هفت مثقال مویز ناشتا بخورد و همچنین هر روز با غذا خردل میل نماید.

۱۳- جهت حافظه شیخ کفعمی فرماید: مویز و سعدکوفی و زعفران را با هم کوبیده و مخلوط کرده ناشتا بخورد.

۱۴- از پیغمبر اکرم (صلی الله و علیه وآله) است که پنچ ‌چیز حافظه را قوی ‌می گرداند.

۱ـ شیرینی، ۲٫ گوشت نزدیک‌گردن، ۳٫ عدس، ۴٫ نان‌ سرد، ۵٫ خواندن آیه الکرسی.

۱۵- اجتناب از چیزهایی که باعث فراموشی می‌شود مانند؛ معصیت و گناه، علاقه و وابستگی زیاد به دنیا، سرگرمی و اشتغال بیش از حد به آن و غمگین و محزون بودن برای مسائل دنیایی. [مفاتیح‌الجنان، کتاب باقیات صالحات]

در برخی از کشورها استفاده از داروهایی که سطح کارایی و تمرکز مغز را افزایش می دهند، بسیار رایج است. این داروها معمولا در دوران امتحانات توسط دانشجویان استفاده می شوند. تحقیقات پژوهشگران دانشگاه آکسفورد و هاروارد نشان می دهد که داروی هوشیاری مدافینیل که توسط سازمان غذا و داروی آمریکا تایید شده است، در تقویت شناختی در افراد سالم غیر خواب آلوده موثر است. افراد باید توجه داشته باشند که این دارو در صورت خواب آلودگی کارایی ندارد؛ بلکه پس از خواب کافی، می تواند به افزایش حافظه و تقویت توانایی شناختی کمک کند. در ادامه این گزارش آمده که داروی مدافینیل در افزایش قابلیت اجرایی و یادگیری نیز موثر است. این دارو طی یک مطالعه بین سال های ۱۹۹۰ تا ۲۰۱۴ میلادی روی ۷۰۰ داوطلب بررسی شد. سازمان غذا و دارو اعلام کرد که این دارو هیچ عارضه جانبی در دراز مدت ندارد ولی باید با تجویز پزشک و درنظرگرفتن شرایط سنی و بدنی فرد مورد استفاده قرار گیرد.

در صورت ابتلا به افسردگی، نسبت به دیگران بیشتر در معرض خطر ضعف حافظه قرار دارید. احساس درماندگی و از دست دادن علاقه نسبت به موارد مورد علاقه تان و همچنین افسردگی می توانند موجب ابتلا به مغز مه آلود شوند. در این شرایط تفکر، تمرکز و تصمیم گیری دشوار تر می شود. چنانچه دارای علائم ذکر شده هستید با پزشک خود برای درمان این مشکل مشورت کنید.