نقش عنصر منیزیم در سلامت انسان
سال‌های ابتدایی قرن هفدهم بود که یک کشاورز انگلیسی تصمیم گرفت برای سلامتی و شیردهی بیشتر گاوش به جای آب معمولی به او آب معدنی بنوشاند.
گاو از این آب خوشش نمی‌آمد و مدام در برابر نوشیدن آن از خود مقاومت نشان می‌داد. کشاورز به این نتیجه می‌رسد که مزه تلخ آب باعث بدخلقی گاو است، اما نکته‌ای که توجه او را جلب کرد این بود که به نظر می‌رسید آن آب باعث بهبود خراش‌ها و زخم‌های موجود روی پوست گاو شده است.
سال‌ها بعد از آن سر همفری دیوی (Sir Humphrey Davy) دانشمند انگلیسی عنصر مسبب این واقعه را کشف کرد و نام آن را به افتخار منطقه‌ای در کشور یونان، مگنزیوم (Magnesium) گذاشت که البته در زبان فارسی ما به آن می‌گوییم: “منیزیم”.
تک‌تک سلول‌های بدن انسان برای تولید انرژی به منیزیم نیاز دارند. ما برای حدود ٣٠٠ واکنش بیوشیمیایی مختلف در بدن به این عنصر نیازمندیم. ارسال پیام‌های عصبی، ایجاد انبساط و آرامش در عضلات، سلامتی استخوان‌ها و دندان‌ها، قلب و عروق تنها بخشی از مجموعه نقش‌هایی است که این عنصر در بدن ما ایفا می‌کند. منیزیم چهارمین عنصر معدنی فراوان موجود در بدن به شمار می‌رود و یک فرد معمولی دارای حدود ٢۵ گرم از این عنصر در ساختار بخش‌های مختلف بدن خود است.
منابع منیزیم
منیزیم در انواع مختلفی از مواد غذایی یافت می‌شود. آجیل، حبوبات، سبزیجات با برگ‌های تیره‌رنگ، غلات کامل، غذاهای دریایی و البته لبنیات دسته‌های اصلی غذایی حاوی منیزیم هستند.
منیزیم با یک مکانیسم دیگر نیز از بروز حمله قلبی جلوگیری می‌کند و آن کاهش چسبندگی پلاکت‌ها و در نتیجه جلوگیری از تشکیل لخته‌های خونی است. پلاکت‌ها همان سلول‌های خونی هستند که با تجمع در کنار یکدیگر سبب تشکیل لخته خون می‌شوند.
میزان مورد نیاز روزانه این عنصر برای آقایان حدوداً ۴٠٠ و برای خانم‌ها حدود ٣٠٠ میلیگرم است که البته در سنین مختلف تا حدی متغیر است. گروهی از مردم نیز بخشی از منیزیم مورد نیاز روزانه را از طریق آب آشامیدنی خود تأمین می‌کنند. آب آشامیدنی در بسیاری از نقاط و همینطور آب‌های معدنی بسته‌بندی شده حاوی منیزیم و کلسیم هستند. بد نیست بدانید در میان مواد غذایی، گوشت و غذاهای فراوری شده به هیچ عنوان منابع خوبی برای منیزیم به شمار نمی‌آیند.
منیزیم، قلب و فشار خون
سطح پایین منیزیم خون می‌تواند منجر به بروز برخی از مشکلات قلبی شود. از آنجایی که این عنصر سبب انبساط عضلات می‌شود کمبود آن می‌تواند منجر به انقباض و گرفتگی رگ‌های اصلی قلب یعنی عروق کرونر شود.
انقباض، جلوی جریان خون را می‌گیرد و حتی می‌تواند منجر به بروز سکته قلبی شود. بعضی از پزشکان به همین دلیل کمبود منیزیم را به خصوص در افرادی که سابقه بیماری قلبی ندارند به عنوان یکی از دلایل حملات قلبی ناگهانی مطرح می‌کنند. به همین خاطر گاهی از تزریق منیزیم وریدی در اورژانس‌های بیمارستانی برای جلوگیری از بروز حملات قلبی استفاده می‌شود.
منیزیم با یک مکانیسم دیگر نیز از بروز حمله قلبی جلوگیری می‌کند و آن کاهش چسبندگی پلاکت‌ها و در نتیجه جلوگیری از تشکیل لخته‌های خونی است. پلاکت‌ها همان سلول‌های خونی هستند که با تجمع در کنار یکدیگر سبب تشکیل لخته خون می‌شوند. کاهش منیزیم خون ممکن است منجر به بروز انواع بی‌نظمی‌ها یا همان آریتمی‌های قلبی شود. مشکلی که در موارد شدید حتی ممکن است منجر به مرگ شود.
همانطور که مطرح شد، منیزیم سبب انبساط عضلات می‌شود. در نتیجه در صورت کمبود آن دیواره رگ‌ها در حالتی منقبض باقی مانده و این موضوع در درازمدت منجر به ایجاد بیماری فشار خون بالا هم می‌شود. جالب این است که مطالعات انجام شده نشان می‌دهد بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری از کمبود منیزیم در رژیم غذایی خود رنج میبرند. تجربه نشان داده است اگر این افراد به صورت روزانه ٣٠ درصد بیشتر از حد نیاز خود منیزیم مصرف کنند فشار خون‌شان به طرز قابل توجهی کاهش خواهد یافت، اما در نظر داشته باشید این روش در مورد همه افراد مبتلا به فشار بالای خون موثر نیست. هرچند بسیاری از پزشکان به عنوان یک راه حل تغذیه‌ای کمکی آن را به مبتلایان به این بیماری توصیه می‌کنند.
منیزیم و استخوان‌ها
منیزیم باعث انبساط و ارامش عضلات شده و منجر به خواب راحت می‌شود. این عنصر روی فعالیت غدد فوق کلیه تأثیر می‌گذارد و آن را کنترل می‌کند. بدون منیزیم شما بسیار تحریک‌پذیر خواهید شد.
پیش از این در سلسله مطالب مجله پزشکی زمانه، راجع به اهمیت عنصر کلسیم در سلامت و ساختار استخوان‌ها مطالبی را منتشر کرده بودیم، اما باید بدانید نقش منیزیم و ایجاد تعادل در مصرف این دو عنصر نیز در این زمینه بسیار مهم است.
دکتر کارولین دین (Carolyn Dean) نویسنده کتاب “چگونه با منیزیم زندگی خود را عوض کنید” در این مورد توضیح می‌دهد: “هر دو عنصر کلسیم و منیزیم برای بدن حیاتی هستند. ما به دلیل صحبت در مورد بیماری پوکی استخوان و نیاز به کلسیم برای ساختن استخوان‌ها در مورد این عنصر زیاد می‌شنویم، اما اغلب مردم نمی‌دانند که منیزیم نیز برای جذب کلسیم در بدن مورد نیاز است. به عنوان مثال هنگامی که میزان کلسیم بدن افزایش یابد عضلات دچار انقباض می‌شوند و زمانی که به اندازه کافی منیزیم داشته باشید به انبساط و آرامش لازمه می‌رسند. یکی از کارهایی که باعث تخلیه ذخیره منیزیم بدن می‌شود دریافت بیش از اندازه کلسیم است. شما نیاز به ایجاد تعادل در مصرف این دو عنصر دارید. اگر هنگام دریافت مقدار زیادی کلسیم، بدنتان به اندازه کافی منیزیم داشته باشد می‌تواند از رسوب آن در بافت‌ها جلوگیری کند. بنابراین بهتر است که کلسیم مورد نیازتان را از طریق غذاها دریافت کنید، اما علاوه بر منیزیمی که از طریق غذا دریافت می‌کنید بخشی دیگر از آن را نیز از طریق قرص‌های مکمل به بدنتان برسانید. منیزیم برای سلامت استخوان‌ها بسیار حیاتی است. چون نه تنها سبب جذب کلسیم در استخوان‌ها می‌شود، بلکه باعث افزایش انعطاف‌پذیری آن‌ها نیز می‌شود. به همین دلیل کلسیم باید در تعادل با منیزیم قرار گیرد.”
دکتر کارولین دین در مورد تأثیر منیزیم بر حالات روحی و پیشگیری از افسردگی نیز می‌گوید: “منیزیم باعث انبساط و ارامش عضلات شده و منجر به خواب راحت می‌شود. این عنصر روی فعالیت غدد فوق کلیه تأثیر می‌گذارد و آن را کنترل می‌کند. بدون منیزیم شما بسیار تحریک‌پذیر خواهید شد. ضمناً منیزیم در ارتباط مستقیم با فعالیت هورمون سروتونین در مغز است. منیزیم به روش‌های مختلف منجر به ایجاد آرامش و حس مثبت و خوب در انسان می‌شود. یکی از این روش‌ها دادن انرژی بیشتر به شما است. وقتی انرژی بیشتری دارید فعالیت بیشتری انجام می‌دهید و در نتیجه احساس افسردگی نخواهید داشت. خود من مقدار زیادی منیزیم مصرف می‌کنم و هرگز احساس افسردگی نمی‌کنم.”
